. . . <m>issus est in 290.1
. . . iubetur, quod
. . . ṣtum est exer-
. . . ut cum opus sit
. . . re possit, nam 5
. . . in perpetuum
. . . untur, ut ait
. . . cio, quas po-
. . . <se>c̣ures habitae
. . . esse ait Antis- 10
<tius Labeo> . . . oque lege signi-
<fic> . . . cando dicitur, ut
. . . <in libro de> officio Augu-
<rum> . . . o in consilio fa-
<c> . . . <quo>ḷibet loco pullis 15
. . . ịum facit auspi-
<cium> . . . lit, inṭra pome-
<rium> . . . <tem>plo consistit. Re-
<pertum> . . . <qu>od amissum recipi-
<re contigit, quasi repartum et> ṛeparatum. Rictus, 20
<rixae, rixosi, ringitur d>ici videntur, quia
<in diversum rumpantur> contrariaque sint
<recto, quod vocabulum a> regendo, ut commo-
. . . ictum videri po-
<test> . . . 25
<S . . . in Salia>ri carmine ap-
. . . ẹ sopia pro sedilibus di-
. . . <ad>huc in consuetudi-
<ne . Susque deque frequ>ens est, pro plus minusve
. . . <qu>od antiqui susque dice- 30
. . . <So>n?ivio significat in car-
<min . . . a>ugurali, sonanti.
<Sine sacris hereditas> in proverbio dici solet,
. . . sine ulla incommodi
appendice: quod olim sacra non solum publica 35
curiosissime administrabant, sed etiam pri-
vata; relictusque heres sic<ut> pecuniae, etiam sa-
crorum erat; ut ea diligentissime administra-
re esset necessarium. Suppum antiqui dice-
bant, quem nunc supinum dicimus ex Grae- 40
co, videlicet pro adspiratione ponentes <s> lit-
teram, ut cum idem ὕλας dicunt, et nos sil-
vas; item ἕξ sex, et ἑπτά septem. Eius voca-
buli meminit etiam Luci<li>us: "Si vero das, quod
rogat, et si suggeri<s> suppus." Sempronia 45
horrea qui locus dicitur, in eo fuerunt lege
Gracchi, ad custodiam frumenti publici.
Statua est ludi eius, qui quondam fulmine
ictus in Circo, sepultus est in Ianiculo. Cu-
ius ossa postea ex prodigis, oraculorumque 50
responsis senatus decreto intra Urbem re-
lata in Volcanali, quod est supra Comitium,
obruta sunt; superque ea columna, cum
ipsius effigie, posita est. Servilius lacus
appellabatur <ab> eo, qui eum faciendum cu- 55
raverat in principio vici Iugari, continens
basilicae Iuliae; in quo loco fuit effigies
hydrae posita a M. Agrippa. Sonticum
morbum in XII significare ait Aelius Stilo
certum cum iusta causa; quem nonnulli 60
putant esse, qui noceat, quod sonte<s> signifi-
cat nocentes. Naevius ait: "Sonticam esse opor-
tet causam, quam ob rem perdas mulierem."
Sacram viam quidam appellatam esse
existimant, quod in ea foedus ictum sit 65
inter Romulum ac Tatium: quidam, quod
eo itinere utantur sacerdotes idulium sa-
crorum conficiendorum causa. Itaque ne eatenus
quidem, ut vulgus opinatur, sacra appellan- 293.1
da est a regia ad domum Regis sacrificuli,
sed etiam a Regis domo ad sacellum Stre-
niae, et rusus a regia usque in arcem. Nec . . . appel-
lari debere ait Verrius, sed disiuncte, ut 5
caeteras vias Flaminiam, Appiam, Latinam,
ut ne Novamviam quidem, sed Novam viam.
Scita plebei appellantur ea, quae pleps suo
suffragio sine patribus iussit, plebeio ma-
gistratu rogante. Solitaurilia hostiarum 10
trium diversi generis immolationem sig-
nificant, tauri, arietis, verris; quod
omnes eae solidi integrique sint corporis;
contra †aci . . . † verbices maialesque; quia
sollum Osce totum et solidum signifi- 15
cat. Unde tela quaedam solliferria vocan-
tur tota ferrea, et homo bonarum artium
sollers, et quae nulla parte laxata cavaque
sunt, solida nominantur. Atque harum hos-
tiarum omnium inviolati sunt tauri, 20
quae pars scilicet caeditur in castratione. Sunt
quidem qui putent, ex tribus hostiis praecipue
nomen inclusum cum solido tauri, quae am-
plissima sit earum. Quidam dixerunt om-
nium trium vocabula †confixa†, suis, ovis, 25
tauri, adeffecisse id quod uno modo ap-
pellarentur universae. Quod si a sollo et tau-
ris earum hostiarum ductum est nomen anti-
quae consuetudinis, per unum l enunti-
ari non est mirum, quia nulla tunc ge- 30
minabatur littera in scribendo: quam
consuetudinem Ennius mutavisse fertur,
utpote Graecus Graeco more usus, quod illi
aeque scribentes ac legentes duplicabant
mutas, semi<vocales . . . Socordi-> 35
am quidam <pro ignavia posuerunt . . . >
M. Cato pro <stultitia posuit Originum lib.>
VII, cum ait: . . .
mensam ti . . .
ne quid neg . . . 40
retur conposị<tum autem videtur ex se,>
quod est sine, <et corde> . . .
Semis, semodi<us, semuncia: qua ra->
tione ex Grae<co trahuntur etiam alia, quae s>
litteram pro <adspiratione eorum . . . > 45
habent, ut <ἑπτὰ septem, ὕλαι>
silvae. Sic <ista ab eo, quod illi ἥμι->
συ dicunt, qui . . .
Sublicium pon?<tem> . . .
appellatum eṣṣẹ <a sublicis . . . vo-> 50
cabulo Volsco . . .
in latitudinem . . .
liter Formianị . . .
librorum; q . . .
sublices vocaṇ<tur> . . . 55
aqua liquens . . .
in qua opini<one> . . .
et meminit s<ublicii pontis Naevius>
qui ait in belli <Punici libro: " . . . >
quam liquidum . . . 60
amnem", et ali ụb . . .
meṃ retinet s . . .
Sallustius libro quạ . . . :
"ne †inrumiendi† p . . .
sublicibus cavata . . . 65
sent."
Supervacaneum uṭ . . .
cludit Verrius ab u . . .
. . . <t>antummodo, 294.1
. . . ṇ sit fami-
. . . vacaneum
. . .
<Strufertarios appellabant> antiqui . . . 5
. . . mines con-
. . . arbores ful-
<guritas> . . . missarum
. . . ẹ strue et
<ferto . . . f>aciunt 10
. . . ṛet uti mihi
. . . ullo etiam
. . . s fertario.
<Suberies> . . . ex qua cortex
. . . Lucilius: 15
. . . ti hibernacu-
. . .
<Silicernium dicitur cena fu>nebris, quam
. . . <v>ocant. sed
. . . <V>errius existi- 20
<mat . . . q>uod nos farci-
. . . <f>letum familia
. . . <quia, cuius n>omine ea res
<instituebatur . . . i>s iam silentium
<cerneret. Caecilius Ob>olostate: "Cre- 25
<didi silicernium eiu>ṣ me esse esurum."
. . .
<Sudum> . . . t significare sub
. . . um omnium fere
. . . us siccum significet. 30
<Itaque sudum quasi seudum, id> est, sine udo, ut se-
<curus sine cura> . . .
<Sublesta antiqu>ị dicebant infir-
<ma et tenuia.> Plautus in Persa: "Ad
paupertatem si immigrant infamiae, 35
gravior paupertas fit, fides sublesti-
or"; id est infirmior. Idem in Nervo-
laria "vinum" ait "sublestissimum",
quia infirmos faciat vel corpore, vel
animo. 40
Satur et vir et †caro non habent†. Supel-
lectilis recto casu, et senis ratione di-
cebantur, quae nunc contraria vi-
dentur esse finitioni <pro>portionis; qua
omnia vocabula x littera finita 45
per declinationes obliquorum ca-
suum syllabam accipiunt. Haec autem
duo desciverunt ab ea, ut †alta com-
pium†, quae non ideo infirmare de-
bent praeceptum. 50
Scurrae vocabulum Verrius ineptis-
sime aut ex Graeco tractum ait, quod
est σκυρθάζειν, aut a sequendo, cui
magis adsentitur; quod et tenuioris
fortunae homines, et ceteri alioqui, 55
qui honoris gratia prosequerentur
quempiam, non antecedere, sed sequi
sint soliti; quia videlicet dicat Lu-
cilius: "Cornelius Publius noster Scipiadas
†dicto tempus quae intorquet in ip- 60
sum oti et delici<i>s luci effictae† atque
cinaedo, et sectatori adeo ipse suo, quo
rectius dicas, ibat forte domum: se-
quimur multi atque frequentes": cum
secutos videri velit, ob eorum iurgia, 65
non ob adsuetum officium.
Secus Valgius putat ex Graeco quod est ἑκὰς dictum. Ab- 297.1
surde scilicet; significat enim aperte aliter, exemplis
omnium fere, qui eam vocem usurpant. Stipem esse num-
mum signatum, testimonio est et †de eo quae† datur sti-
pendium militi, et cum spondetur pecunia, quod stipu- 5
lari dicitur. Sobrinus est, ut ait Gallus Aelius, patris mei
consobrini filius, et matris meae consobrinae
filius. Femina isdem de causis appellat
fratrem, et fratrem patruelem, et consobrinum,
et propius [con]sobrino et sobrina. Idem gra- 10
dus in sobrina quoque sunt. Sororium tigil-
lum appellatur hac de causa. ex conven-
tione Tulli Hostili regis et Metti Fufitii du-
cis Albanorum, Trigemini Horati et Cur<i>ati
cum dimicassent, ut victores sequeretur 15
imperium, et Horatius noster exsuperasset,
victo<r>que domum reverteretur, obvia soror,
cognita morte sponsi, sui fratris manu occisi,
aversata est eius osculum. Quo nomine
Horatius interfecit eam: et quamquam a patre 20
absolutus sceleri erat, accusatus tamen
parricidi apud duumviros, dampna-
tusque provocavit ad populum. Cuius
iudicio victor, duo tigilla tertio
superiecto, quae pater eius consti- 25
tuerat, velut sub iugum missus,
subit, consecratisque ibi aris Iunoni
Sororiae et Iano Curiatio, libera-
tus omni noxia sceleris est auguriis
adprobantibus. Ex quo sororium id 30
tigillum est appellatum. Sororia<r>e
mammae dicuntur puellarum,
cum primum tumescunt, ut fra-
terculare puerorum. Plautus in
Frivolaria ḍ . . . : <"Tunc> 35
papillae prị<mulum fraterculabant; illud>
volui dicere, sọ<roriabant. Quid>
opus est verbi<s? . . . Suregit>
et sortus anṭ<iqui ponebant pro surrexit>
et eius parti<cipio, quasi sit surrectus, qui-> 40
bus L. Liviu<s frequenter usus>
est. Sors et <patrimonium signifi->
cat, unde coṇ<sortes . . . dicimus>
et dei[s] resp<onsum, et quod cuique>
accidit in so<rtiendo. Soracus est> 45
quo ornamen<ta portantur sceni->
corum. Plaụ<tus in Persa: "libro->
rum eccillum <habeo plenum soracum.">
Sobrium vicum <dictum putant . . .>
et Aelius, quod ị<n eo nullus tabernae> 50
locus neque caup<onae fuerit:>
ali, quod in eo Ṃ<ercurio lacte, non>
vino, solitum <sit supplicari. Soni->
vium tripu<dium . . . Appius>
Pulcher, quod . . . 55
dit plus quadr . . . <Sons>
nocens, ut ex ẹ . . . <insons in->
nocens. Sodalis <quidam dictos esse pu->
tant, quod una s<ederent et essent;>
alii, quod ex suo ḍ<atis vesci soliti essent;> 60
alii, quod inter se <invicem suade->
rent, quod utile ess<et> . . .
crebro congerrae vocaṛ<i a Graeco>
vocabulo, quod est g̣<erra> . . .
