ACTVS I
Philotis Syra
Ph. Per pol quam paucos reperias meretricibus 58
fidelis evenire amatores, Syra.
vel hĭc Pamphilus iurabat quotiens Bacchidi, 60
quam sancte, uti quivis facile posset credere,
numquam illa viva ducturum uxorem domum!
em duxit. Sy. ergo propterea te sedulo
et moneo et hortor ne quoiusquam misereat,
quin spolies mutiles laceres quemque nacta sis. 65
Ph. utine eximium neminem habeam? Sy. neminem:
nam nemo illorum quisquam, scito, ad te venit
quin ita paret sese abs te ut blanditiis suis
quam minimo pretio s<³ua>³m voluptatem expleat.
hiscin tu amabo non contra insidiabere? 70
Ph. tamen pol eandem iniuriumst esse omnibus.
Sy. iniurium autem est ulcisci advorsarios,
aut qua via te captent <³ea>³dem ipsos capi?
eheu me miseram, quor non aut istaec mihi
aetas et formast aut tibi haec sententia? 75
Parmeno Philotis Syra
Pa. Senex si quaeret me, modo isse dicito
ad portum percontatum adventum Pamphili.
audin quid dicam, Scirte? si quaeret me, uti
tum dicas; si non quaeret, nullu' dixeris,
alias ut uti possim causa hac integra. 80
sed videon ego Philotium? unde haec advenit?
Philoti', salve multum. Ph. o salve, Parmeno.
Sy. salve mecastor, Parmeno. Pa. et tu edepol, Syra.
dic mi, ubi, Philoti', te oblectasti tam diu?
Ph. minime equidem mĕ ŏblectavi, quae cum milite 85
Corinthum hinc sum profecta inhumanissimo:
biennium ibi perpetuom misera illum tuli.
Pa. edepol te desiderium Athenarum arbitror,
Philotium, cepisse saepe et te tuom
consilium contempsisse. Ph. non dici potest 90
quam cupida eram huc redeundi, abeundi a milite
vosque hic videndi, antiqua ut consuetudine
agitarem inter vos libere convivium.
nam illi[c] haud licebat nisi praefinito loqui
quaĕ ĭlli placerent. Pa. haud opinor commode 95
finem statuisse orationi militem.
Ph. sed quid hŏc negotist? modo quae narravit mihi
hic intu' Bacchi'? quod ego numquam credidi
fore, ut ille hac viva posset animum inducere
uxorem habere. Pa. habere autem? Ph. eho tu, an non habet? 100
Pa. habet, sed firmae haec vereor ut sint nuptiae.
Ph. ita di deaeque faxint, si in rem est Bacchidis.
sed quĭ ĭstuc credam ita esse dic mihi, Parmeno.
Pa. non est opus prolato hoc: percontarier
desiste. Ph. nempe <³ea>³ causa ut ne id fiat palam? 105
ita me dĭ amabunt, haud propterea te rogo,
uti hŏc proferam, sed ŭt tacita mecum gaudeam.
Pa. numquam tam dices commode ut tergum meum
tuam in fidem committam. Ph. ah noli, Parmeno:
quasi tu non multo malis narrare hoc mihi 110
quam ego quae percontor scire. Pa. (vera haec praedicat
et ĭllud mihi vitiumst maxumum.) si mihi fidem
das te tacituram, dicam. Ph. ad ingenium redis.
fidem do: loquere. Pa. ausculta. Ph. istic sum. Pa. hanc Bacchidem
amabat ut quom maxume tum Pamphilus 115
quom pater uxorem ut ducat orare occipit
et haec communia omnium quae sunt patrum,
sese senem esse dicere, illum autem unicum:
praesidium velle se senectuti suae.
ill' primo se negare; sed postquam acrius 120
pater instat, fecit animi ut incertus foret
pudorin anne amori obsequeretur magis.
tundendo atque odio denique effecit senex:
despondit <³ei>³ gnatam hui(u)s vicini proxumi.
usque illud visum est Pamphilo ne utiquam grave 125
donec iam in ipsis nuptiis, postquam videt
paratas nec moram ullam quin ducat dari,
ibi demum ita aegre tulit ut ipsam Bacchidem,
si adesset, credo ibi eiu' commiseresceret.
ubiquomque datum erat spatium solitudinis 130
ut conloqui mecum una posset: "Parmeno,
perii, quid ego egi! in quod me conieci malum!
non potero ferre hoc, Parmeno: perii miser."
