Domus cum Arbore Exusta
    Qui sciens damnum dederit, quadruplum solvat, qui in- 5.5.pr.1
    scius, simplum.
  Dives pauperem vicinum rogavit, ut sibi arborem
venderet, quam sibi dicebat obstare. pauper negavit;
dives incendit platanum, cum qua et domus arsit. pro 5
arbore pollicetur quadruplum, pro domo simplum.
  Excitatus flammarum sono, vicinorum primo fidem imploravi. 1.1
arbor ramis excurrentibus totam domum texerat. 'non potest
exorari; incendatur'. est hoc inpotentiae, sine fine concupiscere, sine
modo irasci. 'non potest expugnari precibus; expellatur ignibus'.
nihil inter te et pauperem interest, si iure agamus. liceat et pau- 5
perem gaudere prospectu. vos possidetis agros, urbium fines ur-
besque domibus impletis; intra aedificia vestra undas ac nemora
conprehenditis. nihil lautius occurrit oculis tuis quam ruinae meae.
domum perdidi, qui carere ne arbuscula quidem poteram. deli-
ciis tuis, dives, ardebimus? oculis voluptas incendio quaeritur et 10
prospectus ignibus relaxatur. 'prospectui obstabat'. quid? inam-
bulantibus nobis non obstant servorum catervae? excitati in im-
mensam altitudinem parietes lucem non impediunt? infinitis por-
rectae spatiis ambulationes et urbium solo aedificatae domus non
nos prope a publico excludunt? sub hac arbuscula imaginabar 15
divitum silvas. quantum perdidi, quem fatetur iratus inimicus
plus perdidisse quam voluit? non iniquum postulo: eius damno
desinat incendium, cuius consilio coepit. scilicet ut domus ad
caelum omne conversae brumales aestus habeant, aestiva frigora,
et non suis vicibus intra istorum penates agatur annus, ut sint 20
in summis culminibus mentita nemora et navigabilium piscinarum
freta, arata quondam populis rura singulorum nunc ergastulorum
sunt latiusque vilici quam reges imperant. maria proiectis moli-
bus submoventur. nesciebas, quanta sit potentia ignium, quam
inrevocabilis, quemadmodum totas absumat urbes, quam levibus 25
initiis oriantur incendia? etiamsi partem damni dare noluisti,
si tamen voluisti partem, in totum, quasi prudens dederis, tenen-
dus es; ex toto enim noluisse debet, qui inprudentia defenditur.
si fatereris te scientem ianuam incendisse, si unum tignum, puto,
tota domus intellegeretur ex parte; nec enim quisquam omnia 30
incendit, sed unam aliquam rem, ex qua surgat in omnia se spar-
surus ignis. atqui pars domus est arbor, quae in domo est.
  Pars altera. Pestilentem mihi faciebat domum arbor: caelum
omne, per quod salubris spiritus venire posset, obduxerat. rogavi
pauperem et dixi: nihil tibi nocet arbor recisa, mihi plurimum 35
non recisa. quid ad te illi rami pertinent, qui extra domum sunt?
quasdam partes domus meae rami premebant; iam etiam quos-
dam parietes moverant. scitis, quanta vis sit arborum; muros
discutiunt.