C. PLINIVS POMPEIO SATVRNINO SVO S.
  Peropportune mihi redditae sunt litterae tuae quibus flagi- 1.8.1.1
tabas, ut tibi aliquid ex scriptis meis mitterem, cum ego id
ipsum destinassem. Addidisti ergo calcaria sponte currenti,
pariterque et tibi ueniam recusandi laboris et mihi exigendi
uerecundiam sustulisti. Nam nec me timide uti decet eo quod 2.1
oblatum est, nec te grauari quod depoposcisti. Non est tamen
quod ab homine desidioso aliquid noui operis exspectes.
Petiturus sum enim ut rursus uaces sermoni quem apud
municipes meos habui bibliothecam dedicaturus. Memini 3.1
quidem te iam quaedam adnotasse, sed generaliter; ideo nunc
rogo ut non tantum uniuersitati eius attendas, uerum etiam
particulas qua soles lima persequaris. Erit enim et post
emendationem liberum nobis uel publicare uel continere. 5
Quin immo fortasse hanc ipsam cunctationem nostram in 4.1
alterutram sententiam emendationis ratio deducet, quae aut
indignum editione dum saepius retractat inueniet, aut dignum
dum id ipsum experitur efficiet. Quamquam huius cuncta- 5.1
tionis meae causae non tam in scriptis quam in ipso materiae
genere consistunt: est enim paulo quasi gloriosius et elatius.
Onerabit hoc modestiam nostram, etiamsi stilus ipse pressus
demissusque fuerit, propterea quod cogimur cum de mu- 5
nificentia parentum nostrorum tum de nostra disputare.
Anceps hic et lubricus locus est, etiam cum illi necessitas 6.1
lenocinatur. Etenim si alienae quoque laudes parum aequis
auribus accipi solent, quam difficile est obtinere, ne molesta
uideatur oratio de se aut de suis disserentis! Nam cum ipsi
honestati tum aliquanto magis gloriae eius praedicationique 5
inuidemus, atque ea demum recte facta minus detorquemus
et carpimus, quae in obscuritate et silentio reponuntur. Qua 7.1
ex causa saepe ipse mecum, nobisne tantum, quidquid est
istud, composuisse an et aliis debeamus. Vt nobis, admonet
illud, quod pleraque quae sunt agendae rei necessaria, eadem
peracta nec utilitatem parem nec gratiam retinent. 5
  Ac, ne longius exempla repetamus, quid utilius fuit quam 8.1
munificentiae rationem etiam stilo prosequi? Per hoc
enim adsequebamur, primum ut honestis cogitationibus
immoraremur, deinde ut pulchritudinem illarum longiore tra-
ctatu peruideremus, postremo ut subitae largitionis comitem 5
paenitentiam caueremus. Nascebatur ex his exercitatio quae-
dam contemnendae pecuniae. Nam cum omnes homines ad 9.1
custodiam eius natura restrinxerit, nos contra multum ac diu
pensitatus amor liberalitatis communibus auaritiae uinculis
eximebat, tantoque laudabilior munificentia nostra fore uide-
batur, quod ad illam non impetu quodam, sed consilio 5
trahebamur. Accedebat his causis, quod non ludos aut 10.1
gladiatores sed annuos sumptus in alimenta ingenuorum
pollicebamur. Oculorum porro et aurium uoluptates adeo
non egent commendatione, ut non tam incitari debeant ora-
tione quam reprimi; ut uero aliquis libenter educationis tae- 11.1
dium laboremque suscipiat, non praemiis modo uerum etiam
exquisitis adhortationibus impetrandum est. Nam si medici 12.1
salubres sed uoluptate carentes cibos blandioribus adloquiis
prosequuntur, quanto magis decuit publice consulentem
utilissimum munus, sed non perinde populare, comitate ora-
tionis inducere? praesertim cum enitendum haberemus, ut 5
quod parentibus dabatur et orbis probaretur, honoremque
paucorum ceteri patienter et exspectarent et mererentur. Sed 13.1
ut tunc communibus magis commodis quam priuatae iactan-
tiae studebamus, cum intentionem effectumque muneris nostri
uellemus intellegi, ita nunc in ratione edendi ueremur, ne forte
non aliorum utilitatibus sed propriae laudi seruisse uideamur. 5
  Praeterea meminimus quanto maiore animo honestatis 14.1
fructus in conscientia quam in fama reponatur. Sequi
enim gloria, non adpeti debet, nec, si casu aliquo non sequa-
tur, idcirco quod gloriam meruit minus pulchrum est. Ii uero, 15.1
qui benefacta sua uerbis adornant, non ideo praedicare quia
fecerint, sed ut praedicarent fecisse creduntur. Sic quod
magnificum referente alio fuisset, ipso qui gesserat recensente
uanescit; homines enim cum rem destruere non possunt, 5
iactationem eius incessunt. Ita si silenda feceris, factum
ipsum, si laudanda non sileas, ipse culparis. Me uero pecu- 16.1
liaris quaedam impedit ratio. Etenim hunc ipsum sermonem
non apud populum, sed apud decuriones habui, nec in pro-
patulo sed in curia. Vereor ergo ut sit satis congruens, cum in 17.1
dicendo adsentationem uulgi adclamationemque defugerim,
nunc eadem illa editione sectari, cumque plebem ipsam, cui
consulebatur, limine curiae parietibusque discreuerim, ne
quam in speciem ambitionis inciderem, nunc eos etiam, ad 5
quos ex munere nostro nihil pertinet praeter exemplum,
uelut obuia ostentatione conquirere. Habes cunctationis 18.1
meae causas; obsequar tamen consilio tuo, cuius mihi auctori-
tas pro ratione sufficiet. Vale.