|
Sulpiciae conquestio de statu
|
|
|
rei publicae et temporibus Domitiani
|
|
|
Musa, quibus numeris heroas et arma frequentas,
|
1
|
|
fabellam permitte mihi detexere paucis.
|
|
|
nam tibi secessi, tecum penetrale retractans
|
|
|
consilium; quare neque carmine curro Phalaeco
|
|
|
nec trimetro iambo nec qui pede fractus eodem
|
5
|
|
fortiter irasci discit duce Clazomenio.
|
|
|
cetera quin etiam, quot denique milia lusi
|
|
|
primaque Romanos docui contendere Graiis
|
|
|
et salibus variare novis, constanter omitto
|
|
|
teque quibus princeps et facundissima calles
|
10
|
|
aggredior: precibus descende clientis et audi.
|
|
|
Dic mihi, Calliope: quidnam pater ille deorum
|
|
|
cogitat? an terras et patria saecula mutat
|
|
|
quasque dedit quondam morientibus eripit artes
|
|
|
nosque iubet tacitos et iam rationis egenos
|
15
|
|
non aliter, primo quam cum surreximus aevo,
|
|
|
glandibus et purae rursus procumbere lymphae?
|
|
|
an reliquas terras conservat amicus et urbes,
|
|
|
sed genus Ausonium Romulique exturbat alumnos?
|
|
|
quid? reputemus enim: duo sunt quibus extulit ingens
|
20
|
|
Roma caput, virtus belli et sapientia pacis.
|
|
|
sed virtus, agitata domi et socialibus armis,
|
|
|
in freta Sicaniae et Carthaginis exilit arces
|
|
|
ceteraque imperia et totum simul abstulit orbem.
|
|
|
deinde, velut stadio victor qui solus Achaeo
|
25
|
|
languet et immota secum virtute fatiscit,
|
|
|
sic itidem Romana manus, contendere postquam
|
|
|
destitit et pacem longis frenavit habenis,
|
|
|
ipsa domi leges et Graia inventa retractans
|
|
|
omnia bellorum terra quaesita marique
|
30
|
|
praemia consilio et molli ratione regebat.
|
|
|
stabat in his, neque enim poterat constare sine istis:
|
|
|
aut frustra uxori mendaxque Diespiter olim
|
|
|
'imperium sine fine dedi' dixisse probatur.
|
|
|
nunc igitur qui rex Romanos imperat inter,
|
35
|
|
non trabe sed tergo prolapsus et ingluvie albus,
|
|
|
et studia et sapiens hominum nomenque genusque
|
|
|
omnia abire foras atque Urbe excedere iussit.
|
|
|
quid facimus? Graios hominumque relinquimus urbes,
|
|
|
ut Romana foret magis his instructa magistris:
|
40
|
|
nunc, Capitolino veluti turbante Camillo
|
|
|
ensibus et trutina Galli fugere relicta,
|
|
|
sic nostri palare senes dicuntur et ipsi
|
|
|
ut ferale suos onus exportare libellos.
|
|
|
ergo Numantinus Libycusque erravit in isto
|
45
|
|
Scipio, qui Rhodio crevit formante magistro,
|
|
|
ceteraque illa manus bello facunda secundo?
|
|
|
quos inter prisci sententia dia Catonis
|
|
|
scire deos magni fecisset, utrumne secundis
|
|
|
an magis adversis staret Romana propago.
|
50
|
|
scilicet adversis: nam, cum defendier armis
|
|
|
suadet amor patriae et captiva penatibus uxor,
|
|
|
convenit, ut vespis, quarum domus arce movente,
|
|
|
turba rigens strictis per lutea corpora telis;
|
|
|
ast ubi apes secura redit oblita favorum
|
55
|
|
plebs patresque una somno moriuntur obeso.
|
|
|
Romulidarum igitur longa et gravis exitium pax.
|
|
|
Hoc fabella modo pausam facit. optima, posthac,
|
|
|
Musa, velim moneas, sine qua mihi nulla voluptas
|
|
|
vivere, uti quondam †zmyrnalibusque peribat†,
|
60
|
|
nunc itidem migrare velis. vel denique quidvis
|
|
|
ut dea quaere aliud: tantum Romana Caleno
|
|
|
moenia iucundes pariterque averte Sabinos.
|
|
|
haec ego. tum paucis dea me dignarier infit:
|
|
|
'pone metus aequos, cultrix mea: summa tyranno
|
65
|
|
haec instant odia et nostro periturus honore est.
|
|
|
nam laureta Numae fontisque habitamus eosdem
|
|
|
et comite Egeria ridemus inania coepta.
|
|
|
vive, vale. manet hunc pulchrum sua fama dolorem:
|
|
|
Musarum spondet chorus et Romanus Apollo'.
|
70
|
