Sationis autem gradus, secundus, hanc habet
|
1.39.1.1
|
<curam>: natura[m] ad quod tempus cuiusque seminis
|
|
apta sit ad serendum. nam refert in agro ad quam
|
|
partem caeli quisque locus spectet, sic ad quod tempus
|
|
quaeque res facillime crescat. nonne videmus alia florere
|
5
|
verno tempore, alia aestivo, neque eadem autumnali,
|
|
quae hiberno? itaque alia seruntur atque inseruntur
|
2.1
|
et metuntur ante aut post quam alia; et cum pleraque
|
|
vere quam autumno inserantur, circiter solstitium
|
|
inseri ficos nec non brumalibus diebus cerasos. quare
|
3.1
|
cum semina sint fere quattuor generum, <quae natura
|
|
dedit>, quae transferuntur e terra in terram viva[s] ra-
|
|
dice[s], quae ex arboribus dempta demittuntur in humum,
|
|
quae inseruntur ex arboribus in arbores, de singulis
|
5
|
rebus videndum, quae quoque tempore locoque facias.
|
|
Primum semen, quod est principium genendi, id
|
40.1.1
|
duplex, unum quod latet nostrum sensum, alterum
|
|
quod apertum. latet, si sunt semina in aere, ut ait
|
|
physicos Anaxagoras, et si aqua, quae influit in agrum,
|
|
inferre solet, ut scribit Theophrastus. illud
|
5
|
quod apparet ad agricolas, id videndum diligenter. quaedam
|
|
enim ad genendum †propterea usque adeo parva, ut
|
|
sint obscura, ut cupressi. non enim galbuli qui na-
|
|
scuntur, id est tamquam pilae parvae corticiae, id semen,
|
|
sed in iis intus. primigenia semina dedit natura, re-
|
2.1
|
liqua invenit experientia coloni. [num] prima quae sine
|
|
colono, priusquam sata, nata; secunda quae ex iis col-
|
|
lecta neque, priusquam sata, nata. prima semina
|
|
videre oportet ne vetustate sint exsucta aut ne sint
|
5
|
admixta aut ne propter similitudinem sint adulterina.
|
|
semen vetus tantum valet in quibusdam rebus, ut
|
|
naturam commutet. nam ex semine brassicae vetere
|
|
sato nasci aiunt rapa et contra ex raporum brassicam.
|
|
secunda semina videre oportet ne, unde tollas, nimium
|
3.1
|
cito aut tarde tollas. tempus enim idoneum, quod scribit
|
|
Theophrastus, vere et autumno et caniculae
|
|
exortu, neque omnibus locis ac generibus idem. in
|
|
sicco et macro loco et argilloso vernum tempus ido-
|
5
|
neum, quo minus habet umoris: in terra bona ac
|
|
pingui autumno, quod vere multus umor, quam satio-
|
|
nem quidam metiuntur fere diebus xxx. tertium genus
|
4.1
|
seminis, quod ex arbore per surclos defertur in terram,
|
|
si in humum demittitur, in quibusdam [cum] est vi-
|
|
dendum ut eo tempore sit deplantatum, quo[d] oportet
|
|
(id fit tum, antequam gemmare aut florere quid in-
|
5
|
cipit); et quae de arbore transferas ut ea deplantes
|
|
potius quam defringas, quod plantae solum stabilius,
|
|
quo latius aut radices facilius mittit. ea celeriter,
|
|
antequam sucus exarescat, in terram demittunt. [dum]
|
|
in oleagineis seminibus [arbores] videndum ut sit de
|
10
|
tenero ramo ex utraque parte aequabiliter praecisum,
|
|
quas alii clavolas, alii taleas appellant ac faciunt cir-
|
|
citer pedales. quartum genus seminis, quod transit
|
5.1
|
ex arbore in aliam, videndum qua ex arbore in quam
|
|
transferatur et quo tempore et quem ad modum obli-
|
|
getur. non enim pirum recipit quercus: neque enim
|
|
si malus pirum. hoc secuntur multi, qui haruspices
|
5
|
audiunt multum, a quibus proditum, in singulis ar-
|
|
boribus quot genera insita sint, uno ictu tot fulmina
|
|
fieri illut quod fulmen concepit. si in pirum silvati-
|
|
cam inserueris pirum quamvis bonam, non fore tam
|
|
iucundam, quam si in ea<m> quae silvestris non sit.
|
10
|
in quamcumque arborem inseras, si eiusdem generis
|
6.1
|
est, dumtaxat ut sit utraque malus, ita inserere oportet
|
|
referentem ad fructum, meliore genere ut sit surculus,
|
|
quam est quo veniat arbor. est altera species ex
|
|
arbore in arborem inserendi nuper animadversa in
|
5
|
arboribus propinquis. ex arbore, qua vult habere
|
|
surculum, in eam quam inserere vult ramulum tra-
|
|
ducit et in eius ramo praeciso ac diffisso inplicat,
|
|
eum locum qui contingit, ex utraque parte quod intro
|
|
est falce extenuatum, ita ut ex una parti quod caelum
|
10
|
visurum est cortice<m> cum cortice exaequatum habeat.
|
|
eius ramuli, quem inseret, cacumen ut derectum sit
|
|
ad caelum curat. postero anno, cum comprendit, unde
|
|
propagatum est, ab altera arbore praecidit.
|
|