Sodes, si audes, uti siṣ <pro si uis, et ilico> 65
pro in loco. Terentius <in Andria: "dic>
sodes, quis heri Chry<sidem habuit?">
Surum dicebant, ex quọ <surculus> . . .
. . . <in> ụsu est. Plau- 298.1
<tus> . . . "non est tibi
. . . um"; item: "nam qui
. . . icus surculis,
. . . ṛum, tum poli 5
. . . aut a<s>sulae
. . . <Ennius: "Unus s>ụrum surus
<ferre, tamen defende>re possent."
<Suremit sumpsit: "Inque> manum su-
<remit hastam";> . . . i surempsit 10
. . . pue<rum> sustule-
<rit . . . "Scyrium non Syr>ium" dixit
. . . ṣ est, quod cum
. . . ụcio nobilissi-
. . . atque ob eam 15
. . . issimus semper
. . . instituit cum
. . . imus sumere
. . . ipso dignior.
. . . <Σκύριον> καὶ οὐκέτι Σύ- 20
<ριον> . . . t. quod si mon-
. . . item non num-
. . . a Socratem quae
. . . rat; in librum
. . . inscripserat Scy- 25
<rium> . . . gratia id appel-
<la . . . Summ>u?ssi dicebantur
<murmuratores.> Naevius: "Odi" inquit,
<"summussos, pro>inde ap̣erte dice,
<quid sit quod> times." Ennius in sexto 30
. . . ntus in occulto mussa-
<bat" . . . Enniu>s in Andromacha: "di
. . . ọn est: nam mussare si-
. . . s in A<na>gnorizomene:
"Quod potes, sile, cela, oc<culta>, tege, 35
tace, mussa, mane." Sum, pro eum
usus est Ennius lib. I: "At tu non ut sum
summa<m> servare decet rem." et lib. II:
"At sese sum quae dederat in lumi-
nis oras." Sollo Osce dicitur id quod 40
nos totum vocamus. Lucilius: "[s]uasa
quoque omnino dirimit, non sollo
dupundi"; id est, non tota. Item Li-
vius sollicuria, in omni re curiosa;
et solliferreum genus teli, totum 45
ferreum. Sollers etiam in omni re pru-
dens; et sollemne, quod omnibus
annis praestari debet. Solia
appellantur sedilia, in quibus non
plures singulis possint sedere; 50
ideoque soliar sternere dicuntur,
qui sellisternium habent, et so-
l<i>aria vocantur Babylonica, qui-
bus eadem sternuntur. Quae, ut a-
it Verrius, omnia ducta sunt 55
<a> solo. Alvei quoque lavandi gratia
instituti, quo singuli descendunt,
solia dicuntur. quae a s[c]e[n]dendo
potius dicta videntur, quam
a solo. Sollistimum, Ap. Pulcher 60
in Auguralis disciplinae lib. I. ait
esse tripudium, quod †aut† exci-
dit ex eo, quod illa fert: saxumve
solidum, aut arbos viviradix
ruit, quae nec prae vitio †humani† 65
caedanturve iacianturve, pel-
lanturve. Solum, terram. Ennius
lib. III: "Tarquinio dedit imperium
simul et sola regni." Et aliubi: "Sed sola 301.1
terrarum postquam permensa pa-
rumper." Solea, ut ait Verrius, est
non solum ea, quae solo pedis subicitur,
sed etiam †per† materia robustea, super quam 5
paries craticius extruitur. Solox,
lana crassa, et pecus, quod passim pas-
citur non tectum. Titinius in Bar-
bato: "Ego ab lana soloci ad purpuram
data." et Lucilius: "pastali pecore ac 10
montano, hirto atque soloce." Sos
pro eos antiqui dicebant, ut Ennius
lib. I: "Constitit inde loci propter sos
dia dearum"; et lib. III: "Circum sos quae
sunt magnae gentes opulentae"; lib. 15
VII: "Dum censent terrere minis,
hortantur <i>be sos"; lib. XI: "Contendunt
Graecos, Graios memorare solent sos."
Interdum pro suos ponebant, ut cum
per dativum casum idem Ennius effert: 20
"Postquam lumina sis oculis bonus An-
cus reliquid." Sultis, si voltis. Plau-
tus in Frivolaria: "Sequimini me hac
sultis legiones omnes Lavernae"; et
in Rudente: "Curate haec sultis mag- 25
na diligentia." Cato pro L. Caese-
tio: "Audite sultis milites, si quis ves-
trum in bello superfuerit, si quis non
invenerit pecuniam, egebit."
Solari sine praepositione dixisse 30
antiquos testis est Pacuvius, cum ait:
"Solatur, auxiliatur, hortaturque me."
Solatum genus morbi maxime a rusti-
cantibus dicitur, cuius meminit
etiam Afrani<u>ṣ . . . 35
arquato medeṃ . . .
tigine. Solipu?<gna genus bestiolae>
maleficae, quọ<d acrius concitatiusque>
fit fervore sọ<lis, unde etiam nomen>
traxit. Sosp?<es> . . . 40
omnes fer[r]e auc<tores> . . .
Afranius in Ep<istola> . . .
servent tuis." <Vergilius lib. VIII Aeneid.:>
"Maxime Teu<crorum ductor, quo sospite>
numquam." Enṇ<ius> . . . 45
parentem et pa . . .
sospitem." Acc<ius> . . .
rite ad patri . . .
set. Ennius vid<etur servatorem signi->
ficare cum dix<it> . . . 50
liber." ceterum s<ospitare> . . .
ait esse bona spe <adficere aut bonam>
spem non falle<re. Succrotilla>
tenuis diceba<tur et alta vox.>
Titinnius in . . . <"feminina> 55
fabulare succrọ<tilla vocula." Afra->
nius in Epistoḷ<a . . . succro->
tilla voce serio." <Plautus in de->
scribendis muliẹ<rum cruribus>
gracilibus in Syṃ . . . <"Cum extertis> 60
talis, cum todellis cr<usculis": bel->
le, quae non pedibuṣ <valerent. Su->
cula est machinae . . .
materiae, et foratae . . .
quam, ut uber scrofae . . . 65
stant, sic versant . . .
fune volunt. Eodem nom<ine> . . .
stellas quinque ḍ . . .
. . . ụịa Hyadas Grae- 302.1
. . . <exi>ṣtimantes a subus
. . . ọquenti dixerint
. . . <Su>c?cingulum ap-
<pellabant antiqui b>ạlteum. Plautus: 5
<"Ab Hippolyta succingu>ḷum Herculis
<aeque magno ne>ụtiquam abstu-
<lit periculo." Sucerda>e stercus su-
<illum> . . . us: "simus
<sucerdae." Titinnius: "Q>uid habes, nisi 10
<unam arcam sine cla>vị? eo condis
<sucerdas."> . . . e suc[c]erda
. . . homo opicer
. . . inem, quem sol
. . . it. Suburanam 15
. . . ạṃ succisanam
. . . ụnt ex nomine
. . . ṃimam illam quoque
. . . <Suc>cusanam dictam,
. . . ụratum esse, 20
. . . pagi Succusa-
<ni> . . . ẹxercerentur.
<Succidanea hostia a>p̣pellatur, quae
<secundo loco caedit>ur, quod quasi
. . . quidam a suc- 25
. . . dendo dictam
. . . <Suggillatum> dici existimant
<ex Graeco> . . . quod ea pars, quae
<est sub oculo, κ>ύλον ab iis dicitur.
<Sycophantas q>ụịdam ex hac causa 30
<appellatos dicunt.> Ạtticos quondam
<iuvenes solito>s aiunt in hortos
. . . inrumpere, ficosque
<deligere. Quam o>b causam lege factum,
qui id fecisset, †capite esset† ei. Quam poe- 35
nam qui persequerentur ob parvola
detrimenta, sycophantas appella-
tos. Sulci appellantur, qua ara-
trum ducitur, vel sationis facien-
dae causa, vel urbis condendae; vel 40
fossura rectis lateribus, ubi arbores
serantur: fulmen quoque, qua eius
vestigium, similiter appellatur.
Quod vocabulum quidam ex Graeco
fictum, quia illi dicant ὁλκόν. 45
Suasum colos appellatur, qui fit ex
<s>tillicidio fumoso in vestimento albo.
Plautus: "Quia tibi suaso infecisti pro-
pudiosa pallulam." Quidam autem le-
gunt insuaso; nec desunt, qui dicant, 50
omnem colorem qui fiat inficiendo,
suasum vocari, quod quasi persua-
detur in alium ex albo transire.
Saltum Gallus Aelius lib. II significa-
tionum quae ad ius pertinent, 55
ita definit: "Saltus est, ubi silvae
et pastiones sunt, quarum causa ca-
sae quoque: si qua particula in eo sal-
tu pastorum, aut custodum causa
aratur, ea res non peremit nomen 60
saltui<s>; non magis, quam fundi, qui
est in agro culto, et eius causa ha-
bet aedificium, si qua particula
in eo habet silvam." Superescit
significat supererit. Ennius: "Dum 65
quidem unus homo Romanus toga
superescit." Et Accius in Chrysippo:
"Quin hinc superescit, Spartam atque
Amyclas trado." Sed per se super sig- 305.1
nificat quidem supra, ut cum dici-
mus: super illum cedit. Verum poni-
tur etiam pro de, Graeca consuetudi-
ne, ut illi dicunt ὑπέρ. Plautus 5
in Milite glorioso: "Mea opera super
hac vicina, qua<m> ego nunc concilio
tibi." In Phasmate: "Ehe<m, vix> tan-
dem percipio, super rebus nostris lo-
qui te." Pacuius in Medo: "Qua super 10
re interfectum esse Hippotem di-
xisti?" Cato contra Annium: "Nemo antea
fecit super tali re cum hoc magistratu
utique rem." Afranius in Virgine: "Alis
de rebus in qua coepisti super." Super- 15
cilium dicitur, quod supra cilium
sit, id est integimentum oculi supe-
rius. Sub iugum mitti dicunt<ur>
hostes victi, ereptis omnibus armis
telisque, cum hastis defixis duabus 20
in terra, tertiaque ad summum
earum deligata, specie Iani, <iu>ben-
tur subeuntes transire. Subices En-
nius in Achille pro subiectis posuit,
cum dixit nubes: "Per ego deum subices 25
umidas; inde oritur imber sonitu
saevo, spiritu." Superstites, testes
praesentes significat. Cuius rei tes-
timonium est, quod superstitibus prae-
sentibus, i, inter quos controversia 30
est, vindicias sumere iubentur.
Plautus in Artemone: "nunc mihi
licet quidvis loqui: nemo hic adest
superstes." Volgari quidem consue-
tudine[m] ponịṭ<ur> . . . 35
superque sint: c̣ . . .
liberi parentibụ<s> . . .
"quamobrem p . . .
do, quamquam od . . .
velim." Su<pervaganea avis vo-> 40
catur ab au<guribus, quae ex sum->
mo cacumin<e vocem emisit, quia>
quasi in altiss<imis superque omnia>
vagatur, ap̣<pellata. Supercilia> . . .
Iunonis tuṭ<ela> . . . 45
tur muliere<s, quod his protegan->
tur oculi, per q<uos luce fruimur,>
quam tribuat I<uno; unde> . . .
Lucina quoque <dicta . . . Sup->
pernati dicu<ntur, quibus femi-> 50
na sunt succisa <in modum suilla->
rum pernaruṃ. <Ennius> . . .
"is pernas succ<idit iniqua superbia>
Poeni." Et Catụ<llus: . . . "In>
fossa Liguri ia<cet suppernata se-> 55
curi." Supp<remum modo significat>
summum, ut . . . :
"Sup[p]reme bel . . .
potens." Plautus: <"Me antidhac supre->
mum habuisti seṃ . . . <consiliis> 60
tuis." Alias extreṃ<um> . . .
in legibus XII: "Solis <occasus diei supre->
ma tempestas esto" . . . <supremo>
crimine necte tuo." . . .
