Vnde ergo hoc intellegi potest? Ex hoc maxime, quod
|
2.3.120.1
|
ager decumanus provinciae Siciliae propter istius avaritiam
|
|
desertus est. Neque id solum accidit uti minus multis iugis
|
|
ararent, si qui in agris remanserunt, sed etiam ut permulti
|
|
locupletes homines, magni et navi aratores, agros latos ac
|
5
|
fertilis desererent totasque arationes derelinquerent. Id
|
|
adeo sciri facillime potest ex litteris publicis civitatum,
|
|
propterea quod lege Hieronica numerus aratorum quot-
|
|
annis apud magistratus publice subscribitur. Recita tan-
|
|
dem, quot acceperit aratores agri Leontini Verres: lxxxiiii.
|
10
|
Quot anno tertio profiteantur: xxxii. Duo et quinquaginta
|
|
aratores ita video deiectos ut iis ne vicarii quidem successe-
|
|
rint. Quot aratores adveniente te fuerunt agri Mutycensis?
|
|
Videamus ex litteris publicis. clxxxvii. Quid? anno
|
|
tertio? lxxxvi. Centum et unum aratores unus ager
|
15
|
istius iniuria desiderat, atque adeo nostra res publica,
|
|
quoniam illa populi Romani vectigalia sunt, hunc tot
|
|
patrum familias numerum desiderat et reposcit. Ager
|
|
Herbitensis primo anno habuit aratores cclii, tertio cxx:
|
|
hinc cxxxii patres familias extorres profugerunt. Agyri-
|
20
|
nensis ager—quorum hominum, quam honestorum, quam
|
|
locupletium!—ccl aratores habuit primo anno praeturae
|
|
tuae. Quid? tertio anno? lxxx, quem ad modum legatos
|
|
Agyrinensis recitare ex publicis litteris audistis. Pro di
|
121.1
|
immortales! si ex provincia tota clxx aratores eiecisses,
|
|
possesne severis iudicibus salvus esse? Vnus ager Agyri-
|
|
nensis clxx aratoribus inanior cum sit, vos coniecturam
|
|
totius provinciae nonne facietis? Atque hoc peraeque in
|
5
|
omni agro decumano reperietis; quibus aliquid tamen reliqui
|
|
fuerit ex magno patrimonio, eos in agris minore instrumento,
|
|
minus multis iugis remansisse, quod metuebant, si disces-
|
|
sissent, ne reliquas fortunas omnis amitterent; quibus
|
|
autem iste nihil reliqui quod perderent fecerat, eos plane
|
10
|
non solum ex agris, verum etiam ex civitatibus suis pro-
|
|
fugisse. Illi ipsi qui remanserant, vix decuma pars aratorum,
|
|
relicturi agros omnes erant, nisi ad eos Metellus Roma lit-
|
|
teras misisset se decumas lege Hieronica venditurum, et nisi
|
|
ab iis hoc petivisset, ut sererent quam plurimum; quod illi
|
15
|
semper sui causa fecerant, cum eos nemo rogaret, quam diu
|
|
intellegebant sese sibi et populo Romano, non Verri et
|
|
Apronio serere, impendere, laborare.
|
|