GLAVCIAS ATEDII MELIORIS DELICATVS
|
|
Quod tibi praerepti, Melior, solamen alumni
|
2.1.1
|
improbus ante rogos et adhuc vivente favilla
|
|
ordiar? abruptis etiam nunc flebile venis
|
|
vulnus hiat, magnaeque patet via lubrica plagae,
|
|
cum iam egomet cantus et verba medentia saevus
|
5
|
consero, tu planctus lamentaque fortia mavis
|
|
odistique chelyn surdaque averteris aure.
|
|
intempesta cano: citius me tigris abactis
|
|
fetibus orbatique velint audire leones.
|
|
nec si tergeminum Sicula de virgine carmen
|
10
|
affluat aut silvis chelys intellecta ferisque,
|
|
mulceat insanos gemitus. stat pectore demens
|
|
luctus et admoto latrant praecordia tactu.
|
|
Nemo vetat: satiare malis aegrumque dolorem
|
|
libertate doma. iam flendi expleta voluptas,
|
15
|
iamque preces fessus non indignaris amicas?
|
|
iamne canam? lacrimis en et mea carmine in ipso
|
|
ora natant tristesque cadunt in verba liturae.
|
|
ipse etenim tecum nigrae sollemnia pompae
|
|
spectatumque Vrbi scelus et puerile feretrum
|
20
|
produxi; saevos damnati turis acervos
|
|
plorantemque animam supra sua funera vidi;
|
|
teque patrum gemitus superantem et brachia matrum
|
|
complexumque rogos ignemque haurire parantem
|
|
vix tenui similis comes offendique tenendo.
|
25
|
et nunc heu vittis et frontis honore soluto
|
|
infaustus vates versa mea pectora tecum
|
|
plango lyra: †et diu† comitem sociumque doloris,
|
|
si merui luctusque tui consortia sensi,
|
|
iam lenis patiare precor: me fulmine in ipso
|
30
|
audivere patres; ego iuxta busta profusis
|
|
matribus atque piis cecini solatia natis,
|
|
et mihi, cum proprios gemerem defectus ad ignes
|
|
(quem, Natura!) patrem. nec te lugere severus
|
|
arceo, sed confer gemitus pariterque fleamus.
|
35
|
Iamdudum dignos aditus laudumque tuarum,
|
|
o merito dilecte puer, primordia quaerens
|
|
distrahor. hinc anni stantes in limine vitae,
|
|
hinc me forma rapit, rapit inde modestia praecox
|
|
et pudor et tenero probitas maturior aevo.
|
40
|
o ubi purpureo suffusus sanguine candor
|
|
sidereique orbes radiataque lumina caelo
|
|
et castigatae collecta modestia frontis
|
|
ingenuique super crines mollisque decorae
|
|
margo comae? blandis ubinam ora arguta querelis
|
45
|
osculaque impliciti vernos redolentia flores,
|
|
et mixtae risu lacrimae penitusque loquentis
|
|
Hyblaeis vox mixta favis? cui sibila serpens
|
|
poneret et saevae vellent servire novercae.
|
|
nil veris adfingo bonis. heu lactea colla,
|
50
|
brachiaque et numquam domini sine pondere cervix!
|
|
o ubi venturae spes non longinqua iuventae,
|
|
atque genis optatus honos iurataque multum
|
|
barba tibi? cuncta in cineres gravis intulit hora
|
|
hostilisque dies: nobis meminisse relictum.
|
55
|
quis tua colloquiis hilaris mulcebit amatis
|
|
pectora, quis curas mentisque arcana remittet?
|
|
accensum quis bile fera famulisque tumentem
|
|
leniet ardentique in se deflectet ab ira?
|
|
inceptas quis ab ore dapes libataque vina
|
60
|
auferet et dulci turbabit cuncta rapina?
|
|
quis matutinos abrumpet murmure somnos
|
|
impositus stratis, abitusque morabitur artis
|
|
nexibus, atque ipso revocabit ad oscula poste?
|
|
obvius intranti rursus quis in ora manusque
|
65
|
prosiliet brevibusque umeros circumdabit ulnis?
|
|
muta domus, fateor, desolatique penates,
|
|
et situs in thalamis et maesta silentia mensis!
|
|
Quid mirum, tanto si te pius altor honorat
|
|
funere? tu domino requies portusque senectae,
|
70
|
tu modo deliciae, dulces modo pectore curae.
|
|
non te barbaricae versabat turbo catastae,
|
|
nec mixtus Phariis venalis mercibus infans
|
|
compositosque sales meditataque verba locutus
|
|
quaesisti lascivus erum tardeque parasti.
|
75
|
hic domus, hinc ortus, dominique penatibus olim
|
|
carus uterque parens atque in tua gaudia liber,
|
|
ne quererere genus. raptum sed protinus alvo
|
|
sustulit exsultans ac prima lucida voce
|
|
astra salutantem dominus sibi mente dicavit,
|
80
|
amplexusque sinu tulit et genuisse putavit.
