| LIBER NONVS | |
| Asperat Aonios rabies audita cruenti | 9.1 |
| Tydeos; ipsi etiam minus ingemuere iacentem | |
| Inachidae, culpantque uirum et rupisse queruntur | |
| fas odii; quin te, diuum implacidissime, quamquam | |
| praecipuum tunc caedis opus, Gradiue, furebas, | 5 |
| offensum uirtute ferunt, nec comminus ipsum | |
| ora sed et trepidos alio torsisse iugales. | |
| ergo profanatum Melanippi funus acerbo | |
| uulnere non aliis ultum Cadmeia pubes | |
| insurgunt stimulis, quam si turbata sepulcris | 10 |
| ossa patrum monstrisque datae crudelibus urnae. | |
| accendit rex ipse super: 'quisquamne Pelasgis | |
| mitis adhuc hominemque gerit? iam morsibus uncis | |
| (pro furor! usque adeo tela exatiauimus?) artus | |
| dilacerant. nonne Hyrcanis bellare putatis | 15 |
| tigribus, aut saeuos Libyae contra ire leones? | |
| et nunc ille iacet (pulchra o solacia leti!) | |
| ore tenens hostile caput, dulcique nefandus | |
| inmoritur tabo; nos ferrum inmite facesque: | |
| illis nuda odia, et feritas iam non eget armis. | 20 |
| sic pergant rabidi claraque hac laude fruantur, | |
| dum uideas haec, summe pater. sed enim hiscere campos | |
| conquesti terraeque fugam mirantur; an istos | |
| uel sua portet humus?' magno sic fatus agebat | |
| procursu fremituque uiros, furor omnibus idem | 25 |
| Tydeos inuisi spoliis raptoque potiri | |
| corpore. non aliter subtexunt astra cateruae | |
| incestarum auium, longe quibus aura nocentem | |
| aera desertasque tulit sine funere mortes; | |
| illo auidae cum uoce ruunt, sonat arduus aether | 30 |
| plausibus, et caelo uolucres cessere minores. | |
| Fama per Aonium rapido uaga murmure campum | |
| spargitur in turmas (solito pernicior index | |
| cum lugenda refert), donec, cui maxima fando | |
| damna uehit, trepidas lapsa est Polynicis ad aures. | 35 |
| deriguit iuuenis lacrimaeque haesere paratae | |
| et cunctata fides: nimium nam cognita uirtus | |
| Oenidae credi letum suadetque uetatque. | |
| sed postquam haud dubio clades auctore reperta est, | |
| nox oculos mentemque rapit; tum sanguine fixo | 40 |
| membra simul, simul arma ruunt: madet ardua fletu | |
| iam galea atque ocreae clipeum excepere cadentem. | |
| it maestus genua aegra trahens hastamque sequentem, | |
| uulneribus ceu mille grauis totosque per artus | |
| saucius: absistunt socii monstrantque gementes. | 45 |
| tandem ille abiectis, uix quae portauerat, armis | |
| nudus in egregii uacuum iam corpus amici | |
| procidit et tali lacrimas cum uoce profudit: | |
| 'hasne tibi, armorum spes o suprema meorum, | |
| Oenide, grates, haec praemia digna rependi, | 50 |
| funus ut inuisa Cadmi tellure iaceres | |
| sospite me? nunc exul ego aeternumque fugatus, | |
| quando alius misero ac melior mihi frater ademptus. | |
| nec iam sortitus ueteres regnique nocentis | |
| periurum diadema peto: quo gaudia tanti | 55 |
| empta mihi aut sceptrum quod non tua dextera tradet? | |
| ite, uiri, solumque fero me linquite fratri: | |
| nil opus arma ultra temptare et perdere mortes; | |
| ite, precor; quid iam dabitis mihi denique maius? | |
| Tydea consumpsi! quanam hoc ego morte piabo? | 60 |
| o socer, o Argi! et primae bona iurgia noctis | |
| alternaeque manus et, longi pignus amoris, | |
| ira breuis! non me ense tuo tunc, maxime Tydeu, | |
| (et poteras) nostri mactatum in limine Adrasti! | |
| quin etiam Thebas me propter et impia fratris | 65 |
| tecta libens, unde haud alius remeasset, adisti, | |
| ceu tibimet sceptra et proprios laturus honores. | |
| iam Telamona pium, iam Thesea fama tacebat. | |
| qualis et ecce iaces! quae primum uulnera mirer? | |
| quis tuus hic, quis ab hoste cruor? quae te agmina quiue | 70 |
| innumeri strauere globi? (num fallor?) et ipse | |
| inuidit pater et tota Mars impulit hasta.' | |
| sic ait, et maerens etiamnum lubrica tabo | |
| ora uiri terget lacrimis dextraque reponit. | |
| 'tune meos hostes hucusque exosus, et ultra | 75 |
| sospes ego?' exuerat uagina turbidus ensem | |
| aptabatque neci: comites tenuere, socerque | |
| castigat bellique uices ac fata reuoluens | |
| solatur tumidum, longeque a corpore caro | |
| paulatim, unde dolor letique animosa uoluntas, | 80 |
| amouet ac tacite ferrum inter uerba reponit. | |
| ducitur amisso qualis consorte laborum | |
| deserit inceptum media inter iugera sulcum | |
| taurus iners colloque iugum deforme remisso | |
| parte trahit, partem lacrimans sustentat arator. | 85 |
| ecce autem hortatus Eteoclis et arma secuti, | |
| lecta manus, iuuenes, quos nec Tritonia bello, | |
| nec prope conlata spreuisset cuspide Mauors, | |
| aduentant; contra, conlecta ut pectora parmae | |
| fixerat atque hastam longe protenderat, haeret | 90 |
| arduus Hippomedon: ceu fluctibus obuia rupes, | |
| cui neque de caelo metus et fracta aequora cedunt, | |
| stat cunctis inmota minis, fugit ipse rigentem | |
| pontus et ex alto miserae nouere carinae. | |
| tunc prior Aonides (ualidam simul eligit hastam): | 95 |
| 'non pudet hos manes, haec infamantia bellum | |
| funera dis coram et caelo inspectante tueri? | |
| scilicet egregius sudor memorandaque uirtus | |
| hanc tumulare feram, ne non maerentibus Argos | |
| exequiis lacrimandus eat mollique feretro | 100 |
| infandam eiectans saniem! dimittite curam. | |
| nullae illum uolucres, nulla impia monstra nec ipse, | |
| si demus, pius ignis edat.' nec plura, sed ingens | |
| intorquet iaculum, duro quod in aere moratum | |
| transmissumque tamen clipei stetit orbe secundo. | 105 |
| inde Pheres acerque Lycus; sed cassa Pheretis | |
| hasta redit, Lycus excelso terrore comantem | |
| perstringit galeam: conuulsae cuspide longe | |
| diffugere iubae patuitque ingloria cassis. | |
| ipse nec ire retro, nec in obuia concitus arma | 110 |
| exilit, inque eadem sese uestigia semper | |
| obuersus cunctis profert recipitque, nec umquam | |
