| CXLII Propagatio pomorum | |
| Propagatio pomorum ceterarumque arborum. arbori- | 133.1.1 |
| bus ab terra pulli qui nati erunt, eos in terram deprimito, | |
| extollito, uti radicem capere possint. inde, ubi tempus | |
| erit, effodito seritoque recte. | |
| ficum, oleam, malum pu- | 2.1 |
| nicum, mala strutea, cotonia aliaque mala omnia, laurum | |
| cypriam, delphicam, prunum, myrtum coniuolum et | |
| myrtum album et nigrum, nuces abellanas, praene- | |
| stinas, platanum, haec omnia genera a capitibus pro- | 5 |
| pagari eximique ad hunc modum oportebit: quae | |
| diligentius seri uoles, in calicibus seri oportet. | |
| in arbori- | 3.1 |
| bus radices uti capiant, calicem pertusum sumito tibi aut | |
| quasillum: per ea ramulum transserito. eum qua- | |
| sillum terra impleto calcatoque, in arbore relinquito. | |
| ubi bimum erit, ramum tenerum infra praecidito, cum | 5 |
| quasillo serito. eo modo quoduis genus arborum facere | |
| poteris, uti radices bene habeant. | |
| item uitem in qua- | 4.1 |
| sillum propagato terraque bene operito: anno post | |
| praecidito, cum qualo serito. | |
| CXLIII * | |
| Prius quam messim facies, porcam praecida- | 134.1.1 |
| neam hoc modo fieri oportet: Cereri porca praecidanea | |
| porco femina, prius quam hasce fruges condantur, far, | |
| triticum, hordeum, fabam, semen rapicium. thure, uino | |
| Iano Ioui Iunoni praefato, prius quam porcum fe- | 5 |
| minam immolabis. | |
| Iano struem [c]ommoueto sic: | 2.1 |
| 'Iane pater, te hac strue ommouenda bonas preces | |
| precor, uti sies uolens propitius mihi liberisque meis domo | |
| familiaeque meae.' fertum Ioui <om>moueto et mactato | |
| sic: 'Iupiter, te hoc fercto obmouendo bonas preces pre- | 5 |
| cor, uti sis uolens propitius mihi liberisque meis domo | |
| familiaeque meae mactus hoc ferto.' | |
| postea Iano | 3.1 |
| uinum dato sic: 'Iane pater, uti te strue [c]ommouenda | |
| bonas preces bene precatus sum, eiusdem rei ergo macte | |
| uino inferio[ri] esto.' postea Ioui sic: 'Iupiter, macte | |
| isto fercto esto, macte uino inferio[ri] esto.' postea por- | 5 |
| cam praecidaneam immolato. | |
| ubi exta prosecta | 4.1 |
| erunt, Iano struem [c]ommoueto mactatoque item, uti | |
| prius obmoueris; Ioui ferctum obmoueto mactatoque | |
| item, uti prius feceris. item Iano uinum dato et Ioui | |
| uinum dato, item uti prius datum ob struem obmo- | 5 |
| uendam et fertum libandum. postea Cereri exta et | |
| uinum dato. | |
| CXLIV Tunicae et ceter<a>e res ubicumque emantur | |
| <Tunicae et ceterae res ubicumque emantur.> | 135.1.1 |
| Romae: tunicas, togas, saga, centones, sculponeas. Ca- | |
| libus et Menturnis: cuculliones, ferramenta, falces, | |
| palas, ligones, secures, ornamenta, murices, catellas. | |
| Venafro: palas. Suessae et in Lucanis: plostra. Treblae, | 5 |
| Albae, Romae: dolia, labra. tegulae ex Venafro. | |
| aratra | 2.1 |
| in terram ualidam romanica bona erunt, in terram pul- | |
| leam campanica; iuga romanica optima erunt, uomeris | |
| indutilis optimus erit. trapeti Pompeis, Nolae, ad Rufri | |
| maceriam. claues, clostra Romae. hamae, urnae olea- | 5 |
| riae, urcei aquarii, urnae uinariae, alia uasa ahenea | |
| Capuae, Nolae. fiscinae campanicae †eame† u[t]iles sunt. | |
| funes subductarios, spartum omne Capuae. fiscinas | 3.1 |
| romanicas Suessae, Casino: optimae erunt Romae. | |
| Funem torculum si quis faciet, Casini L. Tunnius, Ve- | |
| nafri C. Mennius L. f.: eo indere oportet coria bona | |
| VIII nostratia recentia quae depsta sient, quam mini- | 5 |
| mum salis habeant; ea depsere et unguere unguine | |
| prius oportet, tum siccare. | |
| funem exordiri oportet | 4.1 |
| longum p. LXXII: toros III habeat, lora in toros sin- | |
| gulos VIIII, lata digitos II. cum tortus erit, longus | |
| p. XLVIIII: in commissura abibit p. III, rel. erit | |
| p. XLVI. ubi extentus erit, accedent p. V: longus erit | 5 |
| p. LI. funem torculum extentum longum esse oportet | |
| p. LV maximis uasis, minoribus p. LI. | |
| funem loreum | 5.1 |
| in plostrum iustum p. LX, semifunium p. XLV, lora reti- | |
| nacula in plostrum p. XXXVI, ad aratrum p. XXVI, lora | |
| praeductoria p. XXVIIS, subiugia in <p>lostrum lora | |
| p. XIX, funiculum p. XV, in aratrum subiugia lora | 5 |
| p. XII, funiculum p. IIX. | |
