At, credo, in hisce solis rebus indomitas cupiditates atque
|
2.1.62.1
|
effrenatas habebat: ceterae libidines eius ratione aliqua aut
|
|
modo continebantur. Quam multis istum ingenuis, quam
|
|
multis matribus familias in illa taetra atque impura legatione
|
|
vim attulisse existimatis? Ecquo in oppido pedem posuit
|
5
|
ubi non plura stuprorum flagitiorumque suorum quam
|
|
adventus sui vestigia reliquerit? Sed ego omnia quae negari
|
|
poterunt praetermittam; etiam haec quae certissima sunt et
|
|
clarissima relinquam; unum aliquod de nefariis istius factis
|
|
eligam, quo facilius ad Siciliam possim aliquando, quae
|
10
|
mihi hoc oneris negotique imposuit, pervenire.
|
|
Oppidum est in Hellesponto Lampsacum, iudices, in
|
63.1
|
primis Asiae provinciae clarum et nobile; homines autem
|
|
ipsi Lampsaceni cum summe in omnis civis Romanos
|
|
officiosi, tum praeterea maxime sedati et quieti, prope praeter
|
|
ceteros ad summum Graecorum otium potius quam ad
|
5
|
ullam vim aut tumultum adcommodati. Accidit, cum iste
|
|
a Cn. Dolabella efflagitasset ut se ad regem Nicomedem
|
|
regemque Sadalam mitteret, cumque iter hoc sibi magis ad
|
|
quaestum suum quam ad rei publicae tempus adcommodatum
|
|
depoposcisset, ut illo itinere veniret Lampsacum cum magna
|
10
|
calamitate et prope pernicie civitatis. Deducitur iste ad
|
|
Ianitorem quendam hospitem, comitesque eius item apud
|
|
ceteros hospites conlocantur. Vt mos erat istius, atque ut
|
|
eum suae libidines flagitiosae facere admonebant, statim
|
|
negotium dat illis suis comitibus, nequissimis turpissimisque
|
15
|
hominibus, uti videant et investigent ecqua virgo sit aut
|
|
mulier digna quam ob rem ipse Lampsaci diutius commo-
|
|
raretur. Erat comes eius Rubrius quidam, homo factus ad
|
64.1
|
istius libidines, qui miro artificio, quocumque venerat, haec
|
|
investigare omnia solebat. Is ad eum rem istam defert,
|
|
Philodamum esse quendam, genere, honore, copiis, existima-
|
|
tione facile principem Lampsacenorum; eius esse filiam,
|
5
|
quae cum patre habitaret propterea quod virum non haberet,
|
|
mulierem eximia pulchritudine; sed eam summa integritate
|
|
pudicitiaque existimari. Homo, ut haec audivit, sic exarsit
|
|
ad id quod non modo ipse numquam viderat, sed ne audierat
|
|
quidem ab eo qui ipse vidisset, ut statim ad Philodamum
|
10
|
migrare se diceret velle. Hospes Ianitor, qui nihil suspi-
|
|
caretur, veritus ne quid in ipso se offenderetur, hominem
|
|
summa vi retinere coepit. Iste, qui hospitis relinquendi
|
|
causam reperire non posset, alia sibi ratione viam munire ad
|
|
stuprum coepit; Rubrium, delicias suas, in omnibus eius
|
15
|
modi rebus adiutorem suum et conscium, parum laute
|
|
deversari dicit; ad Philodamum deduci iubet. Quod ubi
|
65.1
|
est Philodamo nuntiatum, tametsi erat ignarus quantum
|
|
sibi ac liberis suis iam tum mali constitueretur, tamen
|
|
ad istum venit; ostendit munus illud suum non esse; se,
|
|
cum suae partes essent hospitum recipiendorum, tum ipsos
|
5
|
tamen praetores et consules, non legatorum adseculas,
|
|
recipere solere. Iste, qui una cupiditate raperetur, totum
|
|
illius postulatum causamque neglexit; per vim ad eum,
|
|
qui recipere non debebat, Rubrium deduci imperavit. Hic
|
|
Philodamus, posteaquam ius suum obtinere non potuit, ut
|
10
|
humanitatem consuetudinemque suam retineret laborabat.