| longius indulget dextrae motusque per omnes | |
| corpus amat, corpus seruans circumque supraque | |
| uertitur. imbellem non sic amplexa iuuencum | 115 |
| infestante lupo tunc primum feta tuetur | |
| mater et ancipiti circumfert cornua gyro; | |
| ipsa nihil metuens sexusque oblita minoris | |
| spumat et ingentes imitatur femina tauros. | |
| tandem intermissa iaculantum nube potestas | 120 |
| reddere tela fuit; iamque et Sicyonius Alcon | |
| uenerat auxilio, Pisaeaque praepetis Idae | |
| turma subit cuneumque replent. his laetus in hostes | |
| Lernaeam iacit ipse trabem; uolat illa sagittis | |
| aequa fuga mediumque nihil cunctata Politen | 125 |
| transabit et iuncti clipeum cauat improba Mopsi. | |
| Phocea tum Cydona Tanagraeumque Phalantum | |
| atque Erycem, hunc retro conuersum et tela petentem, | |
| dum spes nulla necis, crinito a uertice figit: | |
| faucibus ille cauis hastam non ore receptam | 130 |
| miratur moriens, pariterque et murmure plenus | |
| sanguis et expulsi salierunt cuspide dentes. | |
| ausus erat furto dextram iniectare Leonteus, | |
| pone uiros atque arma latens, positumque trahebat | |
| prenso crine caput: uidit, quamquam undique crebrae, | 135 |
| Hippomedon, ante ora minae, saeuoque proteruam | |
| abstulit ense manum; simul increpat: 'hanc tibi Tydeus, | |
| Tydeus ipse rapit; post et confecta uirorum | |
| fata time magnosque miser fuge tangere manes!' | |
| ter Cadmea phalanx toruum abduxere cadauer, | 140 |
| ter retrahunt Danai: Siculi uelut anxia puppis | |
| seditione maris nequiquam obstante magistro | |
| errat et auerso redit in uestigia uelo. | |
| non ibi Sidoniae ualuissent pellere coepto | |
| Hippomedonta manus, non illum impacta mouerent | 145 |
| tormenta oppositum, formidatique superbis | |
| turribus impulsus temptato umbone redissent. | |
| sed memor Elysii regis noxasque recensens | |
| Tydeos in medios astu subit impia campos | |
| Tisiphone: sensere acies subitusque cucurrit | 150 |
| sudor equis sudorque uiris, quamquam ore remisso | |
| Inachium fingebat Halyn, nusquam impius ignis | |
| uerberaque, et iussi tenuere silentia crines. | |
| arma gerit iuxtaque feri latus Hippomedontis | |
| blanda genas uocemque uenit, tamen ille loquentis | 155 |
| extimuit uultus admiraturque timorem. | |
| illa autem lacrimans, 'tu nunc' ait 'inclute, frustra | |
| exanimes socios inhumataque corpora Graium | |
| (scilicet is nobis metus, aut iam cura sepulcri?) | |
| protegis; ipse manu Tyria tibi captus Adrastus | 160 |
| raptatur, teque ante alios, te uoce manuque | |
| inuocat; heu qualem lapsare in sanguine uidi, | |
| exutum canos lacero diademate crines! | |
| nec procul hinc, aduerte oculos: ubi plurimus ille | |
| puluis, ubi ille globus.' paulum stetit anxius heros | 165 |
| librabatque metus; premit aspera uirgo: 'quid haeres? | |
| imus? an hi retinent manes, et uilior ille | |
| qui superest?' miserum sociis opus et sua mandat | |
| proelia et unanimi uadit desertor amici, | |
| respiciens tamen et reuocent si forte paratus. | 170 |
| inde legens turbata trucis uestigia diuae | |
| huc illuc frustra ruit auius, impia donec | |
| Eumenis ex oculis reiecta caerula parma | |
| fugit et innumeri galeam rupere cerastae. | |
| aspicit infelix discussa nube quietos | 175 |
| Inachidas currumque nihil metuentis Adrasti. | |
| et Tyrii iam corpus habent, iam gaudia magnae | |
| testantur uoces, uictorque ululatus aderrat | |
| auribus occultoque ferit praecordia luctu. | |
| ducitur hostili (pro dura potentia fati!) | 180 |
| Tydeus ille solo, modo cui Thebana sequenti | |
| agmina, siue gradus seu frena effunderet, ingens | |
| limes utrimque datus; nusquam arma, manusque quiescunt; | |
| nulla uiri feritas: iuuat ora rigentia leto | |
| et formidatos impune lacessere uultus. | 185 |
| hic amor, hoc una timidi fortesque sequuntur | |
| nobilitare manus, infectaque sanguine tela | |
| coniugibus seruant paruisque ostendere natis. | |
| sic ubi Maura diu populatum rura leonem, | |
| quem propter clausique greges uigilantque magistri, | 190 |
| pastorum lassae debellauere cohortes: | |
| gaudet ager, magno subeunt clamore coloni, | |
| praecerpuntque iubas inmaniaque ora recludunt | |
| damnaque commemorant, seu iam sub culmine fixus | |
| excubat, antiquo seu pendet gloria luco. | 195 |
| at ferus Hippomedon quamquam iam sentit inane | |
| auxilium et seram rapto pro corpore pugnam, | |
| it tamen et caecum rotat inreuocabilis ensem, | |
| uix socios hostesque, nihil dum tardet euntem, | |
| secernens; sed caede noua iam lubrica tellus | 200 |
| armaque seminecesque uiri currusque soluti | |
| impediunt laeuumque femur, quod cuspide fixum | |
| regis Echionii, sed dissimulauerat ardens, | |
| siue ibi nescierat. maestum uidet Hoplea tandem; | |
| Tydeos hic magni fidus comes et modo frustra | 205 |
| armiger alipedem prona ceruice tenebat | |
| fatorum ignarum domini solumque frementem | |
| quod uacet inque acies audentior ille pedestres. | |
| hunc aspernantem tumido noua pondera tergo | |
| (unam quippe manum domitis expertus ab annis) | 210 |
| corripit adfaturque: 'quid o noua fata recusas, | |
| infelix sonipes? nusquam tibi dulce superbi | |
| regis onus; non iam Aetolo satiabere campo | |
| gaudentemque iubam per stagna Acheloia solues. | |
| quod superest, caros, i, saltem ulciscere manes | 215 |
| aut sequere; extorrem neu tu quoque laeseris umbram | |
| captiuus tumidumque equitem post Tydea portes.' | |
| audisse accensumque putes: hoc fulmine raptum | |
| abstulit et similes minus indignatur habenas. | |
| semifer aeria talis Centaurus ab Ossa | 220 |
| desilit in ualles: ipsum nemora alta tremescunt, | |
| campus equum. trepidi cursu glomerantur anhelo | |
| Labdacidae, premit ille super, necopinaque ferro | |
| colla metens linquit truncos post terga cadentes. | |
| uentum erat ad fluuium; solito tunc plenior alueo | 225 |
