Etenim ut simul Africani quoque humanitatem et aequi- 2.2.86.1
tatem cognoscatis, oppidum Himeram Carthaginienses
quondam ceperant, quod fuerat in primis Siciliae clarum
et ornatum. Scipio, qui hoc dignum populo Romano
arbitraretur, bello confecto socios sua per nostram victoriam 5
recuperare, Siculis omnibus Carthagine capta quae potuit
restituenda curavit. Himera deleta quos civis belli cala-
mitas reliquos fecerat, ii se Thermis conlocarant in isdem
agri finibus neque longe ab oppido antiquo, et se patrum
fortunas et dignitatem recuperare arbitrabantur cum illa 10
maiorum ornamenta in eorum oppido conlocabantur.
Erant signa ex aere complura; in his eximia pulchritudine 87.1
ipsa Himera in muliebrem figuram habitumque formata ex
oppidi nomine et fluminis. Erat etiam Stesichori poetae
statua senilis incurva cum libro summo, ut putant, artificio
facta, qui fuit Himerae, sed et est et fuit tota Graecia 5
summo propter ingenium honore et nomine. Haec iste
ad insaniam concupiverat. Etiam, quod paene praeterii,
capella quaedam est, ea quidem mire, ut etiam nos qui
rudes harum rerum sumus intellegere possumus, scite
facta et venuste. Haec et alia Scipio non neglegenter 10
abiecerat, ut homo intellegens Verres auferre posset, sed
Thermitanis restituerat, non quo ipse hortos aut suburba-
num aut locum omnino ubi ea poneret nullum haberet,
sed quod, si domum abstulisset, non diu Scipionis appella-
rentur, sed eorum ad quoscumque illius morte venissent: 15
nunc iis locis posita sunt ut mihi semper Scipionis fore
videantur itaque dicantur.
  Haec cum iste posceret agereturque ea res in senatu, 88.1
Sthenius vehementissime restitit multaque, ut in primis
Siculorum in dicendo copiosus est, commemoravit: urbem
relinquere Thermitanis esse honestius quam pati tolli
ex urbe monumenta maiorum, spolia hostium, beneficia 5
clarissimi viri, indicia societatis populi Romani atque
amicitiae. Commoti animi sunt omnium; repertus est
nemo quin mori diceret satius esse. Itaque hoc adhuc
oppidum Verres invenit prope solum in orbe terrarum
unde nihil eius modi rerum de publico per vim, nihil 10
occulte, nihil imperio, nihil gratia, nihil pretio posset
auferre. Verum hasce eius cupiditates exponam alio loco;
nunc ad Sthenium revertar. Iratus iste vehementer Sthenio 89.1
atque incensus hospitium ei renuntiat, domo eius emigrat
atque adeo exit; nam iam ante emigrarat. Eum autem
statim inimicissimi Stheni domum suam invitant, ut animum
eius in Sthenium inflammarent ementiendo aliquid et crimi- 5
nando. Hi autem erant inimici Agathinus, homo nobilis,
et Dorotheus, qui habebat in matrimonio Callidamam,
Agathini eius filiam; de qua iste audierat, itaque ad
generum Agathini migrare maluit. Vna nox intercesserat
cum iste Dorotheum sic diligebat ut diceres omnia inter 10
eos esse communia, Agathinum ita observabat ut aliquem
adfinem atque propinquum; contemnere etiam signum
illud Himerae iam videbatur, quod eum multo magis
figura et liniamenta hospitae delectabant. Itaque hortari 90.1
homines coepit ut aliquid Sthenio periculi crearent crimi-
nisque confingerent. Dicebant se illi nihil habere quod
dicerent. Tum iste iis aperte ostendit et confirmavit eos
in Sthenium quidquid vellent, simul atque ad se detulissent, 5
probaturos. Itaque illi non procrastinant, Sthenium statim
educunt, aiunt ab eo litteras publicas esse corruptas.
Sthenius postulat ut, cum secum sui cives agant de litteris
publicis corruptis, eiusque rei legibus Thermitanorum actio
sit, senatusque et populus Romanus Thermitanis, quod 10
semper in amicitia fideque mansissent, urbem agros
legesque suas reddidisset Publiusque Rupilius postea leges
ita Siculis ex senatus consulto de x legatorum sententia
dedisset ut cives inter sese legibus suis agerent, idemque
hoc haberet Verres ipse in edicto: ut de his omnibus 15
causis se ad leges reiceret. Iste homo omnium aequis- 91.1
simus atque a cupiditate remotissimus se cogniturum esse
confirmat; paratum ad causam dicendam venire hora nona
iubet. Non erat obscurum quid homo improbus ac nefarius
cogitaret; neque enim ipse satis occultarat, nec mulier tacere 5
potuerat. Intellectum est id istum agere ut, cum Sthenium
sine ullo argumento ac sine teste damnasset, tum homo
nefarius de homine nobili atque id aetatis suoque hospite
virgis supplicium crudelissime sumeret. Quod cum esset
perspicuum, de amicorum hospitumque suorum sententia 10
Thermis Sthenius Romam profugit: hiemi fluctibusque sese
committere maluit quam non istam communem Siculorum
tempestatem calamitatemque vitaret. Iste homo certus et 92.1
diligens ad horam nonam praesto est, Sthenium citari iubet.
Quem posteaquam videt non adesse, dolore ardere atque
iracundia furere coepit, Venerios domum Stheni mittere,
equis circum agros eius villasque dimittere. Itaque dum 5
exspectat quidnam sibi certi adferatur, ante horam tertiam
noctis de foro non discedit. Postridie mane descendit;
Agathinum ad se vocat; iubet eum de litteris publicis
in absentem Sthenium dicere. Erat eius modi causa ut
ille ne sine adversario quidem apud inimicum iudicem 10
reperire posset quid diceret; itaque tantum verbo posuit, 93.1
Sacerdote praetore Sthenium litteras publicas corrupisse.
Vix ille hoc dixerat cum iste pronuntiat Sthenivm
litteras pvblicas corrvpisse videri; et hoc praeterea
addit homo Venerius novo modo nullo exemplo, Ob eam 5
rem HS d Veneri Erycinae de Stheni bonis <se>
exactvrvm, bonaque eius statim coepit vendere; et vendi-
disset, si tantulum morae fuisset quo minus ei pecunia
illa numeraretur. Ea posteaquam numerata est, contentus 94.1
hac iniquitate iste non fuit; palam de sella ac tribunali
pronuntiat, Si qvis absentem Sthenivm rei capitalis
revm facere vellet, sese eivs nomen receptvrvm,
et simul ut ad causam accederet nomenque deferret, 5
Agathinum, novum adfinem atque hospitem, coepit hortari.
Tum ille clare omnibus audientibus se id non esse facturum,
neque se usque eo Sthenio esse inimicum ut eum rei
capitalis adfinem esse diceret. Hic tum repente Pacilius
quidam, homo egens et levis, accedit; ait, si liceret, absentis 10
nomen deferre se velle. Iste vero et licere et fieri solere, et
se recepturum; itaque defertur; edicit statim ut Kalendis
Decembribus adsit Sthenius Syracusis. Hic qui Romam 95.1
pervenisset, satisque feliciter anni iam adverso tempore
navigasset, omniaque habuisset aequiora et placabiliora
quam animum praetoris atque hospitis, rem ad amicos
suos detulit, quae, ut erat acerba atque indigna, sic vide- 5
batur omnibus.