[M. TULLI CICERONIS]
[AD HERENNIUM]
[LIBRI SEX]
LIBER PRIMUS
  Etsi [in] negotiis familiaribus i<n>pediti vix satis 1.1.1
otium studio suppeditare possumus et id ipsum, quod
datur otii, libentius in philosophia consumere consue-
vimus, tamen tua nos, Gai Herenni, voluntas com-
movit, ut de ratione dicendi conscriberemus, ne 5
aut tua causa noluisse aut fugisse nos laborem pu-
tares. Et eo studiosius hoc negotium suscepimus, quod
te non sine causa velle cognoscere r<h>etoricam intel-
l<e>gebamus: non enim in se parum fructus habet copia
dicendi et commoditas orationis, si recta intell<e>gentia 10
et definita animi moderatione gubernetur. Quas ob
res illa, quae Graeci scriptores inanis a<d>rogantiae cau-
sa sibi a<d>sumpserunt, rel<i>quimus. Nam illi, ne parum
multa scisse viderentur, ea conquisierunt, quae nihil
a<d>tinebant, ut ars difficilior cognitu putaretur, nos 15
autem ea, quae videbantur ad rationem dicendi per-
tinere, sumpsimus. Non enim spe quaestus aut gloria
commoti venimus ad scribendum, quemadmodum ce-
teri, sed ut industria nostra tuae morem geramus vo-
luntati. Nunc, ne nimium longa sumatur oratio, de re 20
dicere incipiemus, [sed] si te unum illud monuerimus,
artem sine a<d>siduitate dicendi non multum iuvare,
ut intellegas hanc rationem praeceptionis ad exercita-
tionem a<d>commodari oportere.