| (signa mali) magna se mole Ismenos agebat. | |
| illa breuis requies, illo timida agmina lassam | |
| de campis egere fugam; stupet hospita belli | |
| unda uiros claraque armorum incenditur umbra. | |
| insiluere uadis, magnoque fragore solutus | 230 |
| agger et aduersae latuerunt puluere ripae. | |
| ille quoque hostiles saltu maiore per undas | |
| inruit attonitis (longum dimittere habenas) | |
| sicut erat, tantum uiridi defixa parumper | |
| caespite populeo commendat spicula trunco. | 235 |
| tunc uero exanimes tradunt rapientibus ultro | |
| arma uadis: alii demissa casside, quantum | |
| tendere conatus animae ualuere sub undis, | |
| turpe latent; multi fluuium transmittere nando | |
| adgressi, sed uincla tenent laterique repugnat | 240 |
| balteus et madidus deducit pectora thorax. | |
| qualis caeruleis tumido sub gurgite terror | |
| piscibus, arcani quotiens deuexa profundi | |
| scrutantem delphina uident; fugit omnis in imos | |
| turba lacus uiridesque metu stipantur in algas; | 245 |
| nec prius emersi quam summa per aequora flexus | |
| emicet et uisis malit certare carinis: | |
| talis agit sparsos, mediisque in fluctibus heros | |
| frena manu pariter, pariter regit arma, pedumque | |
| remigio sustentat equum; consuetaque campo | 250 |
| fluctuat et mersas leuis ungula quaerit harenas. | |
| sternit Iona Chromis, Chromin Antiphos, Antiphon Hypseus, | |
| Hypseus Astyagen euasurumque relicto | |
| amne Linum, ni fata uetent et stamine primo | |
| ablatum tellure mori. premit agmina Thebes | 255 |
| Hippomedon, turbat Danaos Asopius Hypseus: | |
| amnis utrumque timet, crasso uada mutat uterque | |
| sanguine, et e fluuio neutri fatale reuerti. | |
| iam laceri pronis uoluuntur cursibus artus | |
| oraque et abscisae redeunt in pectora dextrae, | 260 |
| spicula iam clipeosque leues arcusque remissos | |
| unda uehit, galeasque uetant descendere cristae: | |
| summa uagis late sternuntur flumina telis, | |
| ima uiris; illic luctantur corpora leto, | |
| efflantesque animas retro premit obuius amnis. | 265 |
| flumineam rapiente uado puer Argipus ulmum | |
| prenderat, insignes umeros ferus ense Menoeceus | |
| amputat; ille cadens, nondum conamine adempto, | |
| truncus in excelsis spectat sua bracchia ramis. | |
| Hypseos hasta Sagen ingenti uulnere mersit, | 270 |
| ille manet fundo, rediit pro corpore sanguis. | |
| desiluit ripis fratrem rapturus Agenor, | |
| heu miser et tenuit, sed saucius ille leuantem | |
| degrauat amplexu: poterat resolutus Agenor | |
| emersisse uadis, piguit sine fratre reuerti. | 275 |
| surgentem dextra Capetum uulnusque minantem | |
| sorbebat rapidus nodato gurgite uertex; | |
| iam uultu, iam crine latet, iam dextera nusquam, | |
| ultimus abruptas ensis descendit in undas. | |
| mille modis leti miseros mors una fatigat. | 280 |
| induit a tergo Mycalesia cuspis Agyrten; | |
| respexit: nusquam auctor erat, sed concita tractu | |
| gurgitis effugiens inuenerat hasta cruorem. | |
| figitur et ualidos sonipes Aetolus in armos | |
| exiluitque alte ui mortis et aera pendens | 285 |
| uerberat; haud tamen est turbatus fulmine ductor, | |
| sed miseratur equum magnoque ex uulnere telum | |
| exuit ipse gemens et sponte remisit habenas. | |
| inde pedes repetit pugnas gressuque manuque | |
| certior, et segnem Nomium fortemque Mimanta | 290 |
| Thisbaeumque Lichan Anthedoniumque Lycetum | |
| continuat ferro geminisque e fratribus unum | |
| Thespiaden; eadem poscenti fata Panemo: | |
| 'uiue superstes' ait 'diraeque ad moenia Thebes | |
| solus abi miseros non decepture parentes. | 295 |
| di bene quod pugnas rapidum deiecit in amnem | |
| sanguinea Bellona manu: trahit unda timentes | |
| gurgite gentili, nuda nec flebilis umbra | |
| stridebit uestros Tydeus inhumatus ad ignes; | |
| ibitis aequoreis crudelia pabula monstris, | 300 |
| illum terra uehit suaque in primordia soluet.' | |
| sic premit aduersos et acerbat uulnera dictis; | |
| ac nunc ense furit, nunc tela natantia captans | |
| ingerit: innuptae comitem Therona Dianae, | |
| ruricolamque Gyan cum fluctiuago Ergino, | 305 |
| intonsumque Hersen, contemptoremque profundi | |
| Crethea nimbosam qui saepe Caphereos arcem | |
| Euboicasque hiemes parua transfugerat alno— | |
| quid non fata queant? traiectus pectora ferro | |
| uoluitur in fluctus, heu cuius naufragus undae! | 310 |
| te quoque sublimi tranantem flumina curru, | |
| dum socios, Pharsale, petis, resupinat ademptis | |
| Dorica cuspis equis; illos uiolentia saeui | |
| gurgitis infelixque iugi concordia mergit. | |
| nunc age, quis tumidis magnum expugnauerit undis | 315 |
| Hippomedonta labor, cur ipse excitus in arma | |
| Ismenos, doctae nosse indulgete sorores: | |
| uestrum opus ire retro et senium depellere famae. | |
| gaudebat Fauno nymphaque Ismenide natus | |
| maternis bellare tener Crenaeus in undis, | 320 |
| Crenaeus, cui prima dies in gurgite fido | |
| et natale uadum et uirides cunabula ripae. | |
| ergo ratus nihil Elysias ibi posse Sorores, | |
| laetus adulantem nunc hoc, nunc margine ab illo | |
| transit auum, leuat unda gradus, seu defluus ille, | 325 |
| siue obliquus eat; nec cum subit obuius ullas | |
| stagna dedere moras pariterque reuertitur amnis. | |
| non Anthedonii tegit hospitis inguina pontus | |
| blandior, aestiuo nec se magis aequore Triton | |
| exerit, aut carae festinus ad oscula matris | 330 |
| cum remeat tardumque ferit delphina Palaemon. | |
| arma decent umeros, clipeusque insignis et auro | |
| lucidus Aoniae caelatur origine gentis. | |
| Sidonis hic blandi per candida terga iuuenci, | |
| iam secura maris, teneris iam cornua palmis | 335 |
| non tenet, extremis adludunt aequora plantis; | |
| ire putes clipeo fluctusque secare iuuencum. | |
| adiuuat unda fidem pelago, nec discolor amnis. | |
| tunc audax pariter telis et uoce proterua | |
