Maxime autem perturbantur officia in amicitiis, qui- 3.43.1
bus et non tribuere, quod recte possis et tribuere quod
non sit aequum, contra officium est. Sed huius generis
totius breve et non difficile praeceptum est. Quae
enim videntur utilia, honores, divitiae, voluptates, ce- 5
tera generis eiusdem, haec amicitiae numquam ante-
ponenda sunt. At neque contra rem publicam neque
contra ius iurandum ac fidem amici causa vir bonus
faciet, ne si iudex quidem erit de ipso amico; ponit
enim personam amici, cum induit iudicis. Tantum da- 10
bit amicitiae, ut veram amici causam esse malit, ut
orandae litis tempus, quoad per leges liceat, acco-
modet. Cum vero iurato sententia dicendast, memine- 44.1
rit deum se adhibere testem, id est, ut ego arbitror,
mentem suam, qua nihil homini dedit deus ipse di-
vinius. Itaque praeclarum a maioribus accepimus mo-
rem rogandi iudicis, si eum teneremus, qvae salva 5
fide facere possit. Haec rogatio ad ea pertinet, quae
paulo ante dixi honeste amico a iudice posse concedi.
Nam si omnia facienda sint, quae amici velint, non
amicitiae tales, sed coniurationes putandae sint. Lo- 45.1
quor autem de communibus amicitiis; nam in sapienti-
bus viris perfectisque nihil potest esse tale. Damo-
nem et Phintiam Pythagoreos ferunt hoc animo inter
se fuisse, ut, cum eorum alteri Dionysius tyrannus diem 5
necis destinavisset et is, qui morti addictus esset, pau-
cos sibi dies commendandorum suorum causa postula-
visset, vas factus est alter eius sistendi, ut si ille non re-
vertisset, moriendum esset ipsi. Qui cum ad diem se re-
cepisset, admiratus eorum fidem tyrannus petivit, ut 10
se ad amicitiam tertium adscriberent. Cum igitur id, 46.1
quod utile videtur in amicitia, cum eo, quod ho-
nestum est, comparatur, iaceat utilitatis species, va-
leat honestas. Cum autem in amicitia, quae honesta
non sunt, postulabuntur, religio et fides anteponatur 5
amicitiae; sic habebitur is, quem exquirimus dilectus
officii.