Id facinus post conditam urbem luctuosissimum foe- 3.72.1
dissimumque rei publicae populi Romani accidit, nullo ex-
terno hoste, propitiis, si per mores nostros liceret, deis, sedem
Iovis Optimi Maximi auspicato a maioribus pignus imperii
conditam, quam non Porsenna dedita urbe neque Galli capta 5
temerare potuissent, furore principum excindi. arserat et
ante Capitolium civili bello, sed fraude privata: nunc palam
obsessum, palam incensum, quibus armorum causis? quo
tantae cladis pretio stetit? pro patria bellavimus? voverat
Tarquinius Priscus rex bello Sabino, ieceratque fundamenta 10
spe magis futurae magnitudinis quam quo modicae adhuc
populi Romani res sufficerent. mox Servius Tullius sociorum
studio, dein Tarquinius Superbus capta Suessa Pometia ho-
stium spoliis extruxere. sed gloria operis libertati reservata:
pulsis regibus Horatius Pulvillus iterum consul dedicavit ea 15
magnificentia quam immensae postea populi Romani opes
ornarent potius quam augerent. isdem rursus vestigiis situm
est, postquam interiecto quadringentorum quindecim anno-
rum spatio L. Scipione C. Norbano consulibus flagraverat.
curam victor Sulla suscepit, neque tamen dedicavit: hoc 20
solum felicitati eius negatum. Lutatii Catuli nomen inter tanta
Caesarum opera usque ad Vitellium mansit. ea tunc aedes
cremabatur.