| Hippomedonta petit: 'non haec fecunda ueneno | 340 |
| Lerna, nec Herculeis haustae serpentibus undae: | |
| sacrum amnem, sacrum (et miser experiere!) deumque | |
| altrices inrumpis aquas.' nihil ille, sed ibat | |
| comminus; opposuit cumulo se densior amnis | |
| tardauitque manum; uulnus tamen illa retentum | 345 |
| pertulit atque animae tota in penetralia sedit. | |
| horruit unda nefas, siluae fleuistis utraeque, | |
| et grauiora cauae sonuerunt murmura ripae. | |
| ultimus ille sonus moribundo emersit ab ore, | |
| 'mater!', in hanc miseri ceciderunt flumina uocem. | 350 |
| at genetrix coetu glaucarum cincta sororum | |
| protinus icta malo uitrea de ualle solutis | |
| exiluit furibunda comis, ac uerbere crebro | |
| oraque pectoraque et uiridem scidit horrida uestem. | |
| utque erupit aquis iterumque iterumque trementi | 355 |
| ingeminat 'Crenaee' sono: nusquam ille, sed index | |
| desuper (a miserae nimium noscenda parenti!) | |
| parma natat; iacet ipse procul, qua mixta supremum | |
| Ismenon primi mutant confinia ponti. | |
| fluctiuagam sic saepe domum madidosque penates | 360 |
| Alcyone deserta gemit, cum pignora saeuus | |
| Auster et algentes rapuit Thetis inuida nidos. | |
| mergitur orba iterum, penitusque occulta sub undis | |
| limite non uno, liquidum qua subter eunti | |
| lucet iter, miseri nequiquam funera nati | 365 |
| uestigat plangitque tamen; saepe horridus amnis | |
| obstat, et obducto caligant sanguine uisus. | |
| illa tamen praeceps in tela offendit et enses | |
| scrutaturque manu galeas et prona reclinat | |
| corpora; nec ponto summota intrabat amaram | 370 |
| Dorida, possessum donec iam fluctibus altis | |
| Nereidum miserata cohors ad pectora matris | |
| impulit. illa manu ceu uiuum amplexa reportat | |
| insternitque toris riparum atque umida siccat | |
| mollibus ora comis, atque haec ululatibus addit: | 375 |
| 'hoc tibi semidei munus tribuere parentes | |
| nec mortalis auus? sic nostro in gurgite regnas? | |
| mitior heu misero discors alienaque tellus, | |
| mitior unda maris, quae iuxta flumina corpus | |
| rettulit et miseram uisa expectasse parentem. | 380 |
| hine mei uultus? haec torui lumina patris? | |
| hi crines undantis aui? tu nobile quondam | |
| undarum nemorumque decus, quo sospite maior | |
| diua et Nympharum longe regina ferebar. | |
| heu ubinam ille frequens modo circa limina matris | 385 |
| ambitus orantesque tibi seruire Napaeae? | |
| cur nunc te, melius saeuo mansura profundo, | |
| amplexu misero tumulis, Crenaee, reporto | |
| non mihi? nec tantae pudet heu miseretque ruinae, | |
| dure parens? quae te alta et ineluctabilis imo | 390 |
| condidit amne palus, quo nec tam cruda nepotis | |
| funera nec nostri ualeant perrumpere planctus? | |
| ecce furit iactatque tuo se in gurgite maior | |
| Hippomedon, illum ripaeque undaeque tremescunt, | |
| illius impulsu nostrum bibit unda cruorem: | 395 |
| tu piger et trucibus facilis seruire Pelasgis. | |
| ad cineres saltem supremaque iusta tuorum | |
| saeue ueni non hic solum accensure nepotem.' | |
| his miscet planctus multumque indigna cruentat | |
| pectora, caeruleae referunt lamenta sorores: | 400 |
| qualiter Isthmiaco nondum Nereida portu | |
| Leucothean planxisse ferunt, dum pectore anhelo | |
| frigidus in matrem saeuum mare respuit infans. | |
| at pater arcano residens Ismenos in antro, | |
| unde aurae nubesque bibunt atque imbrifer arcus | 405 |
| pascitur et Tyrios melior uenit annus in agros, | |
| ut lamenta procul, quamquam obstrepit ipse, nouosque | |
| accepit natae gemitus, leuat aspera musco | |
| colla grauemque gelu crinem, ceciditque soluta | |
| pinus adulta manu dimissaque uoluitur urna. | 410 |
| illum per ripas annoso scrupea limo | |
| ora exertantem siluae fluuiique minores | |
| mirantur: tantus tumido de gurgite surgit, | |
| spumosum attollens apicem lapsuque sonoro | |
| pectora caeruleae riuis manantia barbae. | 415 |
| obuia cognatos gemitus casumque nepotis | |
| Nympharum docet una patrem monstratque cruentum | |
| auctorem dextramque premit: stetit arduus alto | |
| amne, manuque genas et nexa uirentibus uluis | |
| cornua concutiens sic turbidus ore profundo | 420 |
| incipit: 'huncne mihi, superum regnator, honorem | |
| quod totiens hospesque tuis et conscius actis | |
| (nec memorare timor) falsa nunc improba fronte | |
| cornua, nunc uetitam currus disiungere Phoeben, | |
| dotalesque rogos deceptaque fulmina uidi | 425 |
| praecipuosque alui natorum? an uilis et illis | |
| gratia? ad hunc certe repsit Tirynthius amnem, | |
| hac tibi flagrantem Bromium restinximus unda. | |
| aspice quas fluuio caedes, quae funera portem | |
| continuus telis alioque adopertus aceruo. | 430 |
| omne uadum belli series tenet, omnis anhelat | |
| unda nefas, subterque animae supraque recentes | |
| errant et geminas iungunt caligine ripas. | |
| ille ego clamatus sacris ululatibus amnis, | |
| qui molles thyrsos Baccheaque cornua puro | 435 |
| fonte lauare feror, stipatus caedibus artas | |
| in freta quaero uias; non Strymonos impia tanto | |
| stagna cruore natant, non spumifer altius Hebrus | |
| Gradiuo bellante rubet. nec te admonet altrix | |
| unda tuasque manus, iam pridem oblite parentum | 440 |
| Liber? an Eous melius pacatur Hydaspes? | |
| at tu, qui tumidus spoliis et sanguine gaudes | |
| insontis pueri, non hoc ex amne potentem | |
| Inachon aut saeuas uictor reuehere Mycenas, | |
| ni mortalis ego et tibi ductus ab aethere sanguis.' | 445 |
| sic ait infrendens et sponte furentibus undis | |
| signa dedit: mittit gelidus montana Cithaeron | |
| auxilia antiquasque niues et pabula brumae | |
| ire iubet; frater tacitas Asopos eunti | |
| conciliat uires et hiulcis flumina uenis | 450 |
| suggerit. ipse cauae scrutatur uiscera terrae | |
| stagnaque torpentesque lacus pigrasque paludes | |