"ab illo sepeliri die l . . . 65
"et quasi supremo lọ . . .
tempora voltu." Cato d . . .
lentis numquam cuiq . . .
. . . <sup>remam advoca- 306.1
<tionem." Alias pr>ọ maximo, cum duas
<oves et triginta bo>ṿes suppremam mul-
<tam dicerent.> S?ubsidium dice-
<ba> . . . entes subside- 5
. . . <lab>entique aciei
. . . genus militum
. . . q̣ụị emeruerant
. . . ṭamen retine-
. . . quae erat ter- 10
. . . m, ut Plautus
<in Frivolaria:> "ạgite nunc, sub<s>i-
<dite omnes, quasi sol>ẹt triarius." Si
. . . sidiari ante eos
. . . rant, aut in ali- 15
. . . ụti. Subsolaneae
. . . ṣạs appellantur
. . . rei solum conferunt
. . . ui infimum
. . . i in terram super 20
. . . edum imum
. . . ịs innititur.
<Subsilles sunt quas> ạli ipsilles vo-
<cant, lamellae in sacri>s, quae ad rem
. . . ụr maxime 25
. . . ṛium. Substillum
. . . ṇt tempus ante
<pluviam iam> paene uvidum, [dum]
<et post pluvia>m non persiccum quod
<iam stillaret,> aut nondum desisset. 30
<Subscudes ap>pellantur cune<a>tae ta-
<bellae, quibus> tabulae inter se con-
<figuntur, qui>a, quo eae immittantur,
<succuditur. Pa>c̣uius in Niptris: "Nec
ulla subscus cohibet compagem 35
alvei." Plautus in Astraba: "Terebra-
tus multum sit, et subscudes addi-
te." Sub corona venire dicuntur,
quia captivi coronati solent ve-
nire, ut ait Cato in eo, qui est de re 40
militari: "Ut populus suus sua opera
potius ob rem bene gestam coro-
natus supplicatum eat, quam re
male gesta coronatus veneat." Id
autem signum est nihil praestari 45
a populo, quod etiam Plautus signi-
ficat in Hortulo: "Praeco ibi adsit,
cum corona, cuique liceat veneat."
Sublimem est in altitudinem ela-
tum, ut Ennius in Thyeste: "Aspice 50
hoc sublime candens, quem vocant
omnes Iovem." Vergilius in Georgicis
lib. I: "Hic vertex nobis semper sublimis."
Sublimavit dixit <Cato>, id est in altum
extulit, Originum lib. II: "In ma- 55
ximum decus atque in excelsissi-
mam claritudinem sublimavit." Id
autem dicitur a limine superiore,
quia supra nos est. Succenturia-
re est explendae centuriae 60
gratia supplere, subicere. Plau-
tus in Saturione: "Subcenturia-
[cen]tum require, qui te delec-
tet domi." et Caecilius in Trium-
pho: "nunc meae militiae astutia 65
opus est; subcenturia." Subru-
mari dicuntur haedi, cum ad
mammam admoventur, quia ea
<rum>is vocaba[n]tur, vel quia rumine 309.1
trahunt lacte sugentes. Subulo
Tusce tibicen dicitur. itaque En-
nius: "Subulo quondam marinas
propter adst[r]abat plagas." Subu- 5
ram Verrius alio libro a pago
Succusano dictam ait: hoc vero ma-
xime probat eorum auctoritatem,
qui[a] aiunt, ita appellatam et re-
gionem Urbis et tribum a stativo 10
praesidio, quod solitum sit succur-
rere Esquilis, infestantibus eam
partem Urbis Gabinis; indicioque
esse, quod adhuc ea tribus per c
litteram, non b scribatur. Sub- 15
verbustam veribus ustam sig-
nificat Plautus cum ait: "ulce-
rosam, conpe[n]ditam, subverbustam,
sordidam." Suboles ab olescendo,
id est crescendo, ut adolescentes 20
quoque, et adultae, et indoles dici-
tur. Lucretius lib. V: "sive virum
soboles, sive est muliebris origo."
Vergilius: "Cara deum suboles, mag-
num Iovis incrementum." Subucu- 25
lam Aelius Stilo et Cloatius is-
dem fere verbis demonstrant
vocari, quod dis detur ex alica
et oleo et melle; nam de tunicae
genere notum est omnibus. Sub vos 30
placo, in precibus fere cum dicitur,
significat id, quod supplico, ut
in legibus: transque dato, et endo-
que plorato. Suffiscus dicebatur
folliculus testium arietinorum, 35
qui celebris uṣ . . .
pio, forsitan ḍ . . .
fisci similituḍ . . . <Subacti>
molliti; aliaṣ <victi; alias compulsi,>
ut cum dicim<us, pecus sub arborem> 40
subactum; <alias coacti. Suppli->
cium a supp<licando> . . .
guit, quod . . .
haec deorum . . .
matur supp . . . 45
id est, depe . . .
caedi. Supplic . . .
res portent . . .
verbena falic . . .
alia supplicia . . . 50
bonis sumi. Sin<nius Capito> . . .
is necaretur i . . .
Semoniae res ṣ<acra> . . .
ce bidente . . .
na salutis ci<vi> . . . <dam-> 55
nati patrimọ<ni> . . .
id fieret sacṛụ<m> . . .
solitum, ut a . . . <suppli->
candi causa iụ . . .
rum, ut id voc . . . 60
ro semper elaṭ . . .
plo docet suppḷị . . .
nunc fere suppḷ<i> . . .
tur. Sufes dicṭ<us Poenorum ma->
gistratus, ut Oscor<um meddix tuticus.> 65
Calidius in oration<e in Q. Gal->
lium: "Nonne vobis ị . . .
et fumus prosequ<i> . . .
videtur. Senatus cens<uit referentibus>
sufetis." Sub vitem ha<stas iacere dicitur> 70
<veles cum eas sub vine>ạ manu 310.1
. . . <sursum mitti>t Lucilius: "Ut
<veles bonus sub vite>m qui subicit has-
<tas." Sub vitem proelia>ri dicuntur
<milites, cum sub vinea> militari pug- 5
<nant. Lucilius: "ne>que prodire
<in altum, proeliari pro>c̣ul sub vite."
<Sub vineam iacere dicun>tur milites,
<cum astantibus centur>ionibus, ia-
<cere coguntur sudes.> Supparus 10
<puellare dicebatu>r vestimen-
<tum lineum, quod et s>ubucula ap-
<pellabatur. Titinnius i>n Fullonia:
. . . omne quod
. . . <sup>parum puni- 15
. . . cat Naevius de
<bello Puni>c̣o. Et in Nautis:
. . . estem consec-
. . . nunc supparos
. . . na iam crucem 20
. . . detur puella-
. . . <Afra>ṇius ait: "Puella
<non sum, supparo si in>duta sum." Supa,
<iace . . . dissip>at, disicit,
<et obsipat, obicit, et> in . . . insipit 25
. . . ọ inicit far in ollam.
<Sutelae dolosae> ạstutiae, a simili-
<tudine suentium di>ctae sunt. Sus-
<pectus est diversa>ẹ significationis
. . . <suspicor> et suspicio parti- 30
. . . non mirum, si
. . . o dari potest. "Su-
<trium quasi eant" ut>ịque in proverbium
<abiit ex hac> causa. Gallico tu-
<multu quon>dam edictum est, le- 35
giones Sutrii ut praesto essent
cum cibo suo. Quod usurpari coep-
tum est in is, qui suis rebus opi-
busque offici id praestarent quibus
deberent. Plautus: "Sed facito dum, 40
merula per versus quod cantat, co-
las; cum suo cuique facito veniant,
quasi eant Sutrium." Suopte, <suo> ip-
sius, ut meopte meo ipsius, tuopte
tuo ipsius. Suillum genus invi- 45
sum Veneri prodiderunt poetae
ob interfectum ab apro Adonim,
quem diligebat dea. Quidam autem,
quod inmundissimi sint sues ex
omni mansueto pecore, et arden- 50
tissimae libidinis; ita ut opprobrium
mulieribus inde tractum sit, cum
subare et subire dicuntur. "Sus
Minervam" in proverbio est, ubi
quis id docet alterum, cuius ipse 55
inscius est. Quam rem in medio,
quod aiunt, positam Varro et
Euhemerus ineptis mythis in-
volvere maluerunt, quam sim-
pliciter referre. Strues gene- 60
ra liborum sunt, digitorum coniunc-
torum non dissimilia, qui super-
iecta panicula in transversum
continentur. Struices antiqui
dicebant extructiones omnium 65
rerum. Plautus: "Cerialis cenas dat.
ita mensas extruit, tantas strui-
ces concinnat patinarias." Et
Livius: "quo Castalia per struices sa-
xeas lapsu accidit." Struere, an- 70
tiqui dicebant pro adicere, augere. 313.1
Unde industrios quoque M. Cato: "Iu-
re, lege, libertate, republica communiter
uti oportet: gloria atque honore, quo-
modo sibi quisque struxit"; a[u]t in XII 5
quod est: "Si calvitur pedemve struit,
manum endo iacito", alii putant
significare retrorsus ire: ali in
aliam partem: ali fu<ge>re: ali gradum
augere: ali minuere; †ac† vix pedem 10
pedi praefert, otiose it, remoratur.
Stroppus est, ut Ateius Philologus
existimat, quod Graece στρόφιον
vocatur, et quod sacerdotes pro in-
signi habent in capite. Quidam 15
coronam esse dicunt, aut quod
pro corona insigne in caput inpo-
natur, quale sit strophium. Itaque
apud Faliscos †idem† festum esse, qui
vocetur Struppearia, quia corona- 20
ti ambulent; et a Tusculanis, quod
in pulvinari inponatur Castoris,
struppum vocari. Strutheum
in mimis praecipue vocant ob-
scenam partem virilem, <a> salaci- 25
tate videlicet passeris, qui Graece
στρουθὸς dicitur. Strenam voca-
mus, quae datur die religioso omi-
nis boni gratia, a numero, quo
significatur alterum tertiumque 30
venturum similis commodi; velu-
ti trenam, praeposita s littera, [a]ut
in loco et lite solebant antiqui.
Strebula Umbrico nomine Plau-
tus appellat coxendices hostia- 35
rum, quas g . . .
in altaria in . . . <Plau->
tus ait in Fri<volaria:> . . .
agnina teneṇ . . . <stre->
bulis." Stlat?<ta genus erat navigii> 40
latum mag<is quam altum, sic>
appellatum <a latitudine; sed ea>
consuetudin<e, qua stlocum pro locum, stli->
tem antiqụị <pro litem dicebant. Stlembus>
gravis, taṛ<dus, sicut Lucilius:> . . . 45
Apulidae peḍ<ibus stlembi> . . .
cum refert <equum pigrum et tardum.>
Stelionem g . . .
Verrius dic . . .
stillet cibo p . . . 50
bi a stellarum . . .
varium est; . . . <Stipem pe->
cuniam signaṭ<am> . . .
ideo stipular . . . <in->
terrogat ạ . . . 55
aes. Stir?<pem in masculino gene->
re antiquị . . .
mina metạ<phoric> . . .
quae nunc in <feminino profertur gene->
re. Livius: "tr . . . <quo-> 60
rundam Rom . . .
conditam Romam . . .
vius. "O Strymon . . .
