PRO A. CLVENTIO
ORATIO
  Animum adverti, iudices, omnem accusatoris orationem 1.1
in duas divisam esse partis, quarum altera mihi niti et
magno opere confidere videbatur invidia iam inveterata
iudici Iuniani, altera tantum modo consuetudinis causa
timide et diffidenter attingere rationem venefici criminum, 5
qua de re lege est haec quaestio constituta. Itaque mihi
certum est hanc eandem distributionem invidiae et crimi-
num sic in defensione servare ut omnes intellegant nihil me
nec subterfugere voluisse reticendo nec obscurare dicendo.
Sed cum considero quo modo mihi in utraque re sit elabo- 2.1
randum, altera pars et ea quae propria est iudici vestri et
legitimae venefici quaestionis per mihi brevis et non magnae
in dicendo contentionis fore videtur, altera autem quae
procul ab iudicio remota est, quae contionibus seditiose 5
concitatis accommodatior est quam tranquillis moderatisque
iudiciis, perspicio quantum in agendo difficultatis et quan-
tum laboris sit habitura. Sed in hac difficultate illa me res 3.1
tamen, iudices, consolatur quod vos de criminibus sic audire
consuestis ut eorum omnium dissolutionem ab oratore quae-
ratis, ut non existimetis plus vos ad salutem reo largiri
oportere quam quantum defensor purgandis criminibus con- 5
sequi et dicendo probare potuerit. De invidia autem sic
inter nos disceptare debetis ut non quid dicatur a nobis
sed quid oporteat dici consideretis. Agitur enim in cri-
minibus A. Cluenti proprium periculum, in invidia causa
communis. Quam ob rem alteram partem causae sic age- 10
mus ut vos doceamus, alteram sic ut oremus; in altera
diligentia vestra nobis adiungenda est, in altera fides implo-
randa. Nemo est enim qui invidiae sine vestro ac sine
talium virorum subsidio possit resistere. Equidem quod 4.1
ad me attinet, quo me vertam nescio. Negem fuisse illam
infamiam iudici corrupti? negem esse illam rem agitatam
in contionibus, iactatam in iudiciis, commemoratam in se-
natu? evellam ex animis hominum tantam opinionem, tam 5
penitus insitam, tam vetustam? Non est nostri ingeni,
vestri auxili est, iudices, huius innocentiae sic in hac cala-
mitosa fama quasi in aliqua perniciosissima flamma atque
in communi incendio subvenire. Etenim sicut aliis in locis 5.1
parum firmamenti et parum virium veritas habet, sic in hoc
loco falsa invidia imbecilla esse debet. Dominetur in con-
tionibus, iaceat in iudiciis; valeat in opinionibus ac ser-
monibus imperitorum, ab ingeniis prudentium repudietur; 5
vehementis habeat repentinos impetus, spatio interposito et
causa cognita consenescat; denique illa definitio iudicio-
rum aequorum quae nobis a maioribus tradita est retineatur,
ut in iudiciis et sine invidia culpa plectatur et sine culpa
invidia ponatur. Quam ob rem a vobis, iudices, ante quam 6.1
de ipsa causa dicere incipio, haec postulo, primum id quod
aequissimum est ut ne quid huc praeiudicati adferatis—
etenim non modo auctoritatem sed etiam nomen iudicum
amittemus, nisi hic ex ipsis causis iudicabimus, si ad causas 5
iudicia iam facta domo deferemus;—deinde si quam opinio-
nem iam vestris mentibus comprehendistis, si eam ratio
convellet, si oratio labefactabit, si denique veritas extor-
quebit, ne repugnetis eamque animis vestris aut libentibus
aut aequis remittatis; tum autem cum ego una quaque de 10
re dicam et diluam, ne ipsi quae contraria sint taciti cogita-
tioni vestrae subiciatis sed ad extremum exspectetis meque
meum dicendi ordinem servare patiamini; cum peroraro,
tum si quid erit praeteritum animo requiratis. Ego me, 7.1
iudices, ad eam causam accedere quae iam per annos octo
continuos ex contraria parte audiatur atque ipsa opinione
hominum tacita prope convicta atque damnata sit facile
intellego; sed si qui mihi deus vestram ad me audiendum 5
benivolentiam conciliarit, efficiam profecto ut intellegatis
nihil esse homini tam timendum quam invidiam, nihil inno-
centi suscepta invidia tam optandum quam aequum iudi-
cium, quod in hoc uno denique falsae infamiae finis aliqui
atque exitus reperiatur. Quam ob rem magna me spes tenet, 10
si quae sunt in causa explicare atque omnia dicendo consequi
potuero, hunc locum consessumque vestrum, quem illi hor-
ribilem A. Cluentio ac formidolosum fore putaverunt, eum
tandem eius fortunae miserae multumque iactatae portum
ac perfugium futurum. Tametsi permulta sunt quae mihi, 8.1
ante quam de causa dico, de communibus invidiae periculis
dicenda esse videantur, tamen ne diutius oratione mea sus-
pensa exspectatio vestra teneatur adgrediar ad crimen cum
illa deprecatione, iudices, qua mihi saepius utendum esse 5
intellego, sic ut me audiatis, quasi hoc tempore haec causa
primum dicatur, sicuti dicitur, non quasi saepe iam dicta et
numquam probata sit. Hodierno enim die primum veteris
istius criminis diluendi potestas est data, ante hoc tempus
error in hac causa atque invidia versata est. Quam ob 10
rem, dum multorum annorum accusationi breviter diluci-
deque respondeo, quaeso ut me, iudices, sicut facere insti-
tuistis, benigne attenteque audiatis.