| excutit, atque auidos tollens ad sidera uultus | |
| umentes nebulas exhaurit et aera siccat. | |
| iamque super ripas utroque extantior ibat | 455 |
| aggere, iam medium modo qui superauerat amnem | |
| Hippomedon, intactus aquis umerosque manusque, | |
| miratur creuisse uadem seseque minorem. | |
| hinc atque hinc tumidi fluctus animosaque surgit | |
| tempestas instar pelagi, cum Pliadas haurit | 460 |
| aut nigrum trepidis impingit Oriona nautis. | |
| non secus aequoreo iactat Teumesius amnis | |
| Hippomedonta salo, semperque umbone sinistro | |
| tollitur et clipeum nigrante superuenit aestu | |
| spumeus adsultans fractaque refunditur unda | 465 |
| et cumulo maiore redit; nec mole liquenti | |
| contentus carpit putres seruantia ripas | |
| arbusta annosasque trabes eiectaque fundo | |
| saxa rotat. stat pugna impar amnisque uirique, | |
| indignante deo; nec enim dat terga nec ullis | 470 |
| frangitur ille minis, uenientesque obuius undas | |
| intrat et obiecta dispellit flumina parma. | |
| stat terra fugiente gradus, et poplite tenso | |
| lubrica saxa tenet, genibusque obnixus et haerens | |
| subruta fallaci seruat uestigia limo, | 475 |
| sic etiam increpitans: 'unde haec, Ismene, repente | |
| ira tibi? quoue has traxisti gurgite uires, | |
| imbelli famulate deo solumque cruorem | |
| femineis experte choris, cum Bacchica mugit | |
| buxus et insanae maculant trieterida matres?' | 480 |
| dixerat; atque illi sese deus obtulit ultro | |
| turbidus imbre genas et nube natantis harenae, | |
| nec saeuit dictis, trunca sed pectora quercu | |
| ter quater oppositi, quantum ira deusque ualebat, | |
| impulit adsurgens: tandem uestigia flexit | 485 |
| excussumque manu tegimen, conuersaque lente | |
| terga refert. instant undae sequiturque labantem | |
| amnis ouans; nec non saxis et grandine ferri | |
| desuper infestant Tyrii geminoque repellunt | |
| aggere. quid faciat bellis obsessus et undis? | 490 |
| nec fuga iam misero, nec magnae copia mortis. | |
| stabat gramineae producta crepidine ripae | |
| undarum ac terrae dubio, sed amicior undis, | |
| fraxinus ingentique uadum possederat umbra. | |
| huius opem (nam qua terras inuaderet?) unca | 495 |
| arripuit dextra: nec pertulit illa trahentem, | |
| sed maiore super, quam stabat, pondere uicta | |
| soluitur et, qua stagna subit radice quibusque | |
| arentem mordebat humum dimissa, superne | |
| iniecit sese trepido ripamque, nec ultra | 500 |
| passa uirum subitae uallauit ponte ruinae. | |
| huc undae coeunt, et ineluctabile caeno | |
| uerticibusque cauis sidit crescitque barathrum. | |
| iamque umeros, iam colla ducis sinuosa uorago | |
| circumit: hic demum uictus suprema fateri | 505 |
| exclamat: 'fluuione (pudet!), Mars inclute, merges | |
| hanc animam, segnesque lacus et stagna subibo | |
| ceu pecoris custos, subiti torrentis iniquis | |
| interceptus aquis? adeone occumbere ferro | |
| non merui?' tandem precibus commota Tonantem | 510 |
| Iuno subit: 'quonam miseros, sator inclute diuum, | |
| Inachidas, quonam usque premes? iam Pallas et odit | |
| Tydea, iam rapto tacuerunt augure Delphi: | |
| en meus Hippomedon, cui gentis origo Mycenae | |
| Argolicique lares numenque ante omnia Iuno | 515 |
| (sic ego fida meis?), pelagi crudelibus ibit | |
| praeda feris? certe tumulos supremaque uictis | |
| busta dabas: ubi Cecropiae post proelia flammae, | |
| Theseos ignis ubi est?' non spernit coniugis aequas | |
| ille preces, leuiterque oculos ad moenia Cadmi | 520 |
| rettulit, et uiso sederunt flumina nutu. | |
| illius exangues umeri et perfossa patescunt | |
| pectora: ceu uentis alte cum elata resedit | |
| tempestas, surgunt scopuli quaesitaque nautis | |
| terra, et ab infestis descendunt aequora saxis. | 525 |
| quid ripas tenuisse iuuat? premit undique nimbo | |
| telorum Phoenissa cohors, nec tegmina membris | |
| ulla, omnisque patet leto; tunc uulnera manant, | |
| quique sub amne diu stupuit cruor, aere nudo | |
| soluitur et tenues uenarum laxat hiatus, | 530 |
| incertique labant undarum e frigore gressus. | |
| procumbit, Getico qualis procumbit in Haemo | |
| seu Boreae furiis putri seu robore quercus | |
| caelo mixta comas, ingentemque aera laxat: | |
| illam nutantem nemus et mons ipse tremescit | 535 |
| qua tellure cadat, quas obruat ordine siluas. | |
| non tamen aut ensem galeamue audacia cuiquam | |
| tangere; uix credunt oculis ingentiaque horrent | |
| funera et astrictis accedunt comminus armis. | |
| tandem adiit Hypseus capulumque in morte tenenti | 540 |
| extrahit et toruos laxauit casside uultus; | |
| itque per Aonios alte mucrone corusco | |
| suspensam ostentans galeam et clamore superbit: | |
| 'hic ferus Hippomedon, hic formidabilis ultor | |
| Tydeos infandi debellatorque cruenti | 545 |
| gurgitis!' agnouit longe pressitque dolorem | |
| magnanimus Capaneus, telumque inmane lacerto | |
| hortatur librans: 'ades o mihi, dextera, tantum | |
| tu praesens bellis et ineuitabile numen, | |
| te uoco, te solam superum contemptor adoro.' | 550 |
| sic ait, et uoti sese facit ipse potentem. | |
| it tremibunda abies clipeum per et aerea texta | |
| loricae tandemque animam sub pectore magno | |
| deprendit: ruit haud alio quam celsa fragore | |
| turris, ubi innumeros penitus quassata per ictus | 555 |
| labitur effractamque aperit uictoribus urbem. | |
| cui super adsistens, 'non infitiamur honorem | |
| mortis' ait 'refer huc oculos, ego uulneris auctor; | |
| laetus abi multumque aliis iactantior umbris!' | |
| tunc ensem galeamque rapit clipeumque reuellit | 560 |
| Hypseos; exanimumque tenens super Hippomedonta, | |
| 'accipe' ait 'simul hostiles, dux magne, tuasque | |
| exuuias, ueniet cineri decus et suus ordo | |
| manibus; interea iustos dum reddimus ignes, | |
| hoc ultor Capaneus operit tua membra sepulcro.' | 565 |
| sic anceps dura belli uice mutua Grais | |