| Trapetos latos maximos p. IIIIS, orbis altos | 6.1 |
| p. IIIS, orbis medios, ex lapric<a>edinis cum eximet, | |
| crassos pedem et palmum, inter miliarium et labrum | |
| p. II digitos II, labra crassa digit. V[m]. secundarium tra- | |
| petum latum p. IIII et palmum, inter miliarium et | 5 |
| labrum pes unus digitus unus, labra crassa digitos V, | |
| orbis altos p. III et digit. V, crassos p. I et digit. | |
| III. foramen in orbes semiped. quoquouersum facito. | |
| tertium trapetum latum p. IIII, inter miliarium et | 7.1 |
| labrum p. I, labrum dig. V, orbis altos p. III dig. | |
| III, crassos p. I et digit. II. trapetum, ubi aruectum | |
| erit, ubi statues, ibi<d>e<m> commodato concinnato- | |
| que. | 5 |
| CXLV Politionem quo pacto dari oporteat | |
| <Politionem quo pacto dari oporteat.> in agro Casinate | 136.1.1 |
| et Venafro in loco bono parti octaua corbi diuidat, satis | |
| bono septima, tertio loco sexta; si granum modio diui- | |
| det, parti quinta. in Venafro ager optimus nona | |
| parti corbi diuidat. si communiter pisunt, qua ex parte | 5 |
| politori pars est, eam partem in pistrinum politor. | |
| hordeum quinta modio, fabam quinta modio diuidat. | |
| CXLVI Vineam redemptori partiario ut des | |
| Vineam curandam partiario. bene curet fundum, arbu- | 137.1.1 |
| stum, agrum frumentarium. partiario f[o]enum et pa- | |
| bulum, quod bubus satis siet, qui illic sient: cetera omnia | |
| pro indiuiso. | |
| CXLVII Boues feriis coniungere licet | |
| Boues feriis coniungere licet. haec licet facere: arue- | 138.1.1 |
| hant ligna, fabalia, frumentum, quod non saturus erit. | |
| mulis, equis, asinis feriae nullae, nisi si in familia sunt. | |
| CXLVIII * | |
| Lucum conlucare Romano more sic oportet: porco | 139.1.1 |
| piaculo facito, sic uerba concipito: 'si deus, si dea es, | |
| quoium illud sacrum est, uti tibi ius est porco piaculo | |
| facere illiusce sacri coercendi ergo harumque rerum ergo, | |
| siue ego siue quis iussu meo fecerit, uti id recte factum | 5 |
| siet, eius rei ergo te hoc porco piaculo immolando bonas | |
| preces precor, uti sies uolens propitius mihi domo familiae- | |
| que meae liberisque meis: haru<m>ce rerum ergo macte | |
| hoc porco piaculo immolando esto'. | |
| CXLIX * | |
| Si fodere uelis altero piaculo, eodem modo facito, hoc | 140.1.1 |
| amplius dicito: 'operis faciundi causa'. dum opus, | |
| cotidie per partes facito: si intermiseris aut feriae publi- | |
| cae aut familiares intercesserint, altero piaculo facito. | |
| CL * | |
| Agrum lustrare sic oportet: impera suouitaurilia | 141.1.1 |
| circumagi: 'cum diuis uolentibus quodque bene eueniat, | |
| mando tibi, Mani, uti illace suouitaurilia fundum agrum | |
| terramque meam, quota ex parte siue circumagi siue cir- | |
| cumferenda censeas, uti cures lustrare.' | 5 |
| Ianum Iouem- | 2.1 |
| que uino praefamino, sic dicito: 'Mars pater, te precor | |
| quaesoque, uti sies uolens propitius mihi domo familiaeque | |
| nostrae: quoius rei ergo, agrum terram fundumque | |
| meum suouitaurilia circumagi iussi; uti tu morbos | 5 |
| uisos inuisosque, uiduertatem uastitudinemque, calami- | |
| tates intemperiasque prohibessis defendas auerrunces- | |
| que; utique tu fruges, frumenta, uineta uirgultaque gran- | |
| dire beneque euenire siris; | |
| pastores pecuaque salua | 3.1 |
| seruassis duisque bonam salutem ualetudinemque mihi | |
| domo familiaeque nostrae. harunce rerum ergo, fundi | |
| terrae agrique mei lustrandi lustrique faciendi ergo, sic- | |
| uti dixi, macte hisce suouitaurilibus lactentibus immo- | 5 |
| landis esto: Mars pater, eiusdem rei ergo, macte hisce | |
| suouitaurilibus lactentibus esto.' | |
| item [esto item] | 4.1 |
| cultro facito struem et fertum uti adsiet: inde obmoueto. | |
| ubi porcum immolabis, agnum uitulumque, sic oportet: | |
| 'eiusque rei ergo macte suouitaurilibus immolandis esto.' | |
| nominare uetat Martem neque agnum uitulumque. si | 5 |
| minus in omnis litabit, sic uerba concipito: 'Mars pater, | |
| si quid tibi in illisce suouitaurilibus lactentibus | |
| neque satisfactum est, te hisce suouitaurilibus | |
| piaculo.' si uno duobusue dubitabit, sic uerba concipito: | |
| 'Mars pater, quod tibi illoc porco neque satisfactum est, | 10 |
| te hoc porco piaculo'. |