|
|
Homo, qui semper hospitalissimus amicissimusque nostro-
|
|
rum hominum existimatus esset, noluit videri ipsum illum
|
|
Rubrium invitus domum suam recepisse; magnifice et
|
|
ornate, ut erat in primis inter suos copiosus, convivium
|
15
|
comparat; rogat Rubrium ut quos ei commodum sit invitet,
|
|
locum sibi soli, si videatur, relinquat; etiam filium suum,
|
|
lectissimum adulescentem, foras ad propinquum suum
|
|
quendam mittit ad cenam. Rubrius istius comites invitat;
|
66.1
|
eos omnis Verres certiores facit quid opus esset. Mature
|
|
veniunt, discumbitur. Fit sermo inter eos, et invitatio
|
|
ut Graeco more biberetur; hortatur hospes, poscunt maiori-
|
|
bus poculis, celebratur omnium sermone laetitiaque con-
|
5
|
vivium. Posteaquam satis calere res Rubrio visa est,
|
|
'Quaeso,' inquit, 'Philodame, cur ad nos filiam tuam non
|
|
intro vocari iubes?' Homo, qui et summa gravitate et iam
|
|
id aetatis et parens esset, obstipuit hominis improbi dicto.
|
|
Instare Rubrius. Tum ille, ut aliquid responderet, negavit
|
10
|
moris esse Graecorum ut in convivio virorum accumberent
|
|
mulieres. Hic tum alius ex alia parte, 'Enim vero ferendum
|
|
hoc quidem non est; vocetur mulier!' Et simul servis
|
|
suis Rubrius ut ianuam clauderent et ipsi ad foris adsisterent
|
|
imperat. Quod ubi ille intellexit, id agi atque id parari ut
|
67.1
|
filiae suae vis adferretur, servos suos ad se vocat; his im-
|
|
perat ut se ipsum neglegant, filiam defendant; excurrat
|
|
aliquis qui hoc tantum domestici mali filio nuntiet. Clamor
|
|
interea fit tota domo; inter servos Rubri atque hospitis
|
5
|
iactatur domi suae vir primarius et homo honestissimus;
|
|
pro se quisque manus adfert; aqua denique ferventi a Rubrio
|
|
ipso Philodamus perfunditur. Haec ubi filio nuntiata sunt,
|
|
statim exanimatus ad aedis contendit, ut et vitae patris et
|
|
pudicitiae sororis succurreret; omnes eodem animo Lam-
|
10
|
psaceni, simul ut hoc audierunt, quod eos cum Philodami
|
|
dignitas tum iniuriae magnitudo movebat, ad aedis noctu
|
|
convenerunt. Hic lictor istius Cornelius, qui cum eius
|
|
servis erat a Rubrio quasi in praesidio ad auferendam
|
|
mulierem conlocatus, occiditur; servi non nulli vulnerantur;
|
15
|
ipse Rubrius in turba sauciatur. Iste, qui sua cupiditate
|
|
tantos tumultus concitatos videret, cupere aliqua evolare, si
|
|
posset. Postridie homines mane in contionem conveniunt;
|
68.1
|
quaerunt quid optimum factu sit; pro se quisque, ut in
|
|
quoque erat auctoritatis plurimum, ad populum loquebatur;
|
|
inventus est nemo cuius non haec et sententia esset et oratio,
|
|
non esse metuendum, si istius nefarium scelus Lampsaceni
|
5
|
ulti vi manuque essent, ne senatus populusque Romanus in
|
|
eam civitatem animadvertendum putaret; quodsi hoc iure
|
|
legati populi Romani in socios nationesque exteras uterentur,
|
|
ut pudicitiam liberorum servare ab eorum libidine tutam
|
|
non liceret, quidvis esse perpeti satius quam in tanta vi
|
10
|
atque acerbitate versari. Haec cum omnes sentirent, et
|
69.1
|
cum in eam rationem pro suo quisque sensu ac dolore
|
|
loqueretur, omnes ad eam domum in qua iste deversabatur
|
|
profecti sunt; caedere ianuam saxis, instare ferro, ligna et
|
|
sarmenta circumdare ignemque subicere coeperunt. Tunc
|
5
|
cives Romani, qui Lampsaci negotiabantur, concurrunt;
|
|
orant Lampsacenos ut gravius apud eos nomen legationis
|
|
quam iniuria legati putaretur; sese intellegere hominem
|
|
illum esse impurum ac nefarium, sed quoniam nec per-
|
|
fecisset quod conatus esset, neque futurus esset Lampsaci
|
10
|
postea, levius eorum peccatum fore si homini scelerato
|
|
pepercissent quam si legato non pepercissent.
|
|