Graio stirpe exọ<rt . . . Ennius:>
"nomine Pyrrh<us, uti memorant> 65
a stirpe supremo." . . .
est, revoca fratre . . .
plaudite." Quam Gallụ<s Aelius sic de->
finit: "Stirp<s> est genị . . .
qui a quoque est prognạ . . . 70
. . . dicuntur 314.1
. . . ab imis arbori-
<bus . . . Sti>p?atores appel-
<lantur corporis c>ụstodes, quos
<antiqui latrones voca>bant, i mer- 5
. . . m ferro ve-
<lut stipati circumda>ṇt regum cor-
<pora. Stipes fustis terra>e defixus. Afra-
<nius> . . . p̣orro honeste
. . . <stip>ite hostium 10
. . . ọro fidem, qui
. . . ẹam silvam et
. . . <ho>stili in me la-
. . . tus, ut revolso
. . . qui iactu vali- 15
<do> . . . parmam; nisi si
. . . voluit pro
. . . <Accius> in Bacchis: "Ec-
. . . egum aut al-
. . . ṇus. Ennius 20
. . . <stip>ites abiegno
. . . ạe stipitem
. . . mit eum, qua
. . . ạrripit." Strit-
<tavum antiqui diceb>ant pro trita- 25
<vo, qui est pater at>ạvi et ataviae
. . . s. Strigores in Ne-
<lei carmine pro st>rigosis positum
. . . <dens>ạrum virium ha-
. . . <"strig>ọres exerciti". Stri- 30
<gae appellabantu>ṛ ordines rerum
<inter se contin>uate conlocata-
<rum, a stringe>ndo dictae. Stri-
. . . ịus Graeci στρίγγα ap-
<pella> . . . ṭ maleficis mulieribus 35
nomen inditum est, quas volaticas
etiam vocant. Itaque solent his ver-
bis eas veluti avertere Graeci:
"†συρριντα πομπειεν νυκτικο
μαν στριντατολαον† ὄρνιν ἀνω- 40
νύμιον ὠκυπόρους ἐπὶ νῆας."
Statu liber est, qui testamento certa
condicione proposita iubetur esse
liber: et si per heredem est, quo minus
statu liber praestare possit, quod 45
praestare debet, nihilominus liber
esse videtur. Status dies <cum hoste> vocatur
qui iudici causa est constitutus cum
peregrino; eius enim generis ab anti-
quis hostes appellabantur, quod 50
erant pari iure cum populo Romano, atque
hostire ponebatur pro aequare.
Plautus in Curculione: "Si status con-
dictus cum hoste intercedit dies,
tamen est eundum, quo imperant, 55
ingratis." Stagnum quidam dici
putant, quod in eo aqua perpetuo
stet. Ali quod is locus a Graecis στεγ-
νὸς dicitur, quia bene contineat
aquam. Satura, et cibi genus ex 60
variis rebus conditum est, et lex
<mul>tis alis legibus conferta. Itaque in
sanctione legum adscribitur:
"Neve per saturam abrogato, aut de-
rogato." T. Annius Luscus in ea, [quam] 65
quam dixit adversus Ti. Gracchum:
"Imperium quod plebes per saturam
dederat, id abrogatum est." Et C. Lae-
lius in ea, quam pro se dixit: "Dein
postero die, quasi per saturam senten- 70
tiis exquisitis in deditionem acci- 317.1
pitur." Statae Matris simulacrum
in Foro colebatur; postquam id Cotta
stravit, ne lapides igne corrumpe-
rentur, qui †plurimis† ibi fiebat 5
nocturno tempore, magna pars
populi in suos quique u<i>cos rettule-
runt ei<u>s deae cultum. Stalag-
mium genus inaurium videtur
significare. Caecilius in Karine 10
cum ait: "tum ex aure eius stalag-
mium domi habeo". Stolidus, stul-
tus. Ennius lib. I: "Nam vi depugnare
sues stolidi soliti sunt." et in Ale-
xandro: "Hominem appellat: 'quid 15
lascivi<s>, stolide?' non intellegit." et
Caecilius in Hypobolimaeo: "abi hinc
tu, stolide; illi<c> ut tibi sit pater?"
et in Androgyno: "sed ego stolidus;
gratulatum me oporte<b>at prius." 20
Stuprum pro turpitudine anti-
quos dixisse apparet in Nelei car-
mine: "foede stupreque castigor
cotidie." Et in Appi sententis: "qui
animi conpotem esse, nequid frau- 25
dis stuprique ferocia pariat." Naevius:
"Seseque i perire mavolunt ibidem,
quam cum stupro redire ad suos
popularis." item: "Sin illos deserant
fortissimos viros, magnum stuprum 30
populo fieri per gentis." Stuppam
linum inpolitum appellant Graeci
Dorii[s]. Stura flumen in agro
Laurenti est, quod quidam
Asturam vo<cant. Suber> . . 35
ac suberies, q . . .
thermi. Ste<rilam> . . .
bant, quam g . . .
que non cipi . . . <Sep->
lasi<a> aut Sẹ<plasium> . . . 40
memorabạ . . .
in Adelph<is> . . .
feri Anti<pho> . . .
tum sit q . . .
unde ungụ . . . 45
est. Stulto?<rum feriae appellaban->
tur Quirina<lia> . . .
Qui[p]rini, qu<od eo die omnes sa->
crificant ii, q̣<ui sollemni die aut>
non potuer<unt rem divinam face-> 50
re, aut ign<oraverunt> . . .
Fornacaliu<m> . . .
commissumq̣ụẹ . . .
more aṭ . . .
quibus p . . . 55
Sanctum . . .
lius, quod ṇ . . .
At Aelius ṣ . . .
videatur ca . . .
Plerique autem q . . . 60
poena sit multa . . .
se ponetur pro . . .
et sanctio dictạ . . .
et rogatio: qui coṇ . . .
Sanqualis avis ap̣ . . . <com-> 65
mentaris augura<libus . . . ossifra->
ga dicitur, quia in <Sanci dei>
tutela est. Saccom? . . .
. . . m Pomponius 318.1
. . . tor, quod ficus ea
. . . nomen per m
. . . ductum est; io
. . . ḍem modo so- 5
. . . "tu es Apollo
. . . Sacrem
. . . us, ubi iam
. . . ụre appel-
. . . t; ita id adi- 10
. . . <s>umsit voca-
. . . <Plautus: "Adu>lescens, qui-
<bus hic pretiis porci> veneunt sa-
<cres, sinceri? Nummi>ṣ Nummum
<a me accipe, iube t>ẹ piari de mea 15
<pecunia." et in Rudent>e: "Sunt domi
<agni et porci sacres." C>ạto adver-
<sus Q. Minucium The>ṛmum post
<censuram> . . . c̣rem in sin-
. . . q̣uando pro 20
. . . ṃe sacrem
. . . primis fiet
. . . <S>a?crima est,
<ut> . . . <et Clo>atius dicunt,
. . . tum in amphoram 25
. . . <sacr>ịfici causa pro
<vineis, vasis et vino>, quae quasi sacra
. . . <Li>ḅero fit, ut prae-
<metium . . . Cereri.> Sacrificulus
<rex appellatur,> qui ea sacra, quae 30
<reges facere a>ssueverant, facit.
<Quem creasse dicit>ụr post reges ex-
<pulsos Iunius Br>utus. Sacella di-
<cuntur loc>ạ dis sacrata sine tec-
to. Sacrosanctum dicitur, quod 35
iure iurando interposito est
institutum, si quis id violasset,
ut morte poenas penderet. Cu-
ius generis sunt tribuni plebis aediles-
que eiusdem ordinis; quod adfir- 40
mat M. Cato in ea, quam scripsit,
aedilis plebis sacrosanctos esse.
Sacratae leges sunt, quibus sanctum
est, qui[c]quid adversus eas fece-
rit, sacer alicui deorum †sicut† 45
familia pecuniaque. Sunt qui esse
dicant sacratas, quas plebes iu-
rata in monte Sacro sciverit.
Seclusa sacra dicebantur, quae Grae-
ci mysteria appellant. Scena 50
ab alis, a quibusdam sacena appel-
latur dolabra pontificalis. Sa-
risa est hastae Macedonicae ge-
nus. Sacer mons appellatur
trans Anienem, paullo ultra ter- 55
tium miliarium; quod eum plebes,
cum secessisset a patribus, creatis tribunis
plebis, qui sibi essent auxilio, dis-
cedentes Iovi consecraverunt.
At homo sacer is est, quem populus 60
iudicavit ob maleficium; neque
fas est eum immolari, sed, qui occi-
dit, parricidi non damnatur;
nam lege tribunicia prima ca-
vetur, "si quis eum, qui eo plebei scito 65
sacer sit, occiderit, parricida ne
sit." Ex quo quivis homo malus atque
inprobus sacer appellari solet. Gal-
lus Aelius ait sacrum esse, quo- 321.1
cumque modo atque instituto civi-
tatis consecratum sit, sive aedis,
sive ara, sive signum, sive locus,
sive pecunia, sive quid aliud, 5
quod dis dedicatum atque conse-
cratum sit: quod autem privati[s]
suae religionis causa aliquid ea-
rum rerum deo dedicent, id pon-
tifices Romanos non existimare 10
sacrum. At si qua sacra privata
succepta sunt, quae ex instituto
pontificum stato die aut certo
loco facienda sint, ea sacra ap-
pellari, tamquam sacrificium; ille 15
locus, ubi ea sacra privata facien-
da sunt, vix videtur sacer esse.
Sacrani appellati sunt Reate or-
ti, qui ex Septimontio Ligures
Siculosque exegerunt; nam vere 20
sacro nati erant. Sagmina
vocantur verbenae, id est herbae
purae, quia ex loco sancto arce-
bantur a consule praetoreve, le -
gatis proficiscentibus ad foedus 25
faciendum bellumque indicendum;
vel a sanciendo, id est confirman-
do Naevius <"scopas atque verbenas sagmina sumpserunt . . .> "Ius sacratum Iovis
iurandum sagmine." Sagaces
appellantur multi ac soller- 30
tis acuminis. Afranius in Brun-
disina: "Quis tam sagaci corde,
atque ingenio unico?" Lucretius
lib. II: "Nec minus haec animum
cognoscere <posse sagacem." Sagacem> 35
etiam caneṃ . . .
"invictus ca<nis> . . .
ribus fretus." <Saga quoque dicitur>
mulier perị<ta sacrorum, et sagus>
sapiens, pro<ducta prima syllaba,> 40
forsitan prop<ter ambiguitatem>
evitandam. <Sanates quasi sana->
ti appellaṭ<i> . . .
Sulpicius . . .
et Opillus <Aurelius> . . . 45
dici inferio . . .
ut Tiburtẹṣ . . .
populo Tibur<ti> . . .
Tiburti, ideṃ . . . <infe->
riorisque locị . . . 50
in XII: "Nex<i> . . .
forti sanatiḍ . . .
id est bonor<um> . . .
qui et inf . . .
que sunt; . . . <pris-> 55
cos Latinos . . .
egerit secundum . . . <in->
fra Romam in ẹ . . .
eosque sanatị . . .
praeter opinioṇ<em> . . . 60
set sanavisse<t>q̣<ue> . . .
cisci potuisset no . . .
Cincius lib. II de <officio iuriscon->
sulti. Ne Valerius <quidem Messala>
in XII explanatiọ<ne> . . . 65
men in eo libro, quẹm . . .
volute inscribi, forc̣ . . .
duas gentis finitimaṣ . . .
. . . <l>ẹgem hanc scrip- 322.1
<tam> . . . ṇ ut id ius man-
<cipii nexique quod populu>s Romanus haberent.
. . . <fo>ṛctos et sana-
<tes> . . . <sig>nificare exis- 5
. . . ạtu. Multi sunt,
. . . acuit displi-
<c> . . . ụt. sant forcti
. . . <s>ạnati insani.
<Sarpta vinea, putata, i>d est pura 10
<facta . . . re>lictae inpe-
. . .<so>ḷent esse, quae
. . . ṛ; inde etiam
. . . ores dici pu-
<tant. Sarpere enim a>ntiqui pro pur- 15
<gare ponebant. Sa>rte in augu-
<ralibus pro inte>gro ponitur:
<"sane sarctequ>e audire vi-
. . . <Ob quam causa>ṃ opera pu-
<blica, quae locantur, ut i>ntegra praes- 20
<tentur, sarcta tecta v>ọcantur. et-
<enim sarcire est integr>ạ facere.
