Ego vero, inquit Brutus, et delector ista quasi nota- 74.5
tione temporum et ad id quod instituisti, oratorum
genera distinguere aetatibus, istam diligentiam esse accom-
modatam puto.
  Recte, inquam, Brute, intellegis. atque utinam ex- 75.1
starent illa carmina, quae multis saeclis ante suam aeta-
tem in epulis esse cantitata a singulis convivis de claro-
rum virorum laudibus in Originibus scriptum reliquit
Cato. tamen illius, quem in vatibus et Faunis adnumerat 5
Ennius, bellum Punicum quasi Myronis opus delectat.
sit Ennius sane, ut est certe, perfectior: qui si illum, ut 76.1
simulat, contemneret, non omnia bella persequens pri-
mum illud Punicum acerrimum bellum reliquisset. sed
ipse dicit cur id faciat. 'scripsere' inquit 'alii rem vor-
sibus'; et luculente quidem scripserunt, etiam si minus 5
quam tu polite. nec vero tibi aliter videri debet, qui a
Naevio vel sumpsisti multa, si fateris, vel, si negas,
surripuisti.
  Cum hoc Catone grandiores natu fuerunt C. Flaminius 77.1
C. Varro Q. Maximus Q. Metellus P. Lentulus P. Cras-
sus, qui cum superiore Africano consul fuit. ipsum Scipio-
nem accepimus non infantem fuisse. filius quidem eius,
is qui hunc minorem Scipionem a Paulo adoptavit, si 5
corpore valuisset, in primis habitus esset disertus; indi-
cant cum oratiunculae tum historia quaedam Graeca
scripta dulcissime. numeroque eodem fuit Sex. Aelius, 78.1
iuris quidem civilis omnium peritissumus, sed etiam ad
dicendum paratus. de minoribus autem C. Sulpicius Galus,
qui maxume omnium nobilium Graecis litteris studuit;
isque et oratorum in numero est habitus et fuit reliquis 5
rebus ornatus atque elegans. iam enim erat unctior quae-
dam splendidiorque consuetudo loquendi. nam hoc prae-
tore ludos Apollini faciente cum Thyesten fabulam docu-
isset, Q. Marcio Cn. Servilio consulibus mortem obiit
Ennius. erat isdem temporibus Ti. Gracchus P. f., qui bis 79.1
consul et censor fuit, cuius est oratio Graeca apud Rho-
dios; quem civem cum gravem tum etiam eloquentem
constat fuisse. P. etiam Scipionem Nasicam, qui est Cor-
culum appellatus, qui item bis consul et censor fuit, habi- 5
tum eloquentem aiunt, illius qui sacra acceperit filium;
dicunt etiam L. Lentulum, qui cum C. Figulo consul fuit.
Q. Nobiliorem M. f. iam patrio instituto deditum studio
litterarum—qui etiam Q. Ennium, qui cum patre eius in
Aetolia militaverat, civitate donavit, cum triumvir colo- 10
niam deduxisset—et T. Annium Luscum huius Q. Fulvi
conlegam non indisertum dicunt fuisse; atque etiam 80.1
L. Paullus Africani pater personam principis civis facile
dicendo tuebatur. et vero etiam tum Catone vivo, qui
annos quinque et octoginta natus excessit e vita, cum
quidem eo ipso anno contra Ser. Galbam ad populum 5
summa contentione dixisset, quam etiam orationem scrip-
tam reliquit—sed vivo Catone minores natu multi uno
tempore oratores floruerunt. nam et A. Albinus, is qui 81.1
Graece scripsit historiam, qui consul cum L. Lucullo fuit,
et litteratus et disertus fuit; et tenuit cum hoc locum
quendam etiam Ser. Fulvius et Numerius Fabius Pictor et
iuris et litterarum et antiquitatis bene peritus; Quinctus- 5
que Fabius Labeo fuit ornatus isdem fere laudibus. nam
Q. Metellus, is cuius quattuor filii consulares fuerunt, in
primis est habitus eloquens, qui pro L. Cotta dixit accu-
sante Africano; cuius et aliae sunt orationes et contra
Ti. Gracchum exposita est in C. Fanni annalibus. tum ipse 82.1
L. Cotta est veterator habitus; sed C. Laelius et P. Afri-
canus in primis eloquentes, quorum exstant orationes, ex
quibus existumari de ingeniis oratorum potest. sed inter
hos aetate paulum his antecedens sine controversia Ser. 5
Galba eloquentia praestitit; et nimirum is princeps ex
Latinis illa oratorum propria et quasi legituma opera
tractavit, ut egrederetur a proposito ornandi causa, ut
delectaret animos aut permoveret, ut augeret rem, ut
miserationibus, ut communibus locis uteretur. sed nescio 10
quomodo huius, quem constat eloquentia praestitisse, exi-
liores orationes sunt et redolentes magis antiquitatem
quam aut Laeli <aut> Scipionis aut etiam ipsius Catonis;
itaque exaruerunt, vix iam ut appareant.