Quoad potui urbanas rationes aedificiorum summatim 6.5.3.11
perscribere, proposui; nunc rusticorum expeditionum <ap-
parationes>, ut sint ad usum commodae quibusque ratio-
nibus conlocare oporteat eas, dicam.
  Primum de salubritatibus, uti in primo volumine de 6.1.1
moenibus conlocandis scriptum est, regiones aspiciantur
et ita villae conlocentur. magnitudines earum ad modum
agri copiasque fructuum comparentur. chortes magnitu-
dinesque earum ad pecorum numerum, atque quot iuga 5
boum opus fuerit ibi versari, ita finiantur. in chorte
culina quam calidissimo loco designetur. coniuncta autem
habeat bubilia, quorum praesepia ad focum et orientis
caeli regionem spectent, ideo quod boves lumen et ignem
spectando horridi non fiunt; item agricolae religione 10
inpediti non putant oportere aliam regionem caeli boves
spectare nisi ortum solis. bubilium autem debent esse 2.1
latitudines nec minores pedum denûm nec maiores quin-
denûm; longitudo, uti singula iuga ne minus pedes occupent
septenos. balnearia item coniuncta sint culinae; ita enim
lavationi rusticae ministratio non erit longe. torcular 5
item proximum sit culinae; ita enim ad molarios fructus
commoda erit ministratio. habeatque coniunctam vinariam
cellam habentem ab septentrione lumina fenestrarum; cum
enim alia parte habuerit, qua sol calfacere possit, vinum,
quod erit in ea cella, confusum ab calore efficietur in- 10
becillum. olearia autem ita est conlocanda, ut habeat a 3.1
meridie calidisque regionibus lumen; non enim debet oleum
congelari, sed tepore caloris extenuari. magnitudines autem
earum ad fructuum rationem et numerum doliorum sunt
faciundae, quae, cum sint cullearia, per medium occupare 5
debent pedes quaternos. ipsum autem torcular, si non
cocleis torquetur sed vectibus et prelo premitur, ne minus
longum pedes xl constituatur; ita enim erit vectiario
spatium expeditum. latitudo eius ne minus pedum senûm
denûm; nam sic erit ad prelum opus facientibus libera 10
versatio et expedita. sin autem duobus prelis loco opus
fuerit, quattuor et viginti pedes latitudini dentur. ovilia 4.1
et caprilia ita sunt magna facienda, uti singula pecora
areae ne minus pedes quaternos et semipedem, ne plus
senos possint habere. granaria sublimata et ad septen-
trionem aut aquilonem spectantia disponantur; ita enim 5
frumenta non poterint cito concalescere, sed ab flatu
refrigerata diu servantur. namque ceterae regiones pro-
creant curculionem et reliquas bestiolas, quae frumentis
solent nocere. equilibus, quae maxime in villa loca cali-
dissima fuerint, constituantur, dum ne ad focum spectent; 10
cum enim iumenta proxime ignem stabulantur, horrida
fiunt. item non sunt inutilia praesepia, quae conlocantur 5.1
extra culinam in aperto contra orientem; cum enim in
hieme anni sereno caelo in ea traducuntur matutino boves,
ad solem pabulum capientes fiunt nitidiores. horrea, fenilia,
farraria, pistrina extra villam facienda videntur, ut ab 5
ignis periculo sint villae tutiores. si quid delicatius in
villis faciundum fuerit, ex symmetriis, quae in urbanis
supra scriptis sunt constitutae, ita struantur, uti sine in-
peditione rusticae utilitatis aedificentur. omniaque aedificia 6.1
ut luminosa sint, oportet curari; sed quae sunt ad villas,
faciliora videntur esse, ideo quod paries nullius vicini
potest obstare, in urbe autem aut communium parietum
altitudines aut angustiae loci inpediundo faciunt obscuri- 5
tates. itaque de ea re sic erit experiundum. ex qua
parte lumen oporteat sumere, linea tendatur ab altitudine
parietis, qui videtur obstare, ad eum locum, quo oporteat
inmittere, et si ab ea linea, in altitudinem cum prospicia-
tur, poterit spatium puri caeli amplum videri, in eo loco 10
lumen erit sine inpeditione. sin autem officient trabes 7.1
ea lumina aut contignationes, de superioribus partibus
aperiatur et ita inmittatur. et ad summam ita est guber-
nandum, ut, ex quibuscumque partibus caelum prospici
poterit, per eas fenestrarum loca relinquantur; sic enim 5
lucida erunt aedificia. cum autem in tricliniis ceteris-
que conclavibus maximus est usus luminum, tum etiam
in itineribus, clivis, scalis, quod in his saepius alii aliis
obviam venientes ferentes sarcinas solent incurrere.