|
|
fas mihi sanctorum venia dixisse parentum,
|
|
tuque oro, Natura, sinas, cui prima per orbem
|
|
iura animis sancire datum: non omnia sanguis
|
|
proximus aut serie generis demissa propago
|
85
|
alligat; interius nova saepe adscitaque serpunt
|
|
pignora conexis. natos genuisse necesse est,
|
|
elegisse iuvat. tenero sic blandus Achilli
|
|
semifer Haemonium vincebat Pelea Chiron.
|
|
nec senior Peleus natum comitatus in arma
|
90
|
Troica, sed claro Phoenix haerebat alumno.
|
|
optabat longe reditus Pallantis ovantis
|
|
Evander, fidus pugnas spectabat Acoetes.
|
|
cumque procul nitidis genitor cessaret ab astris,
|
|
fluctivagus volucrem comebat Persea Dictys.
|
95
|
quid referam altricum victas pietate parentes?
|
|
quid te post cineres deceptaque funera matris
|
|
tutius Inoo reptantem pectore, Bacche?
|
|
iam secura patris Tuscis regnabat in undis
|
|
Ilia, portantem lassabat Romulus Accam.
|
100
|
vidi ego transertos alieno in robore ramos
|
|
altius ire suis. et te iam fecerat illi
|
|
mens animusque patrem, necdum moresve decorve:
|
|
tu tamen et vinctas etiam nunc murmure voces
|
|
vagitumque rudem fletusque infantis amabas.
|
105
|
Ille, velut primos exspiraturus ad austros
|
|
mollibus in pratis alte flos improbus exstat,
|
|
sic tener ante diem vultu gressuque superbo
|
|
vicerat aequales multumque reliquerat annos.
|
|
sive catenatis curvatus membra palaestris
|
110
|
staret, Amyclaea conceptum matre putares;
|
|
Oebaliden illo praeceps mutaret Apollo,
|
|
Alcides pensaret Hylan: seu gratus amictu
|
|
Attica facundi decurreret orsa Menandri,
|
|
laudaret gavisa sonum crinemque decorum
|
115
|
fregisset rosea lasciva Thalia corona;
|
|
Maeonium sive ille senem Troiaeque labores
|
|
diceret aut casus tarde remeantis Vlixis,
|
|
ipse pater sensus, ipsi stupuere magistri.
|
|
Scilicet infausta Lachesis cunabula dextra
|
120
|
attigit, et gremio puerum complexa fovebat
|
|
Invidia: illa genas et adultum comere crinem,
|
|
et monstrare artes et verba infigere, quae nunc
|
|
plangimus. Herculeos annis aequare labores
|
|
coeperat adsurgens, sed adhuc infantia iuxta;
|
125
|
iam tamen et validi gressus mensuraque maior
|
|
cultibus et visae puero decrescere vestes,
|
|
cum tibi quas vestes, quae non gestamina mitis
|
|
festinabat erus? brevibus constringere laenis
|
|
pectora et angusta telas artare lacerna;
|
130
|
enormes non ille sinus, sed semper ad annos
|
|
texta legens modo puniceo velabat amictu,
|
|
nunc herbas imitante sinu, nunc dulce rubenti
|
|
murice, nunc vivis digitos incendere gemmis
|
|
gaudebat; non turba comes, non munera cessant:
|
135
|
sola verecundo deerat praetexta decori.
|
|
Haec fortuna domus. subitas inimica levavit
|
|
Parca manus. quo, diva, feros gravis exseris ungues?
|
|
non te forma movet, non te lacrimabilis aetas?
|
|
hunc nec saeva viro potuisset carpere Procne,
|
140
|
nec fera crudeles Colchis durasset in iras,
|
|
editus Aeolia nec si foret iste Creusa;
|
|
torvus ab hoc Athamas insanos flecteret arcus;
|
|
hunc quamquam Hectoreos cineres Troiamque perosus
|
|
turribus e Phrygiis flesset missurus Vlixes.
|
145
|
Septima lux, et iam frigentia lumina torpent,
|
|
iam complexa manu crinem tenet infera Iuno.
|
|
ille tamen Parcis fragiles urgentibus annos
|
|
te vultu moriente videt linguaque cadente
|
|
murmurat; in te omnes vacui iam pectoris efflat
|
150
|
reliquias, solum meminit solumque vocantem
|
|
exaudit, tibique ora movet, tibi verba relinquit,
|
|
et prohibet gemitus consolaturque dolentem.
|
|
gratum est, Fata, tamen quod non mors lenta iacentis
|
|
exedit puerile decus, manesque subivit
|
155
|
integer et nullo temeratus corpora damno,
|
|
qualis erat.
