Nobis autem ab his separandae sunt rationes et ex-
|
9.7.1.1
|
plicandae menstruae dierum brevitates itemque dilatatio-
|
|
nes. namque sol aequinoctiali tempore ariete libraque ver-
|
|
sando, quas e gnomone partes habet novem, eas umbrae
|
|
facit viii in declinatione caeli, quae est Romae. itemque
|
5
|
Athenis quam magnae sunt gnomonis partes quattuor,
|
|
umbrae sunt tres, ad vii Rhodo v, ad xi Tarenti ix, ad
|
|
quinque <Alexandriae> tres, ceterisque omnibus locis aliae
|
|
alio modo umbrae gnomonum aequinoctiales a natura
|
|
rerum inveniuntur disparatae. itaque in quibuscumque
|
2.1
|
locis horologia erunt describenda, eo loci sumenda est
|
|
aequinoctialis umbra, et si erunt quemadmodum Romae
|
|
gnomonis partes novem, umbrae octo, linea describatur
|
|
in planitia et e media προς ορθας erigatur [ut sit ad nor-
|
5
|
mam] quae dicitur gnomon. et a linea, quae erit planities,
|
|
in linea gnomonis circino novem spatia dimetiantur; et
|
|
quo loco nonae partis signum fuerit, centrum constituatur,
|
|
ubi erit littera a; et diducto circino ab eo centro ad lineam
|
|
planitiae, ubi erit littera b, circinatio circuli describatur,
|
10
|
quae dicitur meridiana. deinde ex novem partibus, quae
|
3.1
|
sunt a planitia ad gnomonis centrum, viii sumantur et
|
|
signentur in linea, quae est in planitia, ubi erit littera c.
|
|
haec autem erit gnomonis aequinoctialis umbra. et ab eo
|
|
signo et littera c per centrum, ubi est littera a, linea per-
|
5
|
ducatur, ubi erit solis aequinoctialis radius. tunc a centro
|
|
diducto circino ad lineam planitiae aequilatatio signetur,
|
|
ubi erit littera e sinisteriore parte et d ulteriore in ex-
|
|
tremis lineae circinationis. et per centrum perducendum,
|
|
ut aequa duo hemicyclia sint divisa. haec autem linea a
|
10
|
mathematicis dicitur horizon. deinde circinationis totius
|
4.1
|
sumenda pars est xv; et circini centrum conlocandum in
|
|
linea circinationis, quo loci secat eam lineam aequinoctialis
|
|
radius, ubi erit littera f; et signandum dextra sinistra, ubi
|
|
sunt litterae g h. deinde ab his <et per centrum> lineae
|
5
|
usque ad lineam planitiae perducendae sunt, ubi erunt
|
|
litterae i k. ita erit solis radius unus hibernus, alter aesti-
|
|
vus. contra autem <e> littera d erit, qua secat circi-
|
|
nationem linea, quae est traiecta per centrum, ubi <est
|
|
littera a; et contra g> erunt litterae i et m; et contra h
|
10
|
litterae erunt k et l; et contra c et f et a erit littera n.
|
|
tunc perducendae sunt διαμετρω ab g ad l et ab h <ad
|
5.1
|
m>. quae erit superior, partis erit aestivae, inferior hi-
|
|
bernae. eaeque διαμετρω sunt aeque mediae dividendae,
|
|
ubi erunt litterae o et p, ibique centra signanda. et per
|
|
ea signa et centrum a lineae ad extrema lineae circina-
|
5
|
tionis sunt perducendae, ubi erunt litterae q et r. haec
|
|
erit linea προς ορθας radio aequinoctiali. vocabitur autem
|
|
haec linea mathematicis rationibus axon. et ab eisdem
|
|
centris diducto circino ad extremas diametros describan-
|
|
tur hemicyclia, quorum unum erit aestivum, alterum hiber-
|
10
|
num. deinde in quibus locis secant lineae paralleloe lineam
|
6.1
|
eam quae dicitur horizon, in dexteriore parte erit littera
|
|
s, in sinisteriore t. et ab littera s ducatur linea parallelos
|
|
axoni ad extremum <dextrum> hemicyclium, ubi erit lit-
|
|
tera v; et ab t ad sinistrum hemicyclium item parallelos
|
5
|
linea ducatur ad litteram x. haec autem paralleloe lineae
|
|
vocitantur †locothomus. et tum circini centrum conlo-
|
|
candum est eo loci, quo secat circinationem aequinoctialis
|
|
radius, ubi erit littera f; et diducendum ad eum locum,
|
|
quo secat circinationem aestivus radius, ubi est littera h.
|
10
|
e centro aequinoctiali intervallo aestivo circinatio circuli
|
|
menstrui agatur, qui menaeus dicitur. ita habebitur ana-
|
|
lemmatos deformatio. cum hoc ita sit descriptum et ex-
|
7.1
|
plicatum, sive per hibernas lineas sive per aestivas sive
|
|
per aequinoctiales aut etiam per menstruas in subiectioni-
|
|
bus rationes horarum erunt ex analemmatos describendae,
|
|
subiciunturque in eo multae varietates et genera horolo-
|
5
|
giorum et describuntur rationibus his artificiosis. omnium
|
|
autem figurarum descriptionumque earum effectus unus,
|
|
uti dies aequinoctialis brumalisque itemque solstitialis in
|
|
duodecim partes aequaliter sit divisus. quas ob res non
|
|
pigritia deterritus praetermisi, sed ne multa scribendo
|
10
|
offendam, a quibusque inventa sunt genera descriptiones-
|
|
que horologiorum, exponam. neque enim nunc nova genera
|
|
invenire possum nec aliena pro meis praedicanda videntur.
|
|
itaque quae nobis tradita sunt et a quibus sint inventa,
|
|
dicam.
|
15
|