<Sarra insula erat, q>uae nunc Epiros
<facta est. Sardare> intellegere
. . . <Nae>vius belli Pu- 25
<nici libro . . . "quo>d bruti nec satis
<sardare queunt."> "Sardi venales,
<alius alio neq>ụior": ex hoc natum
<proverbium vi>detur, quod ludis
. . . fiunt a vicinis 30
. . . <a>ụctio Veientium
. . . in qua novissimus
. . . <dete>rrimus producitur
. . . e senex cum toga prae-
texta bullaque aurea; quo 35
cultu reges soliti sunt esse E<trus->
corum, qui Sardi appellantur,
quia Etrusca gens orta est Sardi-
bus ex Lydia. Tyrrhenus enim inde
profectus cum magna manu eorum, 40
occupavit eam partem Italiae, quae
nunc vocatur Etruria. At Sin-
nius Capito ait, Ti. Gracchum
consulem, collegam P. Valeri Fal-
tonis, Sardiniam Corsicamque sub- 45
egisse, nec praedae quicquam aliud
quam mancipia captum, quorum vilis-
sima multitudo fuerit. Sarcito
in XII Ser. Sulpicius ait signifi-
care damnum solvito, praestato. 50
Sardanapallus rex Assyriorum
fuit unicae luxuriae inter mu-
lieres epulasque versatus semper
atque omni tempore. Sargus, piscis
genus, qui in Aegypt<i>o mari fere 55
nascitur. Lucilius: "Quem praeclarus
helops, quem Aegypto sargus mo-
vebit." Saturnia Italia, et
mons, qui nunc est Capitolinus,
Saturnius appellabatur, quod 60
in tutela Saturni esse existi-
mantur. Saturni<i> quoque diceban-
tur, qui castrum in imo clivo Ca-
pitolino incolebant, ubi ara di-
cata ei deo ante bellum Troianum 65
videtur, quia apud eam suppli-
cant apertis capitibus. Nam Ita-
lici auctore Aenea velant ca-
pita, quod is, cum rem divinam faceret 325.1
in litore Laurentis agri Veneri ma-
tri, ne ab Ulixe cognitus interrumpe-
ret sacrificium, caput adoperuit,
atque ita conspectum hostis evitavit. 5
Saturno dies festus celebratur men-
se Decembre, quod eo aedis est dedi-
cata: et is culturae agrorum prae-
sidere videtur, quo etiam falx est
ei insigne. Versus quoque antiquissi- 10
mi, quibus Faunus fata cecinisse ho-
minibus videtur, Saturnii appel-
lantur. Quibus et a Naevio bellum
Punicum scriptum est, et a multis aliis
plura composita sunt. Qui deus in Salia- 15
ribus Sat<e>urnus nominatur, vide-
licet a sationibus. Sas Verrius pu-
tat significare eas, teste Ennio,
qui dicat in lib. I: "Virgines; nam sibi
quisque domi Romanus habet sas"; 20
cum suas magis videatur signifi-
care. Sicuti eiusdem lib. VII faten-
dum est eam significari, cum ait:
"Nec quisquam [philo]sophiam" (quae doc-
trina latina lingua no<me>n habet) 25
"sapientia quae per<h>ibetur, in somnis
vidit prius, quam sam discere coepit."
Idem, cum ait sapsam pro ipsa
nec alia, ponit in lib. XVI: "Quo res sap-
sa loco sese ostentatque iubet- 30
que." Et Pacuvius in Teucro: "Nam Teu-
crum regi sapsa res restibiliet."
Scaevam, volgus quidem et in bona,
et in mala re vocat, cum aiunt
bonam et malam . . . 35
in mala pone . . .
aput Graecos σ<καιὸν> . . .
pro sinistro sca . . . <Hos->
tius in belli Hi<strici libro> . . .
sentit scaev . . . 40
obit penitus ọ . . . <Saperda>
genus pessimi pị<scis. Sapientem etiam>
significat, cụ<m ait Varro: "videmur nobis>
saperdae, cuṃ <simus σαπροί.">
Sandaracam . . . <coloris genus,> 45
quod Graeci sa . . .
Naevius: "meru<la sandaracino ore.">
"Sabini quod <volunt somniant" vetus>
proverbium e . . .
Sinnius Capit<o . . . sacri-> 50
ficium propte<r> . . .
Sabinum at . . .
nam his prọ . . .
rum idemq̣ . . .
facientibuṣ . . . 55
in quiete vi . . .
fici religione . . .
in proverbiuṃ <Sabinos solitos quod>
vellent somn<iare . . . avidi->
tatem bibendi q . . . 60
id somnium cap . . .
illud quoque: "anus <quod vult som->
niat." Fere enim quo . . .
animo volvimus . . . <ap->
parere solet. Samb?<uca . . . organi> 65
genus, a quo samby<cistriae> . . .
dicuntur. Per similitụ<dinem> . . .
eam machinam appella . . .
. . . ịt; nam ut in 326.1
<organo chordae, sic in m>achina funes
<intenduntur. Sa>m?nitibus nomen
. . . s propter genus
<hastae, quod σαύνι>α appellent 5
<Graeci> . . . x̣ Sabinis vere
<sacro> . . . ṛ hominum
. . . Comio Castronio
<duce occupasse c>ollem, cui nomen
<Samnio . . . Salar>iam viam 10
. . . <port>a quae nunc Col-
<lina a colle Quirina>li dicitur
. . . <a>ppellabatur.
. . . ịt ea liceret
. . . em portari. 15
<Salacia dicta est quod> salum ciet an
. . . <quo> vocabulo poe-
<tae pro aqua usi sunt.> Pacuvius
<. . . "hinc saeviti>am Salaciae
<fugimus."> . . . vescimur 20
. . . mo ut me
. . . um saeptam
. . . <Salutari>s porta ap-
<pellata est ab aede S>ạlutis, quod ei
<proxima . . . sa>lutationes; vo- 25
. . . <n>unc ludi, scenicos
. . . s primum fecisse C.
. . . ạlium, M. Popilium M.
<f. curules a>ediles, memoriae
<prodiderunt> historici. Solebant 30
<enim saltare> in o<rc>hestra, dum
<in scaena actus fa>bulae conponeren-
<tur, cum gestibus ob>scaenis. "Salva res
<est dum cantat> s?enex", quare parasiti
Apollonis in scaena dictitent, 35
causam Verrius in lib. V, quorum
prima est p littera, reddidit,
quod C. Sulpicio, C. Fulvio cos., M. Cal-
purnio Pisone praetore urb. faciente
ludos, subito ad arma exierint, 40
nuntiat[i]o adventu[s] hostium,
victoresque in theatrum redierint
solliciti, ne intermissi religionem
adferrent, †instaurati qui† essent:
inventum esse ibi C. Pomponium, 45
libertinum mimum magno
natu, qui ad tibicinem saltaret.
Itaque gaudio non interruptae
religionis editam vocem nunc
quoque celebrari. At in hoc libro 50
refert Sinni Capitonis verba,
quibus eos ludos Apollinares
Claudio et Fulvio cos. factos di-
cit ex libris Sibyllinis et va-
ticinio Marci vatis institutos, nec 55
nominatur ullus Pomponius.
Ridiculeque de ip<sa> appellatio-
ne par<a>sitorum Apollinis hic
causam reddit, cum in eo prae-
terisset. Ait enim ita appellari, 60
quod C. Volumnius, qui ad tibi-
cinem saltarit, secundarum par-
tium fuerit, qui fere omnibus
mimis parasitus inducatur. Quam
inconstantiam Ver<rii> nostri non 65
sine rubore rettuli. Salios
a saliendo et saltando dictos esse
quamvis dubitari non debeat, ta -
men Polemon ait Arcada quendam fuisse, no- 329.1
mine Salium, quem Aeneas a Mantinea in Italiam
deduxerit, qui iuvenes Italicos ἐνόπλιον sal-
tationem docuerit. At Critolaus Saonem ex
Samothrace, cum Aenea deos Penates qui Lavi- 5
nium transtulerit, saliare genus saltandi
institutisse; a quo appellatos Salios, quibus per omnis
dies, ubicumque manent, quia amplae ponuntur ce-
na<e>, siquae aliae magnae †dum†, saliares appel-
lantur. Salmacis nomine nympha Caeli et Ter- 10
rae filia fertur causa fontis Halicarnasi aquae
appellandae fuisse Salmacidis; quam qui bibisset,
vitio inpudicitiae mollesceret. Ob eam rem, †que
id† eius aditus, angustatus parietibus, occasionem
largitur iuvenibus petulantibus antecedentium 15
puerorum puellarumque vi[t]olandarum, quia non
pate<t re>fugium. Ennius: "Salmacida spolia sine
sanguine et sudore." Salias virgines Cinci-
us ait esse conducticias, quae ad Salios adhibe-
antur cum apicibus paludatas; quas Aelius Stilo 20
scribsit sacrificium facere in Regia cum ponti-
fice paludatas cum apicibus in modum Saliorum.
Spondere Verrius putat dictum, quod sponte
sua, id est voluntate, promittatur. Deinde
oblitus inferiore capite sponsum et sponsam 25
ex Graeco dicta[m] ait, quod i σπονδὰς inter-
positis rebus divinis faciant. Salicem idem
virgulti genus, non arboris dicit, et ridicu-
le interpretatur dictam, quod ea celeritate crescat,
ut salire videatur. Salinum in mensa pro 30
aquali solitum esse poni ait cum patella, quia ni-
hil aliud sit sal, quam aqua. Salentinos
a salo dictos, Cretas et Illyrios, qui cum Locren-
sibus navigantes societatem fecerint, eius re-
gionis Italiae, quam ḍ . . . <Saeculares ludi> 35
Tarquini Superbi regis ị . . .
Marti consecraviṭ . . .
cos., quod populus Romanus in ḷ . . .
aram quoque Diti ac̣ <Proserpinae . . . in>
extremo Mart<io campo quod Tarentum ap-> 40
pellatur, demissaṃ <infra terram pedes circiter>
viginti, in qua . . . <populus>
Romanus facere sacṛ<a . . . nono>
et nonagensi<mo anno ante M. Valerio Corvino et M.>
Popilio Laenate <consulibus . . . ho-> 45
stis furvis est . . . <tribus diebus totidem->
que noctibus, ac de . . . <cen->
tum post annos uṭ . . . <sae->
culares appellạ . . .
saeculi habetur. <Sc>uti<lum tenue et macrum . . . ex> 50
Graeco, ut cum diciṃ<us . . . exi->
lem aliquem demọ<nstramus, pelliculam tantum> . . .
pompa aliud dẹ . . . <scu->
tilum de scrutiṣ . . .
qui virtute po . . . 55
scutilo cum cor . . . <Squalidum in->
cultum et sord<idum . . . dic->
tum, quod proxim[a]e <squamae ad similitudinem pi->
scium accedit; iṇ . . .
diti paludum squ . . . <Ennius> 60
in Telepho: "Quam ve<stitus, squalida saeptus>
stola." Squarrosos <ab eadem squamarum> . . .
similitudine ait dic<tos, quorum cutis exsur->
gat ob adsiduam inlụ<viem. Lucilius: "varo->
num ac rupicum squarr<osa incondita> 65
rostra." Schoeniculas app<ellavit mere->
trices Plautus propter usum ung<uenti schoeni,>
quod est pessimi generis. Itaque <dixit: "Diobolares
schoeniculae,> ṃiraculae, cum extertis 330.1
<talis cum todillis crusculis."> Idem: "Prosedas pistorum
<amicas, reliquias alicarias,> miseras schoeno dili-
<butas, servilicolas sordid>as." Scorta appel-
<lantur meretrices ex cons>ụetudine rusticorum, 5
. . . quos solebant di-
<cere> . . . delicularum. Omnia
<namque ex pellibus facta scorte>a appellantur.