|
|
Quid ego exsequias et prodiga flammis
|
|
dona loquor maestoque ardentia funera luxu?
|
|
quod tibi purpureo tristis rogus aggere crevit,
|
|
quod Cilicum flores, quod munera graminis Indi,
|
160
|
quodque Arabes Phariique Palaestinique liquores
|
|
arsuram lavere comam? cupit omnia ferre
|
|
prodigus et totos Melior succendere census,
|
|
desertas exosus opes; sed non capit ignis
|
|
invidus, atque artae desunt in munera flammae.
|
165
|
Horror habet sensus. qualem te funere summo
|
|
atque rogum iuxta, Melior placidissime quondam,
|
|
extimui! tune ille hilaris comisque videri?
|
|
unde animi saevaeque manus et barbarus horror,
|
|
dum modo fusus humi lucem aversaris iniquam,
|
170
|
nunc torvus pariter vestes et pectora rumpis
|
|
dilectosque premis visus et frigida lambis
|
|
oscula? erant illic genitor materque iacentis
|
|
maesta, sed attoniti te spectavere parentes.
|
|
quid mirum? plebs cuncta nefas et praevia flerunt
|
175
|
agmina, Flaminio quae limite Molvius agger
|
|
transvehit, immeritus flammis dum tristibus infans
|
|
traditur et gemitum formaque aevoque meretur:
|
|
talis in Isthmiacos prolatus ab aequore portus
|
|
naufragus imposita iacuit sub matre Palaemon;
|
180
|
sic et in anguiferae ludentem gramine Lernae
|
|
rescissum squamis avidus bibit anguis Ophelten.
|
|
Pone metus letique minas desiste vereri:
|
|
illum nec terno latrabit Cerberus ore,
|
|
nulla soror flammis, nulla adsurgentibus hydris
|
185
|
terrebit; quin ipse avidae trux navita cumbae
|
|
interius steriles ripas et adusta subibit
|
|
litora, ne puero dura ascendisse facultas.
|
|
Quid mihi gaudenti proles Cyllenia virga
|
|
nuntiat? estne aliquid tam saevo in tempore laetum?
|
190
|
noverat effigies generosique ardua Blaesi
|
|
ora puer, dum saepe domi nova serta ligantem
|
|
te videt et similes tergentem pectore ceras.
|
|
hunc ubi Lethaei lustrantem gurgitis oras
|
|
Ausonios inter proceres seriemque Quirini
|
195
|
adgnovit, timide primum vestigia iungit
|
|
accessu tacito summosque lacessit amictus,
|
|
inde magis sequitur; neque enim magis ille trahentem
|
|
spernit et ignota credit de stirpe nepotum.
|
|
mox ubi delicias et rari pignus amici
|
200
|
sensit et amissi puerum solacia Blaesi,
|
|
tollit humo magnaque ligat cervice diuque
|
|
ipse manu gaudens vehit et, quae munera mollis
|
|
Elysii, steriles ramos mutasque volucres
|
|
porgit et optunso pallentes germine flores.
|
205
|
nec prohibet meminisse tui, sed pectora blandus
|
|
miscet et alternum pueri partitur amorem.
|
|
Hic finis rapto. quin tu iam vulnera sedas
|
|
et tollis mersum luctu caput? omnia functa
|
|
aut moritura vides: obeunt noctesque diesque
|
210
|
astraque, nec solidis prodest sua machina terris.
|
|
nam populus mortale genus, plebisque caducae
|
|
quis fleat interitus? hos bella, hos aequora poscunt;
|
|
his amor exitio, furor his et saeva cupido,
|
|
ut sileam morbos; hos ora rigentia Brumae,
|
215
|
illos implacido letalis Sirius igni,
|
|
hos manet imbrifero pallens Autumnus hiatu.
|
|
quicquid init ortus, finem timet. ibimus omnes,
|
|
ibimus: immensis urnam quatit Aeacus umbris.
|
|
Ast hic quem gemimus, felix hominesque deosque
|
220
|
et dubios casus et caecae lubrica vitae
|
|
effugit, immunis fatis. non ille rogavit,
|
|
non timuit meruitve mori: nos anxia plebes,
|
|
nos miseri; quibus unde dies suprema, quis aevi
|
|
exitus incertum, quibus instet fulmen ab astris,
|
225
|
quae nubes fatale sonet. nil flecteris istis?
|
|
sed flectere libens. ades huc emissus ab atro
|
|
limine, cui soli cuncta impetrare facultas,
|
|
Glaucia! (insontes animas nec portitor arcet,
|
|
nec durae comes ille ferae) tu pectora mulce,
|
230
|
tu prohibe manare genas noctesque beatas
|
|
dulcibus alloquiis et vivis vultibus imple
|
|
et periisse nega, desolatamque sororem,
|
|
qui potes, et miseros perge insinuare parentes.
|
|