DE LEGE AGRARIA ORATIO PRIMA
CONTRA P. SERVILIVM RVLLVM
TR. PLEB. IN SENATV
Char. GL 1.95
  imberba 1.fr1.1
iuventute
Aquila R.L.M. 43Halm
  Capuam colonis deductis occupa- fr2.1
bunt, Atellam praesidio communient, Nuceriam, Cumas
multitudine suorum obtinebunt, cetera oppida praesidiis
devincient.
  Venibit igitur sub praecone fr3.1
tota Propontis atque Hellespontus, addicetur omnis ora
Lyciorum atque Cilicum, Mysia et Phrygia eidem condi-
cioni legique parebunt.
Gel. N.A. 13.25.6
  Praedam, manubias, sectionem, castra denique Cn. fr4.1
Pompei sedente imperatore xviri vendent.
  * * * quae res aperte petebatur, ea nunc occulte cuniculis 1.1
oppugnatur. Dicent enim xviri, id quod et dicitur a multis
et saepe dictum est, post eosdem consules regis Alexandri
testamento regnum illud populi Romani esse factum. Da-
bitis igitur Alexandream clam petentibus eis quibus aper- 5
tissime pugnantibus restitistis? Haec, per deos immortalis!
utrum esse vobis consilia siccorum an vinolentorum somnia,
et utrum cogitata sapientium an optata furiosorum videntur?
Videte nunc proximo capite ut impurus helluo turbet rem 2.1
publicam, ut a maioribus nostris possessiones relictas dis-
perdat ac dissipet, ut sit non minus in populi Romani patri-
monio nepos quam in suo. Perscribit in sua lege vectigalia
quae xviri vendant, hoc est, proscribit auctionem publi- 5
corum bonorum. Agros emi volt qui dividantur; quaerit
pecuniam. Videlicet excogitabit aliquid atque adferet.
Nam superioribus capitibus dignitas populi Romani viola-
batur, nomen imperi in commune odium orbis terrae voca-
batur, urbes pacatae, agri sociorum, regum status xviris 10
donabantur; nunc praesens pecunia, certa, numerata quae-
ritur. Exspecto quid tribunus plebis vigilans et acutus 3.1
excogitet. 'Veneat,' inquit, 'silva Scantia.' Vtrum
tandem hanc silvam in relictis possessionibus, an in cen-
sorum pascuis invenisti? Si quid est quod indagaris,
inveneris, ex tenebris erueris, quamquam iniquum est, 5
tamen consume sane, quod commodum est, quoniam
quidem tu attulisti; silvam vero tu Scantiam vendas nobis
consulibus atque hoc senatu? tu ullum vectigal attingas, tu
populo Romano subsidia belli, tu ornamenta pacis eripias?
Tum vero hoc me inertiorem consulem iudicabo quam illos 10
fortissimos viros qui apud maiores nostros fuerunt, quod,
quae vectigalia illis consulibus populo Romano parta sunt,
ea me consule ne retineri quidem potuisse iudicabuntur.
Vendit Italiae possessiones ex ordine omnis. Sane est in 4.1
eo diligens; nullam enim praetermittit. Persequitur in
tabulis censoriis totam Siciliam; nullum aedificium, nullos
agros relinquit. Audistis auctionem populi Romani pro-
scriptam a tribuno plebis, constitutam in mensem Ianuarium, 5
et, credo, non dubitatis quin idcirco haec aerari causa non
vendiderint ei qui armis et virtute pepererunt, ut esset quod
nos largitionis causa venderemus.