<Scortes, id est pelles testium aṛi>ẹtinorum, ab isdem
<pellibus . . . dicta>s esse ait. Scandu- 10
<laca genus herbae frugibus> ịnimicae, quod eas
<velut edera inplicando> ṇecat. Scapten-
<sula locus, ubi effoditur argen>tum in Macedonia,
<dictus a fodiendo,> quod est Graece σκάπ-
<τειν. Lucretius: "qu>alis exspiret Scap- 15
<tensula subter odores." S>pa<ra> parvissimi
<generis iacula> . . . spargantur, dicta.
. . . <Lucilius>: "ṭum spara, tum ru-
<mices portantur, tragula> p̣orro." Scitum populi
. . . <magistr>atus patricius 20
. . . <su>f̣fragis iussit
. . . ụṣ ex patribus et
. . . iam leges scrib-
<ta . . . Plebisci>tum est, quod tribunus
. . . <ro>gavit, id est consu- 25
<luit> . . . plebes autem est
. . . praeter patricios.
<Scitae alias quae sunt> bona facie, a<li>as bonis
<artibus mulieres, a> p̣oetis usurpantur. Te-
<rentius in Phormion>e: "satis, inquit, scita"; et 30
. . . <Heautontimoro>umeno: "at si scias, quam scite
<in mentem vene>rit." Ennius in lib. <X>VI: "lumen
. . . scitus agaso." Scenam genus
. . . ṃanifestum est; sed [f]ut[u]rum se-
curis an dolabra sit, ambigitur. Quam Cincius 35
in libro qui est †ei† de verbis priscis, dolabram ait esse
pontificiam. Livius in Lydio: "Corruit quasi ictus
scena, haut multo secus."
Scirpus est id, quod in palustribus locis na-
scitur leve et procerum, unde tegetes fiunt. 40
Inde proverbium est in eas natum res, quae
nullius inpedimenti sunt, "in scirpo nodum
quaerere." Ennius: "Quaerunt in scirpo, soliti quod dice-
re, nodum." et Plautus in Aulularia: "Quasi pueri,
qui nare discunt, scirpo induetur ratis." Novius 45
in Phoenissis: "Sume arma, iam te occidam
clava scirpea." Spira dicitur et basis columnae uni-
us tori aut duorum, et genus operis pistori, et
funis nauticus in orbem convolutus, ab eadem omnes
similitudine. Pacuvius: "Quid cessatis, socii, eice- 50
re spiras sparteas?" Ennius quidem hominum
multitudinem ita appellat, cum ait: "spiras
legionibus nexit." Spectu, sine praepositione
Pacuvius in Duloreste usus est, cum ait: "am-
plus, rub[r]icundo colore, et spectu pro[p]tervo 55
ferox." Spetile vocatur infra umbilicum suis
quod est carnis, proprii cuiusdam habitus, exos, qua
etiam antiqui per se utebantur. Plautus e-
numerandis <s>uillis obsonis in Carbonaria sci
meminit: "Ego pernam, sumen, sueres, spectile, †galium†, 60
glandia." Spicit quoque sine praepositione
dixerunt antiqui. Plautus: "Flagitium est, si nihil mit-
tetur, quae superc<i>lio spicit." Et spexit. Ennius lib. XVI:
"Quos ubi rex <E>pulo spexit de co[n]tibus celsis."
Spirillum vocari ait Opill[i]us Aurelius caprae 65
barba[ra]m. Spintyrnix est avis genus turpis
figurae: "occursatrix artificum, perdita spinturnix." 333.1
Ea Graece dicitur, ut ait Santra, σπινθαρίς. Spicum
masculine antiqui dicebant, ut hunc stirpem
et hanc amnem. Versus est antiquus: "Quasi mes-
sor per messim unumquemque spicum collegit." Speres 5
antiqui pluraliter dicebant, ut Ennius lib. II: "Et
simul effugit speres ita funditus nostras." et lib.
XVI: "Spero, si speres quicquam prodesse potis sunt."
Spectio in auguralibus ponitur pro aspectione et
nuntiato, quia omne ius sacrorum habent au[x]gu- 10
ribus. Spectio dumtaxat quorum consilio rem
gererent magistratus, non ut possent impedi-
re nuntiando quae, cum vidissent; at is spectio
sine nuntiatione data est, ut ipsi auspicio rem
gererent, non ut alios impedirent nunti- 15
ando. Scripturarius ager publicus appellatur,
in quo ut pecora pascantur, certum aes est: quia
publicanus scribendo conficit rationem cum
pastore. Scribas proprio nomine antiqui
et librarios et poetas vocabant; at nunc di- 20
cuntur scribae equidem librari, qui rationes pu-
blicas scribunt in tabulis. Itaque cum Livius
Andronicus bello Punico secundo scribsisset
carmen, quod a virginibus est cantatum, quia prosperius
respublica populi Romani geri coepta est, publice ad- 25
tributa est ei in Aventino aedis Minervae,
in qua liceret scribis histrionibusque consistere
ac dona ponere; in honorem Livi, quia is et scri-
bebat fabulas et agebat. Scraptae diceban-
tur nugatoriae ac despiciendae mulieres, ut 30
ait †unus†, ab [h]is quae screa idem appellabant,
id est quae quis excreare solet, quatenus id faciendo
se purgaret. Titinius in Prilia: "Rectius me-
castor Piculetae Postumae lectum hodie stra-
tum vidi scratt[i]ae muli<eris." Scrutillus appel-> 35
labatur venter suillus, co<ndita farte expletus.>
Plautus: "venter su<i>llus, di ḅ . . .
in illum; ego me hodie ẹ . . . <com->
esa farte biberem iṛ . . .
Spinther vocabatur <armillae genus, quod mulie-> 40
res antiquae gere<re solebant brachio summo>
sinistro. Plautus: "Iụ<beasque spinther novum>
reconcinnarier." . . . <Scrupi aspera>
saxa et difficili<a attrectatu> . . .
ri insuetae, aut . . . 45
lere. Ennius ịn An<dromeda: "scrupeo inves->
tita saxo atque [h]ost<reis squamae scabrent.">
Unde scrupolosam <rem dicimus, quae aliquid habet>
in se asperi. Corneḷ<ius Sisenna histor. lib.>
IIII: "his tum iniectus <est levis scrupulus> 50
et quaedam dubitatio." . . . <Scrau->
tum vocabatur p<elliceum, in quo sagittae>
reconduntur, ab eaḍ<em causa, qua scortum> . . .
quia pellibus nomen a σκ<ύτος . . . unde>
scuticae, et scuta q̣ụị<a non sine pellibus sunt.> 55
Sceleratus campus app<ellatur prope portam Col->
linam, in quo virgin<es Vestales, quae incestum>
fecerunt, defossae sunt ụ<ivae. Scribonianum ap->
pellatur ante[a] atria <puteal, quod fecit Scri->
bonius, cui negotium da<tum a senatu fuerat, ut> 60
conquireret sacella att<acta . . . pro->
curavit, quia in eo loco . . .
sacellum fuit. quod igno . . .
ut quidam, fulgur conditum, quod . . . <ne->
fas est integi: semper foramiṇ<e . . . aper-> 65
to caelum patet. Sceleratus vi?<cus> . . .
†octus† Tarquinius Superbus interfici<endum curas->
set Servium Tullium regem, soce<rum suum, corpus
Eius iacens filia carp>ẹṇto supervectast, pro- 334.1
<perans in possession>em domus paternae. Scele-
<rata porta . . . app>ellatur a quibusdam;
<quae et Carmentali>ṣ dicitur, quod ei proximum Car-
<mentae sacellum fuit; scele>rata autem, quod per eam 5
<sex et trecenti Favii c>ụṃ clientium millibus
<quinque egressi adversus E>truscos, ad amnem
<Cremeram omnes sunt inter>fecti. Qua ex cau-
<sa . . . in>trare egredive
. . . <Schedi>a genus navigii 10
<inconditum, trabibus tantum inter> se conexis fac-
<tum . . . circu>ṃferunt post amissam
<navem . . . Lucili>us quoque poemata
<mala, et versus non sa>ṭis perfecti[s] qui essent,
. . . c̣um dixit: "Qui schedium fa- 15
. . . Sexagenarios
<de ponte> . . . cuius causam mani-
. . . ṃ qui incoluerint
. . . hominem sexaginta
. . . ṛe Diti patri quot- 20
<annis> . . . quod facere eos de
. . . c̣ulis; sed religio
. . . ṣcirpeas hominum ef-
<figies> . . . modo mittere
. . . t morante in Italia 25
. . . ius comitum habitave-
. . . am haberi, atque Arga-
<eos> . . . f̣uerint arvi, quorum pro
. . . am redintegrari eo ge-
<nere> . . . a legatum quondam Arga- 30
<eum> . . . ssi Romae moratum esse: [h]is ut
. . . t institutum a sacerdotibus, ut
. . . <s>c̣irpea ex omnibus, cumque publicae
. . . <nu>ṇtiavisset, per flumen ac mare
in patriam remitteretur. Sunt, qui dicant, post 35
Urbem a Gallis liberatam, ob inopiam cibatus,
coeptos sexaginta annorum homines iaci in
Tiberim, ex quo numero unus, filii pietate oc-
cultatus, saepe profuerit <pa>triae consilio, sub
persona filii. Id ut sit cognitum, ei iuveni esse 40
ignotum, et sexsagenaris vita concessa. La-
tebras autem eius, quibus arcuerit senem, id est
cohibuerit et celaverit, sanctitate dignas
esse visas, ideoque Arcaea appellata. Sed ex-
ploratissimum illud est causae, quo tempore 45
primum per pontem coeperunt comitiis suffragium
ferre, iuniores conclamaverunt, ut de ponte
deicerentur sexagenari, qui iam nullo publico
munere fungerentur, ut ipsi potius sibi
quam illi deligerent imperatorem: cuius senten- 50
tia<e> est etiam Sinnius Capito. Vanam autem opi-
nionem de ponti Tiberino confirmavit
Afranius in Repudiato. Secus aliter signifi-
cat: sexu, natura habituque, ex Graeco, quam
illi vocant ἕξιν. Afranius in Privigno sic 55
a[g]it: "orbus virili sexu adoptavit sibi."
Pacuvius in Atalanta: "Triplicem virili
sexu partum procreat." Simpludiarea fu-
nera sunt, quibus adhibentur dumtaxat ludi corbi-
toresque. Quidam ea dixerunt esse, quibus neutrum 60
genus interesset ludorum; nam indictiva sunt,
quibus adhibentur non ludi modo, sed etiam de-
sultores, quae sunt amplissima. Sex suf-
fragia appellantur in equitum centuriis, quae
sunt adiectae ei numero centuriarum; 65
quas Priscus Tarquinius rex constituit.
Sestertius dicitur quarta pars denari, quo tem-
pore is decusis valebat; id est dupundius
<et semis tertius>.
* * * 70
Sinistrae aves sinistrumque †est† sinistimum auspicium, 339.1
id est quod sinat fieri. Varro lib. V epistolicarum quaestio-
num ait: "A deorum sede cum in meridiem spectes, ad
sinistram sunt parte<s> mundi exorientes, ad dex-
teram occidentes; factum arbitror, ut sinistra me- 5
liora auspicia, quam dextra esse existimentur."
Idem fere sentiunt Sinnius Capito et Cincius.
Sentinare, satagere, dictum a sentina, quam mul-
tae aquae navis cum recipit, periclitatur. Caecili-
us in <A>ethrione: "Cum Mercurio capit consilium, post 10
quam sentinat satis." Senatores a senectute
dici satis constat; quos initio Romulus elegit
centum, quorum consilio rempublicam administraret.
Itaque etiam <pa>tres appellati sunt; et nunc cum sena-
tores adesse iubentur, "quibusque in senatu[m] senten- 15
tiam dicere licet"; quia hi, qui post lustrum con-
ditum ex iunioribus magistratum ceperunt, et in
senatu sententiam dicunt, et non vocantur
senatores ante quam in senioribus sunt censi.