Ph. at te di deaeque perduint cum istoc odio, Lache!
Pa. ut ăd pauca redeam, uxorem deducit domum. 135
nocte illa prima virginem non attigit;
quae consecutast nox eam, nihilo magis.
Ph. quid ais? cum virgine una adulescens cubuerit
plus potu', sese illa abstinere ut potuerit?
non veri simile dici' neque verum arbitror. 140
Pa. credo ita videri tibi. nam nemo ad te venit
nisi cupiens t<³ui>³; ille invitus illam duxerat.
Ph. quid deinde fit? Pa. diebu' sane pauculis
post Pamphilus me solum seducit foras
narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet, 145
seque ante quăm eam uxorem duxisset domum,
sperasse eas tolerare posse nuptias.
"sed quam decrerim me non posse diutius
habere, eam ludibrio haberi, Parmeno,
quin integram itidem reddam, ut accepi ab suis, 150
neque honestum mihi neque utile ipsi virginist."
Ph. pium ac pudicum ingenium narras Pamphili.
Pa. "hoc ego proferre incommodum mi esse arbitror;
reddi patri autem, quoi tu nil dicas viti,
superbumst. sed ĭllam spero, ubi hoc cognoverit 155
non posse se mecum esse, abituram denique."
Ph. quid ĭnterea? ibatne ad Bacchidem? Pa. cotidie.
sed ut fit, postquam hunc alienum ab sese videt,
maligna multo et mage procax facta ilico est.
Ph. non edepol mirum. Pa. atque ea res multo maxume 160
diiunxit illum ab illa, postquam et ipse se
et illam et hanc quae domi erat cognovit satis,
ad ĕxemplum ambarum mores <³ea>³rum existimans.
haec, ita uti liberali esse ingenio decet,
pudens modesta incommoda atque iniurias 165
viri omnis ferre et tegere contumelias.
hic animu' partim uxori' misericordia
devinctu', partim victus hui(u)s iniuriis
paullatim elapsust Bacchidi atque huc transtulit
amorem, postquam par ingenium nactus est. 170
interea in Imbro moritur cognatus senex
horunc: ea ad hos redibat lege hereditas.
eo amantem invitum Pamphilum extrudit pater.
reliquit cum matre hic uxorem; nam senex
rus abdidit se, huc raro in urbem commeat. 175
Ph. quid adhuc habent infirmitatis nuptiae?
Pa. nunc audies. primo dies complusculos
bene convenibat sane inter eas. interim
miris modis odisse coepit Sostratam:
neque lites ullae inter eas, postulatio 180
numquam. Ph. quid igitur? Pa. siquando ad eam accesserat
confabulatum, fugere e conspectu ilico,
videre nolle: denique ubi non quit pati,
simulat se ad matrem accersi ad rem divinam, abit.
ubi ĭllic d<³ie>³s est compluris, accersi iubet: 185
dixere causam tum nescioquam. iterum iubet:
nemo remisit. postquam accersunt saepius,
aegram esse simulant mulierem. nostra ilico
it visere ad eam: admisit nemo. hoc ubi senex
rescivit, heri ea causa rure huc advenit, 190
patrem continuo convenit Philumenae.
quid egerint inter se nondum etiam scio;
nisi sane curaest quorsum eventurum hoc siet.
habes omnem rem: pergam quo coepi hoc iter.
Ph. et quidem ego; nam constitui cum quodam hospite 195
me esse illum conventuram. Pa. di vortant bene
quod agas! Ph. vale. Pa. et tu bene vale, Philotium.