EDICTA
De privilegiis veteranorum
BGU 2 n. 628 verso
  Imp(erator) Caesar 1.2
[d]ivi filius, trium[v]ir rei publicae const(ituendae) iter(um) dicit: Visum
[est] edicendum mi[hi vete]ranis dare om[nibus] ut tributis
* 5
ipsis parentibu[s lib]erisque eorum e[t uxo]ribus qui sec[um]- 8
que erunt im[mu]nitatem omnium rerum d[a]re, utique
optimo iure optimaq[u]e leg(e) cives Romani sint, immunes 10
sunto, liberi s[unto mi]litiae, muneribus publicis fu[ngen-
d]i v(a)cat[i]o. Item in [quavi]s tribu s(upra) s(cripta) suffragium
[fe]rendi c[e]nsendi[que] potestas esto et si a[b]sentes voluerint
[c]enseri, detur, quod[cum]que iis qui s(upra) s(cripti) sun[t i]psis parent(ibus)
[co]n[iu]g(ibus) liberisq[ue] eorum; item quem(ad)mo(d)um veterani 15
imm[u]ne[s] esint eor[um] esse volui qu(ae)c[u]mque sacerdotia
qu[o]sque hon[or]es qu(ae)que praemia [b]eneficia commoda
habuerunt, item ut habeant utantur fruanturque permit[t]i
[d]o. Invitis eis neq[ue] magistr[at]us cete[ros] neque l(e)gatum
[n]eque procuratorem [ne]que em[p]torem t[ri]butorum esse 20
[p]lace[t] neque in domo eorum divertendi iemandique causamque [a]b ea quem de(d)uci place[t].
De aquaeductu Venafrano
CIL 10.4842
  [Ed]ict[um im]p. Ca[esaris Augusti] . . . 2.1
*
Venafranorum nomin[e . . . ius sit lice]atque. 8
Qui rivi specus saepta fon[tes . . .]que aquae [ducend]ae reficiundae
causa supra infrave libram [facti aedi]ficati structi sunt, sive quod 10
aliut opus eius aquae ducendae ref[ici]undae causa supra infrave libram
factum est, uti quidquid earum r[er]um factum est, ita esse habere itaque
reficere reponere restituere resarcire semel saepius, fistulas canales
tubos ponere, aperturam committere, sive quid aliut eius aquae ducen-
dae causa opus [er]it, facere placet: dum qui locus ager in fundo, qui 15
Q. Sirini L. f. Ter. [est esseve] dicitur, et in fundo, qui L. Pompei M. f. Ter. Sullae
est esseve dicitur, m[acer]ia saeptus est, per quem locum subve quo loco
specus eius aquae p[erve]nit, ne ea maceria parsve quae eius maceriae
aliter diruatu[r tollat]ur, quam specus reficiundi aut inspiciendi cau-
sa: [neve quid ibi pri]vati sit, quominus ea aqua ire fluere ducive poss[it 20
. . . ]. Dextra sinistraque circa eum rivom circaque
ea o[pera, quae eius aqu]ae ducendae causa facta sunt, octonos pedes agrum
[v]acuo[m esse placet]; p[e]r quem locum Venafranis eive, qui Venafranorum
[nomine opus su]m[et], iter facere eius aquae ducendae operumve eius aquae
[ductus faciendor]u[m] reficiendorum (causa), quod eius s(ine) d(olo) m(alo) fiat, ius sit liceatque, 25
quaeque ea[rum rer]um cuius faciendae reficiendae causa opus erunt, quo
proxume poterit, advehere adferre adportare, quaeque inde exempta erunt,
quam maxime aequaliter dextra sinistraque p(edes) viii iacere, dum ob eas res damn[i]
infecti iurato promittatur. Earumque rerum omnium ita habendarum
colon(is) Ven[afra]nis ius potestatemque esse placet, dum ne ob id opus domi- 30
nus eorum cuius agri locive, per quem agrum locumve ea aqua ire fluere
ducive solet, invius fiat; neve ob id opus minus ex agro suo in partem agri
quam transire transferre transvertere recte possit; neve (c)ui eorum per quo-
rum agros ea aqua ducitur, eum aquae ductum corrumpere abducere aver-
tere facereve, quominus ea aqua in oppidum Venafranorum recte duci 35
fluere possit, liceat.
  Quaeque aqua in oppidum Venafranorum it fluit ducitur, eam aquam
distribuere discribere vendundi causa, aut ei rei vectigal inponere consti-
tuere, iiviro iiviris praefec(to) praefectis eius coloniae ex maioris partis decuri-
onum decreto, quod decretum ita factum erit, cum in decurionibus non 40
minus quam duae partes decurionum adfuerint, legemque ei dicere ex
decreto decurionum, quod ita ut supra scriptum est decretum erit, ius po-
testatemve esse placet: dum ne ea aqua, quae ita distributa discripta deve qua
ita decretum erit, aliter quam fistulis plumbeis d(um) t(axat) ab rivo p(edes) l ducatur; neve
eae fistulae aut rivos nisi sub terra, quae terra itineris viae publicae limi- 45
tisve erit, ponantur conlocentur; neve ea aqua per locum privatum in-
vito eo, cuius is locus erit, ducatur. Quamque legem ei aquae tuendae op[e]-
ribusve, quae eius aquae ductus ususve causa facta sunt erunt, tuendis
[iiviri praefect]i [e]x decurion(um) decreto, quod ita ut s(upra) s(criptum) e(st) factum erit, dixerin[t,
eam . . . . fir]mam ratamque esse placet [. . . 50
*
. . .] Venafranae s . . . 62
. . . atio quam colono aut incola[e . . .]
da . . . i . . . is cui ex decreto decurionum, ita ut supra comprensum est, ne-
gotium datum erit, agenti, tum, qui inter civis et peregrinos ius dicet, iudicium 65
reciperatorium in singulas res hs x reddere, testibusque dumtaxat x denun-
tiand[o q]uaeri placet; dum reciperatorum reiectio inter eum qui aget et
eum quocum agetur ita fi[et ut ex lege, q]uae de iudicis privatis lata est,
licebit oportebit.
Varia
Suet. Aug. 28.2
  Ita mihi salvam ac sospitem rem p. sistere in sua sede 10.1
liceat atque eius rei fructum percipere, quem peto, ut
optimi status auctor dicar et moriens ut feram mecum
spem, mansura in vestigio suo fundamenta rei p. quae
iecero. 5
Dig. 48.18.8.1
  Quaestiones neque semper in omni causa et persona desi- 11.1
derari debere arbitror, et, cum capitalia et atrociora ma-
leficia non aliter explorari et investigari possunt quam per
servorum quaestiones, efficacissimas eas esse ad requiren-
dam veritatem existimo et habendas censeo. 5
Suet. Aug. 25.1
milites 12.1
Suet. Aug. 56.2
si merebuntur 17.1