Sunt etiam nonnullis locis fontium proprietates, quae 8.3.24.1
procreant qui ibi nascuntur egregiis vocibus ad cantan-
dum, uti Tarso, Magnesiae, aliis eiusmodi regionibus.
etiamque Zama est civitas Afrorum, cuius moenia rex Iuba
duplici muro saepsit ibique regiam domum sibi consti- 5
tuit. ab ea milia passus xx est oppidum Ismuc, cuius
agrorum regiones incredibili finitae sunt terminatione.
cum esset enim Africa parens et nutrix ferarum bestiarum,
maxime serpentium, in eius agris oppidi nulla nascitur,
et si quando adlata ibi ponatur, statim moritur; neque id 10
solum, sed etiam terra ex his locis si alio translata fuerit,
et ibi. id genus terrae etiam Balearibus dicitur esse.
sed aliam mirabiliorem virtutem ea habet terra, quam
ego sic accepi. Gaius Iulius Masinissae filius, cuius erant 25.1
totius oppidi agrorum possessiones, cum patre Caesare
militavit. is hospitio meo est usus. ita cotidiano con-
victu necesse fuerat de philologia disputare. interim cum
esset inter nos de aquae potestate et eius virtutibus sermo, 5
exposuit esse in ea terra eiusmodi fontes, ut, qui ibi pro-
crearentur, voces ad cantandum egregias haberent, ideoque
semper transmarinos catlastros emere formosos et puellas
maturas eosque coniungere, ut, qui nascerentur ex his, non
solum voce egregia sed etiam forma essent non invenusta. 10
  Cum haec tanta varietas sit disparibus rebus natura 26.1
distributa * * * quod humanum corpus est ex aliqua
parte terrenum, in eo autem multa genera sunt umorum,
uti sanguinis, lactis, sudoris, urinae, lacrimarum. ergo si
in parva particula terreni tanta discrepantia invenitur 5
saporum, non est mirandum, si tanta in magnitudine terrae
innumerabiles sucorum reperientur varietates, per quarum
venas aquae vis percurrens tincta pervenit ad fontium
egressus, et ita ex eo dispares variique perficiuntur in
propriis generibus fontes propter locorum discrepantiam 10
et regionum qualitates terrarumque dissimiles proprie-
tates. ex his autem rebus sunt nonnulla, quae ego per 27.1
me perspexi, cetera in libris graecis scripta inveni, quo-
rum scriptorum hi sunt auctores: Theophrastos, Timaeus,
Posidonios, Hegesias, Herodotus, Aristides, Metrodorus,
qui magna vigilantia et infinito studio locorum proprietates, 5
regionum qualitates, aquarum virtutes ab inclinatione
caeli ita esse distributas scriptis dedicaverunt. quorum
secutus ingressus in hoc libro perscripsi quae satis esse
putavi de aquae varietatibus, quo facilius ex his prae-
scriptionibus eligant homines aquae fontes, quibus ad usum 10
salientes possint ad civitates municipiaque perducere.
nulla enim ex omnibus rebus tantas habere videtur ad 28.1
usum necessitates, quantas aqua, ideo quod omnium ani-
malium natura, si frumenti fructu privata fuerit, arbustivo
aut carne aut piscatu aut etiam qualibet ex his reliquis
rebus escarum utendo poterit tueri vitam, sine aqua 5
vero nec corpus animalium nec ulla cibi virtus potest
nasci nec tueri nec parari. quare magna diligentia in-
dustriaque quaerendi sunt et eligendi fontes ad humanae
vitae salubritatem.