Senatus decretum a consulto Aelius Gallus sic di- 20
stinguit, ut id dicat particulam quandam esse
senatus consulti, ut cum provincia alicui decer-
nitur, quod tamen ipsum senatus consulti est. Senis
crinibus nubentes ornantur, quod [h]is ornatus vetus-
tissimus fuit. Quidam quod eo Vestales virgines 25
ornentur, quarum castitatem viris suis †sponoe
* * * a ceteris. Sentes cum constet esse spinas,
et Afranius in Abducta dixerit: "Quam senti-
cosa verba pertorquet turba!", pro spinosis acci-
pi debet. Senium, a senili acerbitate et vi- 30
tiis dictum, posuit Caecilius in Hymnide:
"Sine suam senectutem ducat utique ad sen<i>um
sorbitio." Senonas Gallos, Verrius ait, exis-
timari appellari, quia novi venerint ex
transalpina regionẹ . . . 35
ξένους, postea Senon<as . . . Septentriones>
septem stellae appell . . . <bu->
bus iunctis, quos trio<nes> . . .
appellent, quod iunc̣<ti> . . .
quasi terrioneṃ . . . 40
quod id astrum Graec . . .
partem quandam . . .
Ennius: "Superat <temo stellas."> . . .
et physici eum sumṃ . . .
con[ten . . .]temp . . . 45
aiunt, quod ita sunt . . .
ut ternae proximạẹ . . .
trigona. Scensas <Sabini dicebant, quas>
nunc cenas. Quae autem <nunc prandia, cenas>
habebant, et pro ceni<s vespernas> . . . 50
Signa, ut rerum, ita d . . .
aut lapides, aut fi . . .
adhuc aliqua et . . .
pantur etiam. sed po . . .
simulacra ad effigị . . . <Sequester> 55
is dicitur, qui inter aliquos c̣ . . .
inter eos convenerit . . .
quid, ut ei reddat, qui id . . .
stiterit. Cato in ea ora<tione, quam habuit> . . .
de Indigitibus: "Sinunt . . . 60
ut bona rapiant; aut . . .
sequestro dent." et Pla<utus in Mercatore: "Immo>
sic sequestro mihi data <est." . . . Sepul->
chrum est, ut ait Gallus Aelị<us, locus in quo>
mortuus sepultus est, quod antị<qui bustum appel-> 65
labant; [h]isque cippis, aut ali . . . <mor->
tui causa designatus est, intra . . . <se->
pultura est facta. Segnitia <dicitur quod sit sine>
<nitendo quid utile aut> honestum. Terentius: 340.1
<"enimvero, Dave, nihil loci> est segnitiae, neque socor-
<diae." Signare> . . . ṃẹṇ dicitur signis notare
<pecora> . . .; sed antiqui eo pro scribe-
<re utebantur, unde et subsigna>re et consignare 5
. . . <pro subscrib>ere et conscri-
<bere. Septimontium . . . ap>pellatur mense
<Decembri . . . post eum, qui dicitur in> F̣astis Agonalia,
<quod eo die in septem m>ontibus fiunt sa-
<crificia: Palatio, Velia, F>agutali, Subura, 10
<Cermalo, Caelio, Oppio> et Cispio. Sifus
. . . c̣is ipsis, id quod Graece
. . . <le>ge rivalicia sic est
. . . ae populum Ser. Sulpi-
. . . <mon>tani paganive si- 15
<fis aquam dividunt>ọ, donec eam inter se
. . . s iudicatio esto." Si-
<parium> . . . utuntur, dictum ait
. . . <vesti>mento, quod vocetur
<supparus. Supparum ap>pellant dolonem, 20
<velum minus in navi, ut> ạcation, maius.
<Supparum autem dictum ait Sinniu>ṣ Capito velut se-
<paratum . . . a reg>ione interioris
<navis. "Sepultum m>orte meroque" cum ait
<Lucilius> . . . c L. Terentio Tuscivi- 25
<cano> . . . vivum de saxo Tarpeio
. . . ṿenisset com[m]isatum, quod
. . . set coactus. Seplasia
. . . ụo plurimi unguenta-
<ri> . . . cuius meminit Cicero: "Seplasia[m] 30
<me hercule, ut dici> audiebam, te ut primum aspe-
<xit, Campanum> consulem repudiavit." Sati-
<cula oppid>ụṃ in Samnio captum est: quo
<postea colon>iam deduxerunt triumviri M.
Valerius Corvus, Iunius Scaeva, P. Fulvius 35
Longus ex senatus consulto Kal. Ianuaris P. Papirio Curso-
re, C. Iunio II Cos. Segesta, quae nunc appel-
latur, oppidum in Sicilia est, quod videtur Aeneas con-
didisse praeposito ibi Egesto, qui eam Egestam no-
minavit. Sed praeposita est ei s littera, ne ob- 40
sceno nomine appellaretur, ut factum est
in Malevento, quod Beneventum dictum est,
et in Epidamno, quod usurparunt Dyrrachium.
Seliquastra sedilia antiqui generis appel-
lantur, d littera in l conversa; ut etiam 45
in sella factum est, et subsellio, et solio, quae
non minus a sedendo dicta sunt. Silus
appellatur naso susus versus repando.
Unde galeae quoque a similitudine silae di-
cebantur. Silvi sunt appellati Albani re- 50
ges, a Laviniae filio, quem post excessum Aeneae
gravida relicta, timens periculum et suae
vitae et eius, quem utero gerebat, in silvis
latens, enixa est. Qui retitutus in regnum est
post mortem Ascani, praelatus Iulo fratris filio, 55
cum inter eos de regno ambigeretur. Sertorem
quidam putant dictum a prendendo, quia <cum> cui-
piam adserat manum, educendi eius gratia ex
servitute in libertatem, vocetur adser-
tor; cum verisimilius sit, dictum, qui sereret 60
quid, ac potius adsertorem a serendo
cepisse nomen, cum aliquem serat petendo in
libertatem eandem, qua ipse sit, id est iungat;
quia fruges cum seruntur, terrae iungit. Quod totum
Verrius ἀπιθάνως introduxit. Seges 65
dicitur ea pars agri, quae arata et consita est.
a serendo videlicet. Serilia Verrius
appellari putat navigia Histric[i]a ac
Liburnica, quae lino ac sparto condensantur, 343.1
a conserendo et contexendo dicta; quia dicat
Pacuvius in Niptris: "Nec ulla sub<s>cus cohi-
bet [et] conpagem alvei, sed suta lino et spar-
teis serilibus", cum περιφραστικῶς et ficto vo- 5
cabulo usus sit pro funiculis, qui sparto conse-
runtur. Servorum dies festus vulgo existimatur
Idus Aug., quod eo die Ser. Tullius, natus servus,
aedem Dianae dedicaverit in Aventino, cuius
tutelae sint cervi; a quo celeritate fugi- 10
tivos vocent cervos. "Sero sapiunt Phry-
ges", proverbium est natum a Troianis, qui decimo
denique anno velle coeperant Helenam, quaeque
cum ea erant rapta, reddere Achivis. Sis-
pitem Iunonem, quam vulgo sospitem appel- 15
lant, antiqui usurpabant, cum ea vox ex
Graeco videatur sumpta, quod est σώζειν. Sul-
tis, si voltis significat, composito voca-
bulo, ita ut alia sunt: <sodes,> si audes; sis, si vis;
†plicet† in loco; sci[s] licet, scias licet; equidem 20
[equo], ego quidem. Ennius: "Pandite sulti<s> ge-
n[i]as, et corde relinquite somnum." Setius
a sero videtur dictum. Accius in Amphitryo-
ne: "Si forte paulo, quam tu, veniam setius."
Sedum, alii sadum appellant herbam, quam Opil- 25
l[i]us Aurelius sesuvium vocari ait, eamque
in tegulis seri, nec quamobrem id fiat, indi-
cat. Specus feminino genere pronuntia-
bant antiqui, ut metus et nepos; tam hercules,
quam masculino stirpis †ut† frons, ut Ennius: 30
"Tum cau[s]a sub monte alte specus intus pate-
bat"; et Pacuvius in Chryse: "Est ibi sub eo
saxo penitus strata harena ingens specus."
Spondere antea ponebatur pro dicere, un-
de et respondere adh<uc manet, sed postea> 35
usurpari coeptum est ḍ<e promissu ex interrogatio->
ne alterius. Subdit<us . . . mor->
tui in demortui[s] ịụ<dicis> . . .
datur his, qui eum hab<uerant iudicem, dumta->
xat in eandem rem <vel litem. Saturno> 40
sacrificium fit cap<ite aperto> . . .
Metellus pontifex <maximus Claudium augurem iussis->
set adesse[t], ut eum . . . <Sul->
pici Ser. f. inaug<uratio> . . .
ret se sacra sibi fam<iliaria . . . sup-> 45
plicandum esset capite . . .
esset, futurum, ut cum ap<erto capite> . . .
facienda esset, pontif̣<ex> . . .
Claudius provocavit . . .
tifici esset Claudius, fḷ . . . 50
Saturno sacra fecit reṃ . . . <Sa->
xum Tarpeium appell . . .
tis, qui ob sepultam Ta<rpeiam> . . .
eum montem Sabinis pro . . .
nominatus est; vel ị . . . 55
L. Tarpeius Romulo . . . <rap->
tas virgines adversạ . . . <sa->
xum est, de noxi poene g . . .
noluerunt funestum locum r . . .
Capitoli coniungi. S<captia tribus a no-> 60
mine urbis Scaptiae a<ppellata, quam Latini>
incolebant. Stellatin?<a tribus dicta, non a campo>
eo, qui in Campania est, sed eo, qui <prope abest ab urbe> Ca-
pena, ex quo Tusci profecti, Sṭ<ellatinum illum>
campum appellaverunt. Sabatin?<a a lacu Saba-> 65
te. Sabini dicti, ut ait Varṛọ . . .
quod ea gens [propter] praecipue colat de<os, id est, ἀπὸ τοῦ>
σέβεσθαι. Sanqualis porta a<ppellata est>
<proxima aedi Sancus, id>ẹoque eodem est nomine 344.1
. . . Silere, tacere
<significat, ficto verbo> a s littera, quae ini-
<tium et nota silentii est.> Sellae curulis locus
<in Circo datus est Valerio Dic>ṭatori posteri[u]sque 5
<eius> . . . ṇime sacellum Mur-
<ciae> . . . ạciebant specta-
. . . <Sontica> causa dicitur a morbo
<sontico> . . . g̣erendum agere
. . . ịs Cato de re A. Atili: 10
. . . tisse timidus ne
. . . ibi causam sonticam
. . . <Stiricidium q>ụasi stillicidium, cum stil-
<lae concretae frigore c>adunt. Cato pro C.:
. . . ṇihil minus voluit semper 15
. . . ḅụṣ re praesenti cognosce-
<re> . . . ẹṛe." Sacramento dicitur quod
<iuris iurandi sacratio>ṇe interposita actum
<est. Unde quis sacra>mento dicitur interrogari, quia
. . . <Cato> in Q. Thermum de X 20
<hominibus>: . . . erant, ne mala
. . . ṭ; scelera nefaria fie-
. . . <sacrame>nto traderetur lege est
. . . <Siremps> ponitur pro eadem, vel proinde
<ac ea, quasi similis res ips>a. Cato in dissuadendo le- 25
<gem> . . . licta est, et praeterea rogas
. . . ea si populus condempnave-
<rit, uti siremps lex> siet, quasi adversus le-
. . . Spiciunt antiquos di-
<xisse sine praepos>itione, testis est Cato in ea, quam 30
<habuit in Q. Thermum> ḍe decem hominibus: "Ut solent,
. . . <son>ivios, nisi qui sempiterni sunt, quos
. . . rant, ne<c> spiciunt, neque ratos
. . . <Spa>tiatorem, erratorem Cato in M.