| Sidoniisque simul nectebat uulnera Mauors: | |
| hic ferus Hippomedon, illic non segnior Hypseus | |
| fletur, et alterni praebent solacia luctus. | |
| tristibus interea somnum turbata figuris | 570 |
| torua sagittiferi mater Tegeatis ephebi, | |
| crine dato passim plantisque ex more solutis, | |
| ante diem gelidas ibat Ladonis ad undas | |
| purgatura malum fluuio uiuente soporem. | |
| namque per attonitas curarum pondere noctes | 575 |
| saepe et delapsas adytis, quas ipsa dicarat, | |
| exuuias, seque ignotis errare sepulcris | |
| extorrem nemorum Dryadumque a plebe fugatam, | |
| saepe nouos nati bello rediisse triumphos, | |
| armaque et alipedem notum comitesque uidebat, | 580 |
| numquam ipsum, nunc ex umeris fluxisse pharetras, | |
| effigiesque suas simulacraque nota cremari. | |
| praecipuos sed enim illa metus portendere uisa est | |
| nox miserae totoque erexit pectore matrem. | |
| nota per Arcadias felici robore siluas | 585 |
| quercus erat, Triuiae quam desacrauerat ipsa | |
| electam turba nemorum numenque colendo | |
| fecerat: hic arcus et fessa reponere tela, | |
| armaque curua suum et uacuorum terga leonum | |
| figere et ingentes aequantia cornua siluas. | 590 |
| uix ramis locus, agrestes adeo omnia cingunt | |
| exuuiae, et uiridem ferri nitor impedit umbram. | |
| hanc, ut forte iugis longo defessa redibat | |
| uenatu, modo rapta ferox Erymanthidos ursae | |
| ora ferens, multo proscissam uulnere cernit | 595 |
| deposuisse comam et rorantes sanguine ramos | |
| expirare solo; quaerenti nympha cruentas | |
| Maenadas atque hostem dixit saeuisse Lyaeum. | |
| dum gemit et planctu circumdat pectus inani, | |
| abrupere oculi noctem maestoque cubili | 600 |
| exilit et falsos quaerit per lumina fletus. | |
| ergo ut in amne nefas merso ter crine piauit | |
| uerbaque sollicitas matrum solantia curas | |
| addidit, armatae ruit ad delubra Dianae | |
| rore sub Eoo, notasque ex ordine siluas | 605 |
| et quercum gauisa uidet. tunc limine diuae | |
| astitit et tali nequiquam uoce precatur: | |
| 'uirgo potens nemorum, cuius non mollia signa | |
| militiamque trucem sexum indignata frequento | |
| more nihil Graio (nec te gens aspera ritu | 610 |
| Colchis Amazoniaeue magis coluere cateruae): | |
| si mihi non umquam thiasi ludusue proteruae | |
| noctis et, inuiso quamuis temerata cubili, | |
| non tamen aut teretes thyrsos aut mollia gessi | |
| pensa, sed in tetricis et post conubia lustris, | 615 |
| sic quoque uenatrix animumque innupta remansi, | |
| nec mihi secretis culpam occultare sub antris | |
| cura, sed ostendi prolem posuique trementem | |
| ante tuos confessa pedes, nec degener ille | |
| sanguinis inque meos reptauit protinus arcus, | 620 |
| tela puer lacrimis et prima uoce poposcit: | |
| hunc mihi (quid trepidae noctes somnusque minantur?), | |
| hunc, precor, audaci qui nunc ad proelia uoto | |
| heu nimium tibi fisus abit, da uisere belli | |
| uictorem, uel, si ampla peto, da uisere tantum! | 625 |
| [si non uictorem des uictum cernere saltem!] | 625a |
| hic sudet tuaque arma ferat. preme dira malorum | 626 |
| signa; quid in nostris, nemoralis Delia, siluis | |
| Maenades hostiles Thebanaque numina regnant? | |
| ei mihi! cur penitus (simque augur cassa futuri!), | |
| cur penitus magnoque interpretor omine quercum? | 630 |
| quod si uera sopor miserae praesagia mittit, | |
| per te maternos, mitis Dictynna, labores | |
| fraternumque decus, cunctis hunc fige sagittis | |
| infelicem uterum; miserae sine funera matris | |
| audiat ille prior!' dixit, fletuque soluto | 635 |
| aspicit et niueae saxum maduisse Dianae. | |
| illam diua ferox etiamnum in limine sacro | |
| expositam et gelidas uerrentem crinibus aras | |
| linquit, et in mediis frondentem Maenalon astris | |
| exuperat gressu saltumque ad moenia Cadmi | 640 |
| destinat, interior caeli qua semita lucet | |
| dis tantum, et cunctas iuxta uidet ardua terras. | |
| iamque fere medium Parnasi frondea praeter | |
| colla tenebat iter, cum fratrem in nube corusca | |
| aspicit haud solito uisu: remeabat ab armis | 645 |
| maestus Echioniis, demersi funera lugens | |
| auguris. inrubit caeli plaga sidere mixto, | |
| occursuque sacro pariter iubar arsit utrimque, | |
| et coiere arcus et respondere pharetrae. | |
| ille prior: 'scio, Labdacias, germana, cohortes | 650 |
| et nimium fortes ausum petis Arcada pugnas. | |
| fida rogat genetrix: utinam indulgere precanti | |
| fata darent! en ipse mei (pudet!) inritus arma | |
| cultoris frondesque sacras ad inania uidi | |
| Tartara et in memet uersos descendere uultus; | 655 |
| nec tenui currus terraeque abrupta coegi, | |
| saeuus ego inmeritusque coli. lugentia cernis | |
| antra, soror, mutasque domos: haec sola rependo | |
| dona pio comiti; nec tu peritura mouere | |
| auxilia et maestos in uanum perge labores. | 660 |
| finis adest iuueni, non hoc mutabile fatum, | |
| nec te de dubiis fraterna oracula fallunt.' | |
| 'sed decus extremum misero,' confusa uicissim | |
| uirgo refert, 'duraeque licet solacia morti | |
| quaerere, nec fugiet poenas quicumque nefandam | 665 |
| insontis pueri scelerarit sanguine dextram | |
| impius, et nostris fas sit saeuire sagittis.' | |
| sic effata mouet gressus libandaque fratri | |
| parcius ora tulit, Thebasque infesta petiuit. | |
| at pugna ereptis maior crudescit utrimque | 670 |
| regibus, alternosque ciet uindicta furores. | |
| Hypseos hinc turmae desolatumque magistro | |
| agmen, at hinc grauius fremit Hippomedontis adempti | |
| orba cohors; praebent obnixi corpora ferro, | |
| idem ardor rabidis externum haurire cruorem | 675 |
| ac fudisse suum, nec se uestigia mutant: | |
| stat cuneo defixa acies, hostique cruento | |
| dant animas et terga negant: cum lapsa per auras | |
| uertice Dircaei uelox Latonia montis | |
| astitit; agnoscunt colles notamque tremescit | 680 |
