RHETORICI LIBRI DUO
[QUI VOCANTUR DE INVENTIONE]
LIBER PRIMUS
  Saepe et multum hoc mecum cogitavi, bonine an 1.1.1
mali plus attulerit hominibus et civitatibus copia di-
cendi ac summum eloquentiae studium. nam cum
et nostrae rei publicae detrimenta considero et maxi-
marum civitatum veteres animo calamitates colligo, 5
non minimam video per disertissimos homines in-
vectam partem incommodorum; cum autem res ab
nostra memoria propter vetustatem remotas ex litte-
rarum monumentis repetere instituo, multas urbes
constitutas, plurima bella restincta, firmissimas socie- 10
tates, sanctissimas amicitias intellego cum animi ra-
tione tum facilius eloquentia comparatas. ac me
quidem diu cogitantem ratio ipsa in hanc potissimum
sententiam ducit, ut existimem sapientiam sine elo-
quentia parum prodesse civitatibus, eloquentiam vero 15
sine sapientia nimium obesse plerumque, prodesse
numquam. quare si quis omissis rectissimis atque
honestissimis studiis rationis et officii consumit omnem
operam in exercitatione dicendi, is inutilis sibi, per-
niciosus patriae civis alitur; qui vero ita sese armat 20
eloquentia, ut non oppugnare commoda patriae, sed
pro his propugnare possit, is mihi vir et suis et pu-
blicis rationibus utilissimus atque amicissimus civis
fore videtur.