Caelium si se appellavisset: "In coloniam, me<he>rcules, 35
scribere nolim, si trium virum sim, spatiatorem
atque fescenninum." Stata sacrificia sunt, quae
certis diebus fieri debent. Cato in ea, quam scrib-
sit de L. Veturio, de sacrificio commisso, cum ei
equum ademit: "Quod tu, quod in te fuit, sacra sta- 40
ta, sollempnia, capite sancta deseruisti." Sol-
lemnia sacra dicuntur, quae certis temporibus an-
nisque fieri solent. Serra proeliari dicitur, cum assi-
due acceditur recediturque, neque ullo consistitur
tempore. Cato de re militari: "Sive forte opus 45
sit cuneo, aut globo, aut forcipe, aut tur-
ribus, aut serra, uti adoriare." Stercus ex aede
Vestae XVII. Kal. Iul. defertur in angiportum
medium fere clivi Capitolini, qui locus clauditur
porta stercoraria. Tantae sanctitatis maiores 50
vestri esse iudicaverunt. Summissiorem aliis aedem
Honoris et Virtutis C. Marius fecit, ne, si
forte officeret auspiciis publicis, augures
eam demoliri cogerent. Sex Vestae sacerdo-
tes constitutae sunt, ut populus pro sua quaque 55
parte haberet ministram sacrorum; quia civitas
Romana in sex est distributa partis: in pri-
mos secundosque Titienses, Ramnes, Luceres. Sa-
linum cum sale in mensa ponere figulis re-
ligioni habetur, quod quondam in Esquilina regio- 60
ne figulo, cum fornax plena vasorum coqueretur,
atque ille proxime eam convivatus, super modum
potus, somno esset oppressus cum convivis suis,
praeteriens quidam petulans, ostio patente, ex
mensa salinum coiecit in fornacem: atque ita, 65
incendio excitato, figulus cum suis concre-
matus est. Sacramentum aes significat, quod poe-
nae nomine penditur, sive eo quis interrogatur,
sive contendit[ur]. Id in aliis rebus quinquaginta as- 347.1
sium est, in alis rebus quingentorum inter eos, qui iudicio in-
ter se contenderent. Qua de re lege L. Papiri
tribuni plebis sanctum est his verbis: "Quicumque praetor post hoc
factus erit qui inter cives ius dicet, tres viros ca- 5
pitales populum rogato; hique tres viri <capitales>
quicumque <posthac fa>cti erunt, sacramenta ex<igunto> iudicanto-
que, eodemque iure sunto, uti ex legibus plebeique
scitis exigere iudicareque [esse] esseque oportet."
Sacramenti autem nomine id aes dici coeptum est, 10
quod et propter aerari inopiam, et sacrorum publicorum
multitudinem, consumebatur id in rebus divinis.
Sextantari asses in usu esse coeperunt ex eo tem-
pore, quo[d] propter bellum Punicum secundum, quod cum Hanni-
bale gestum est, decreverunt patres, ut ex assibus 15
qui tum erant librari, fierent sextantari; per quos
cum solvi coeptum esset, et populus aere alieno libe-
raretur, et privati, quibus debitum publice solvi
oportebat, non magno detrimento adficerentur.
Septuennio quoque †anno† usus est, ut priore 20
numero, sed id non permansit in usu, nec ampli-
us processit in maiorem. Senacula tria fuisse
Romae, in quibus senatus haberi solitus sit, memo-
riae <p>rodidit Nicostratus in libro, qui inscribitur
de Senatu habendo. Unum, ubi nunc est aedis Concor- 25
diae inter Capitolium et Forum, in quo solebant ma-
gistratus dumtaxat cum senioribus deliberare; alte-
rum, ad portam Capenam; tertium, citra aedem Bel-
lonae, in quo exterarum nationum legatis, quos
in Urbem admittere nolebant, senatus dabatur. 30
Scholae dictae sunt, non ab otio ac vacatione
omni, sed quod, caeteris rebus omissis, vacare libe-
ralibus studis pueri debent; ut etiam ludi ap-
pellantur, in quibus minime luditur, ne tristi
aliquo nomine fug . . . 35
nere. Subici ar<ies> . . .
quod fit, ut ait Cincius <in libro de officio iuris>
consulti, exemplo at . . .
expiandi gratia aries m . . . <sce->
lus admisit poene p . . . <Speciem> 40
quam nos dicimus, εἶδος <Graeci dixerunt; Pla->
ton quidem idean; ṇ . . .
nitur. Sesterti noṭ . . .
dupundi et semisis q̣ . . . <semis->
tertius; sed aucto sesqụ . . . 45
apud antiquos autem . . .
rant et valebant ḍ . . .
ti, bigati, quinquessis q<uin> . . .
est, numerum aeris perduct<um esse ad XVI asses lege Fla->
minia minus solvendi ạ . . . 50
tur populus Romanus. Solida sella aḍ . . .
iubetur, cum mane surg<ens auspicandi gratia evigi->
lavit, quod antiqui expres<s>e . . .
riore parte excavat<as ad auspiciorum usum fa->
ciebant sedes. quas s<edes ob eam causam, quod> 55
in [h]is nihil erat conṣṭr . . . <appella->
bant, inquit Verrius, quod <solidum idem est quod totum;>
absurde, ut mihi videtur, <siquidem omne quod>
sit totum, ait dictum solidum. <Silatum antiqui>
pro eo, quod nunc iantaculum dicim<us, appellabant,> 60
quia iaiuni vinum sili conḍ<itum> . . .
obsorbebant. Suffragato? . . .
maiores, hi qui vulgo in usu . . .
us apparerent iuncta suffra . . .
quem quisque fieri vellet, notabat . . . 65
to scribtis candidatorum hominụ<m> . . .
Varro in lib. VII rerum humanarụ<m> . . .
Struppi vocantur in pulvinaribus <fasciculi>
<de verbenis facti, qui pro de>orum capitibus ponuntur. 348.1
. . . bem calo Antistius
<Labeo . . . ma>gistratum publicum
. . . <S>ecespitam esse Antisti-
<us Labeo ait cultrum> ferreum, oblongum, mani- 5
<brio eburneo rotund>o, solido, vincto ad ca-
<pulum argento auroque,> fixum clavis aeneis, ae-
<re Cyprio, quo flami>ṇes, flaminicae, virgi-
<nes pontificesque ad sa>crificia utuntur. Ea
. . . a in sacrario utuntur 10
. . . pro aediculo aeneo olim
. . . tubae relictae sunt.
. . . am tangere licet est
. . . sed et aliis in locis, et
. . . quẹṃdam ita secespitae di- 15
<cebantur. Secivum libum> est, quod sece<s>pita secatur
. . . <q>ụae soleat necessaris sa-
. . . <S>uffimenta sunt, quae
<faciebant ex faba milio>que molito mulso spar-
<so. Ea dis dabantur eo temp>ore, quo uvae calcatae 20
<prelo premebantur. Serpsi>t antiqui pro serpserit
<usi sunt. Inde serp>ụḷae dictae, quas nunc ser-
<pentes dicimus ex Gr>aeco, quia illi ἑρπετά, nos
<pro aspiratione eorum> s littera posita, ut
<ἓξ sex, ἑπτὰ septem. S>u?ffibulum est vestimentum al- 25
<bum, praetextum, qua>drangulum, oblongum, quod in ca-
<pite virgines Ve>stales, cum sacrificant, semper
<habere solent, i>dque fibula conprehenditur.
<Silentio surgere> . . ṭ dici, ubi qui post mediam
<noctem> . . . ṭandi causa ex lectulo suo si 30
<lens surr>ẹx̣it et liberatus a lecto, in solido
. . . <se>detque, ne quid eo tempore deiciat,
<cavens, donec s>e in lectum reposuit: hoc enim est
<proprie sil>entium, omnis vitii in auspiciis va-
cuitas. Veranius ait, non utique ex lecto, sed 35
ex cubili, ne<c> rursus se in lectum reponere
necesse esse. <Sar>puntur vineae, id est putantur,
ut in XII: "Quandoque sarpta, donec demp-
ta erunt." Summanalia liba farinacea in
modum rotae fincta[e]. Suffuerat, sub eo- 40
dem tecto fuerat. Scribtum lapidem esse
ait, et ita vocari, Antistius Labeo in agro
Menullino† divinam rem faceret. Se quamque
seorsum quamque. Sanates dicti sunt, qui
supra infraque Romam habitaverunt. Quod nomen 45
his fuit, quia cum defecisse<n>t a Romanis, brevi
post redierunt in amicitiam, quasi sanata
mente. Itaque in XII cautum est, ut idem iuris
esset Sanatibus quod Forctibus, id est bonis, et qui numquam
defecerant a populo Romano. Sublucare arbores 50
est ramos earum supputare, et veluti suptus
lucem mittere; conlucare autem, succisis
arboribus locum inplere luce. Spurcum
vinum est, quod sacris adhiberi non licet, ut
ait Labeo Antistius lib. X commentari iu- 55
ris pontifici, cui aqua admixta est de-
fru[c]tumve, aut igne tactum est, mustumve
ante quam defervescat. Septimontio,
ut ait Antistius Labeo, hisce montibus fe-
riae: Palatio, cui sacrificium quod fit, Palatuar 60
dicitur; Veliae, cui item sacrificium; Fagu<t>ali, Subu-
rae, Cermalo, Oppio, Caelio monti, Cispio
monti. Oppius autem appellatus est, ut ait
Varro rerum humanarum lib. VIII, ab Opitre
Oppio Tusculano, qui cum praesidio Tuscula- 65
norum missus ad Romam tuendam, dum Tullus
Hostilius Veios oppugnaret, consederat
in Carinis, et ibi castra habuerat. Similiter
Cispium a Laevo Cispio Anagnino, qui eiusdem rei cau- 351.1
sa eam partem Esquiliarum, quae iacet ad vicum Pa-
tricium versus, in qua regione est aedis Mefitis,
tuitus est. Sistere fana cum in urbe condenda
dicitur, significat loca in oppido futurorum fanorum 5
constituere; quam<quam> Antistius Labeo ait in com-
mentario XV iuris pontifici, fana sistere esse
lectisternia certis locis et dis habere. Subi-
gere arietem, in eodem libro Antistius esse ait
dare arietem, qui pro se agatur, caedatur. "Bene spon- 10
sis, beneque volueris" in precatione augurali
Messalla augur ait significare spoponde-
ris, volueris. "Serpula serps[er]it", ait idem
Me<s>salla, serpens inrepserit. Solino idem
ait esse consulo. Suad ted idem ait esse, sic te. 15
Stellam significare ait Ateius Capito laetum et
prosperum, auctoritatem secutus P. Servili augu-
ris [stellam], quae ex lamella aerea adsimilis
stellae locis inauguratis infigatur. Sinistrum
in auspicando significare ait Ateius Capito 20
laetum et prosperum auspicium; a[u]t silentium, [d]u-
bi dumtaxat vacat vitio. Igitur silentio sur-
gere cum dicitur significat non interpellari, quo minus
rem gerat. At sinistrum, hortari quoque auspi-
cia ad agendum, quod animo quis proposuerit. 25
Satis verbum Verrio melius fuit praeteri-
re, ut mihi videtur, quam tam †absuri qui† opinio-
nes suas de eo †restare†; quas sciens praeteri<i>, tam
hercules, quam de scabro, quod proximum sequebatur.
Stipatores ait dictos a stipe, quam mercedis 30
nomine accipiant custodes cuiusque corpo-
ris. Unde et stipam, qua[m] amphorae cum extru-
untur, firmari solent; etiam stipites, qui ob e-
andem causam destituantur. Sollicitare
quidam dictum putant, velu<t solo citare, id est> 35
ex suo loco ac sententia <movere. Solum autem>
quin significet locum, quis <dubitet, cum exules>
quoque dicantur loco pa<triae suae pulsi?>