| silua deam, saeuis ubi quondam exerta sagittis | |
| fecundam lasso Nioben consumpserat arcu. | |
| illum acies inter coepta iam caede superbum | |
| nescius armorum et primas tunc passus habenas | |
| uenator raptabat equus, quem discolor ambit | 685 |
| tigris et auratis aduerberat unguibus armos. | |
| colla sedent nodis, et castigata iubarum | |
| libertas, nemorisque notae sub pectore primo | |
| iactantur niueo lunata monilia dente. | |
| ipse bis Oebalio saturatam murice pallam | 690 |
| lucentesque auro tunicas (hoc neuerat unum | |
| mater opus) tenui collectus in ilia uinclo, | |
| cornipedis laeuo clipeum demiserat armo, | |
| ense grauis nimio: tereti iuuat aurea morsu | |
| fibula pendentis circum latera aspera cinctus, | 695 |
| uaginaeque sonum tremulumque audire pharetrae | |
| murmur et a cono missas in terga catenas; | |
| interdum cristas hilaris iactare comantes | |
| et pictum gemmis galeae iubar. ast ubi pugna | |
| cassis anhela calet, resoluto uertice nudus | 700 |
| exoritur: tunc dulce comae radiisque trementes | |
| dulce nitent uisus et, quas dolet ipse morari, | |
| nondum mutatae rosea lanugine malae. | |
| nec formae sibi laude placet multumque seueris | |
| asperat ora minis, sed frontis seruat honorem | 705 |
| ira decens. dat sponte locum Thebana iuuentus, | |
| natorum memores, intentaque tela retorquent; | |
| sed premit et saeuas miserantibus ingerit hastas. | |
| illum et Sidoniae iuga per Teumesia Nymphae | |
| bellantem atque ipso sudore et puluere gratum | 710 |
| laudant, et tacito ducunt suspiria uoto. | |
| talia cernenti mitis subit alta Dianae | |
| corda dolor, fletuque genas uiolata, 'quod,' inquit | |
| 'nunc tibi, quod leti quaeram dea fida propinqui | |
| effugium? haecne ultro properasti in proelia, saeue | 715 |
| ac miserande puer? cruda heu festinaque uirtus | |
| suasit et hortatrix animosi gloria leti! | |
| scilicet angustum iamdudum urguentibus annis | |
| Maenalium tibi, parue, nemus, perque antra ferarum | |
| uix tutae sine matre uiae, siluestria cuius | 720 |
| nondum tela procax arcumque implere ualebas. | |
| et nunc illa meas ingentem plangit ad aras | |
| inuidiam surdasque fores et limina lassat: | |
| tu dulces lituos ululataque proelia gaudes | |
| felix et miserae tantum moriture parenti.' | 725 |
| ne tamen extremo frustra morientis honori | |
| adfuerit, uenit in medios caligine fulua | |
| saepta globos, primumque leues furata sagittas | |
| audacis tergo pueri caelestibus implet | |
| goryton telis, quorum sine sanguine nullum | 730 |
| decidit; ambrosio tunc spargit membra liquore, | |
| spargit equum, ne quo uioletur uulnere corpus | |
| ante necem, cantusque sacros et conscia miscet | |
| murmura, secretis quae Colchidas ipsa sub antris | |
| nocte docet monstratque feras quaerentibus herbas. | 735 |
| tunc uero exerto circumuolat igneus arcu | |
| nec se mente regit, patriae matrisque suique | |
| inmemor, et nimium caelestibus utitur armis: | |
| ut leo, cui paruo mater Gaetula cruentos | |
| suggerit ipsa cibos, cum primum crescere sensit | 740 |
| colla iubis toruusque nouos respexit ad ungues, | |
| indignatur ali, tandemque effusus apertos | |
| liber amat campos et nescit in antra reuerti. | |
| quos, age, Parrhasio sternis, puer improbe, cornu? | |
| prima Tanagraeum turbauit harundo Coroebum | 745 |
| extremo galeae primoque in margine parmae | |
| angusta transmissa uia: stat faucibus unda | |
| sanguinis, et sacri facies rubet igne ueneni. | |
| saeuius Eurytion, cui luminis orbe sinistro | |
| callida tergeminis acies se condidit uncis. | 750 |
| ille trahens oculo plenam labente sagittam | |
| ibat in auctorem: sed diuum fortia quid non | |
| tela queant? alio geminatum lumine uulnus | |
| expleuit tenebras; sequitur tamen improbus hostem, | |
| qua meminit, fusum donec prolapsus in Idan | 755 |
| decidit: hic saeui miser inter funera belli | |
| palpitat et mortem sociosque hostesque precatur. | |
| addit Abantiadas, insignem crinibus Argum | |
| et male dilectum miserae Cydona sorori. | |
| [illi perfossum telo patefecerat inguen] | 760 |
| . . . | 760a |
| huic geminum obliqua traiecit harundine tempus, | 761 |
| exilit hac ferrum, uelox hac penna remansit; | |
| fluxit utrimque cruor. nulli tela aspera mortis | |
| dant ueniam, non forma Lamum, non infula Lygdum, | |
| non pubescentes texerunt Aeolon anni: | 765 |
| figitur ora Lamus, flet saucius inguina Lygdus, | |
| perfossus telo niueam gemis, Aeole, frontem. | |
| te praeceps Euboea tulit, te candida Thisbe | |
| miserat, hunc uirides non excipietis †Amyclae. | |
| numquam cassa manus, nullum sine numine fugit | 770 |
| missile, nec requies dextrae, sonitumque priori | |
| iungit harundo sequens. unum quis crederet arcum | |
| aut unam saeuire manum? modo derigit ictus, | |
| nunc latere alterno dubius conamina mutat, | |
| nunc fugit instantes et solo respicit arcu. | 775 |
| et iam mirantes indignantesque coibant | |
| Labdacidae, primusque Iouis de sanguine claro | |
| Amphion ignarus adhuc, quae funera campis | |
| ille daret: 'quonam usque moram lucrabere fati, | |
| o multum meritos puer orbature parentes? | 780 |
| quin etiam menti tumor atque audacia gliscit, | |
| congressus dum nemo tuos pugnamque minorem | |
| dignatur bellis, iramque relinqueris infra. | |
| i, repete Arcadiam mixtusque aequalibus illic, | |
| dum ferus hic uero desaeuit puluere Mauors, | 785 |
| proelia lude domi: quodsi te maesta sepulcri | |
| fama mouet, dabimus leto moriare uirorum!' | |
| iamdudum hunc contra stimulis grauioribus ardet | |
| trux Atalantiades; necdum ille quierat, et infit: | |
| 'sera etiam in Thebas, quarum hic exercitus, arma | 790 |
| profero; quisnam adeo puer, ut bellare recuset | |
| talibus? Arcadiae stirpem et fera semina gentis, | |
| non Thebana uides: non me sub nocte silenti | |
| Thyias Echionio genetrix famulata Lyaeo | |
| edidit, haud umquam deformes uertice mitras | 795 |
| induimus turpemque manu iactauimus hastam. | |
| protinus astrictos didici reptare per amnes | |
| horrendasque domos magnarum intrare ferarum | |
| et—quid plura loquar? ferrum mea semper et arcus | |
| mater habet, uestri feriunt caua tympana patres.' | 800 |
| non tulit Amphion uultumque et in ora loquentis | |
| telum inmane rotat; sed ferri lumine diro | |
| turbatus sonipes sese dominumque retorsit | |
| in latus atque auidam transmisit deuius hastam. | |
| acrior hoc iuuenem stricto mucrone petebat | 805 |
| Amphion, cum se medio Latonia campo | |
| iecit et ante oculos omni stetit obuia uultu. | |
| haerebat iuueni deuinctus amore pudico | |
| Maenalius Dorceus, cui bella suumque timorem | |
| mater et audaces pueri mandauerat annos. | 810 |
| huius tum uultu dea dissimulata profatur: | |
| 'hactenus Ogygias satis infestasse cateruas, | |
| Parthenopaee, satis; miserae iam parce parenti, | |
| parce deis, quicumque fauent.' nec territus ille: | |
| 'hunc sine me (non plura petam), fidissime Dorceu, | 815 |
| sternere humi, qui tela meis gerit aemula telis | |
| et similes cultus et frena sonantia iactat. | |
| frena regam, cultus Triuiae pendebitis alto | |
| limine, captiuis matrem donabo pharetris.' | |
| audiit et mixto risit Latonia fletu. | 820 |
| uiderat hanc caeli iamdudum in parte remota | |
| Gradiuum complexa Venus, dumque anxia Thebas | |
| commemorat Cadmumque uiro caraeque nepotes | |
| Harmoniae, pressum tacito sub corde dolorem | |
| tempestiua mouet: 'nonne hanc, Gradiue, proteruam | 825 |
| uirginitate uides mediam se ferre uirorum | |
| coetibus, utque acies audax et Martia signa | |
| temperet? en etiam donat praebetque necandos | |
| tot nostra de gente uiros. huic tradita uirtus, | |
| huic furor? agrestes superest tibi figere dammas.' | 830 |
| desiluit iustis commotus in arma querelis | |
| Bellipotens, cui sola uagum per inane ruenti | |
| Ira comes, reliqui sudant ad bella Furores. | |
| nec mora, cum maestam monitu Letoida duro | |
| increpat adsistens: 'non haec tibi proelia diuum | 835 |
| dat pater; armiferum ni protinus improba campum | |
| deseris, huic aequam nosces nec Pallada dextrae.' | |
| quid faciat contra? premit hinc Mauortia cuspis, | |
| hinc plenae tibi, parue, colus, Iouis inde seueri | |
| uultus: abit solo post haec euicta pudore. | 840 |
| at pater Ogygias Mauors circumspicit alas | |
| horrendumque Dryanta mouet, cui sanguinis auctor | |
| turbidus Orion, comitesque odisse Dianae | |
| (inde furit) patrium. hic turbatos arripit ense | |
| Arcadas exarmatque ducem; cadit agmine longo | 845 |
| Cyllenes populus Tegeesque habitator opacae | |
| Aepytiique duces Telphusiacaeque phalanges. | |
| ipsum autem et lassa fidit prosternere dextra, | |
| nec seruat uires: etenim huc iam fessus et illuc | |
| mutabat turmas; urguent praesagia mille | 850 |
| funeris, et nigrae praecedunt nubila mortis. | |
| iamque miser raros comites uerumque uidebat | |
| Dorcea, iam uires paulatim abscedere sensit, | |
| sentit et exhaustas umero leuiore pharetras; | |
| iam minus atque minus fert ira, puerque uidetur | 855 |
| et sibi, cum torua clipei metuendus obarsit | |
| luce Dryas: tremor ora repens ac uiscera torsit | |
| Arcados; utque feri uectorem fulminis albus | |
| cum supra respexit olor, cupit hiscere ripam | |
| Strymonos et trepidas in pectora contrahit alas: | 860 |
| sic iuuenem saeui conspecta mole Dryantis | |
| iam non ira subit, sed leti nuntius horror. | |
| arma tamen, frustra superos Triuiamque precatus, | |
| molitur pallens et surdos expedit arcus. | |
| iamque instat telis dextramque obliquus in ulnam | 865 |
| cornua contingit mucrone et pectora neruo, | |
| cum ducis Aonii magno cita turbine cuspis | |
| fertur in aduersum neruique obliqua sonori | |
| uincla secat: pereunt ictus, manibusque remissis | |
| uana supinato ceciderunt spicula cornu. | 870 |
| tunc miser et frenos turbatus et arma remisit, | |
| uulneris impatiens umeri quod tegmine dextri | |
| intrarat facilemque cutem; subit altera cuspis | |
| cornipedisque fugam succiso poplite sistit. | |
| tum cadit ipse Dryas (mirum!) nec uulneris umquam | 875 |
| conscius: olim auctor teli causaeque patebant. | |
| at puer infusus sociis in deuia campi | |
| tollitur (heu simplex aetas!) moriensque iacentem | |
| flebat equum; cecidit laxata casside uultus, | |
| aegraque per trepidos expirat gratia uisus, | 880 |
| et prensis concussa comis ter colla quaterque | |
| stare negant, ipsisque nefas lacrimabile Thebis, | |
| ibat purpureus niueo de pectore sanguis. | |
| tandem haec singultu uerba incidente profatur: | |
| 'labimur, i, miseram, Dorceu, solare parentem. | 885 |
| illa quidem, si uera ferunt praesagia curae, | |
| aut somno iam triste nefas aut omine uidit. | |
| tu tamen arte pia trepidam suspende diuque | |
| decipito; neu tu subitus neue arma tenenti | |
| ueneris, et tandem, cum iam cogere fateri, | 890 |
| dic: "merui, genetrix, poenas; inuita capesse: | |
| arma puer rapui, nec te retinente quieui, | |
| nec tibi sollicitae saltem inter bella peperci. | |
| uiue igitur potiusque animis irascere nostris | |
| et iam pone metus. frustra de colle Lycaei | 895 |
| anxia prospectas, si quis per nubila longe | |
| aut sonus aut nostro sublatus ab agmine puluis: | |
| frigidus et nuda iaceo tellure, nec usquam | |
| tu prope, quae uultus efflantiaque ora teneres. | |
| hunc tamen, orba parens, crinem,"' dextraque secandum | 900 |
| praebuit, '"hunc toto capies pro corpore crinem, | |
| comere quem frustra me dedignante solebas. | |
| huic dabis exequias, atque inter iusta memento | |
| ne quis inexpertis hebetet mea tela lacertis | |
| dilectosque canes ullis agat amplius antris. | 905 |
| haec autem primis arma infelicia castris | |
| ure, uel ingratae crimen suspende Dianae."' |