Interea venit apparitor Appi a consule et augures 3.7.1.1
ait citari. ille foras exit e villa. at in villam intro
involant columbae, de quibus Me[de columbis]rula Axio,
Si umquam [ex] peristerotrophio<n> constituisses, has
tuas esse putares, quamvis ferae essent. duo enim genera 5
earum in peristerotrophio esse solent, unum agreste, ut
alii dicunt, saxatile, quod habetur in turribus ac colu-
minibus villae, a quo appellatae columbae, quae prop-
ter timorem naturalem summa loca in tectis captant:
quo fit ut agrestes maxime sequantur turres, in quas 10
ex agro evolant suapte sponte ac remeant. alterum 2.1
genus [illud] columbarum est clementius, quod cibo
domestico contentum intra limina ianuae solet pasci.
hoc genus maxime est colore albo, illut alterum agreste
sine albo, vario. ex iis duabus stirpibus fit miscel- 5
lum tertium genus fructus causa, atque incedunt in
locum unum, quod alii vocant peristerona, alii peri-
sterotrophion, in quo uno saepe vel quinque milia
sunt inclusae. peristeron fit ut testudo magna, camara 3.1
tectus, uno ostio angusto, fenestris punicanis aut lati-
oribus reticulatis utrimque, ut locus omnis sit inlustris,
neve quae serpens aliutve quid animal maleficum in-
troire queat. intrinsecus quam levissimo marmorato 5
toti parietes ac camarae oblinuntur et extrinsecus
circum fenestras, ne mus aut lacerta qua adrepere ad
columbaria possit. nihil enim timidius columba. sin- 4.1
gulis paribus columbaria fiunt rutunda in ordinem
crebra, ordines quam plurimi possunt a terra usque
ad camaram. columbaria singula esse oportet ut os
habeat, quo modo introire et exire possit, intus ter- 5
narum palmarum ex omnibus partibus. sub ordines
singulos tabulae fictae ut sint bipalmes, quo utantur
vestibulo ac prodeant. aquam esse oportet quae in- 5.1
fluat, unde et bibere et ubi lavari possint. permundae
enim sunt hae volucres. itaque pastorem columbarum
quotquot mensibus crebro oportet everrere: est enim
quod eum inquinat locum appositum ad agri culturam, 5
ita ut hoc optimum esse scripserint aliquot. si[ve]quae
columba quid offenderit, ut medeatur; siqua<e> perierit,
ut efferatur; siqui pulli idonei sunt ad vendendum,
promat. item quae fetae sunt, [in] certum locum ut 6.1
disclusum ab aliis rete habeat, quo transfera<n>tur, e
quo foras ex peristerone evolare possint matres[que].
quod faciunt duabus de causis: una, si fastidiunt aut
inclusae consenescunt, quod libero aere, cum exierint 5
in agros, redintegrentur: altera de causa propter in-
licium ipsae enim propter pullos, quos habent, utique
redeunt, nisi a corvo occisae aut ab accipitre inter-
ceptae. quos columbarii interficere solent duabus virgis 7.1
viscatis defictis in terra inter se curvatis, cum inter
eas posuerint obligatum animal, quod [item] petere
soleant accipitres, qui ita decipiuntur, cum se ob-
leverunt visco. columbas redire solere ad locum licet 5
animadvertere, quod multi in theatro e sinu missas
faciunt, atque ad locum redeunt, quae nisi reverteren-
tur, non emitterentur. cibus apponitur circum parietes 8.1
in canalibus, quas extrinsecus per fistulas supplent.
delectantur milio, tritico, hordeo, piso, fasiolis, ervo.
item fere haec, in turribus ac summis villis qui habent
agrestes columbas, quaad possunt, imitandum. in peri- 5
steronas aetate bona parandum, neque pullos neque
vetulas, totidem mares quot feminas. nihil columbis 9.1
fecundius. itaque diebus quadragenis concipit et parit
et incubat et educat. et hoc fere totum annum fa-
ciunt: tantummodo intervallum faciunt a bruma ad
aequinoctium vernum. pulli nascuntur bini, qui simu- 5
lac creverunt et habent robor, cum matribus pariunt.
qui solent saginare pullos columbinos, quo pluris ven-
dant, secludunt eos, cum iam pluma sunt tecti. deinde
manducato candido farciunt pane: hieme hoc bis, ae-
state ter, mane meridie vesperi: hieme demunt cibum 10
medium. qui iam pinnas incipiunt habere, relincunt 10.1
in nido inlisis cruribus et matribus, uberius ut cibo
uti possint, obiciunt. eo enim totum diem se et pullos
pascunt. qui ita educantur, celerius pinguiores fiunt
quam alii, et candidae fiunt parentes eorum. Romae, 5
si sunt formosi, bono colore, integri, boni seminis,
paria singula volgo veneunt ducenis nummis nec non
eximia singulis milibus nummum. quas nuper cum
mercator tanti emere vellet a L. Axio, equite Romano,
minoris quadringentis denariis daturum negavit. Axius, 11.1
Si possem emere, inquit, peristerona factum, quem ad
modum, in aedibus cum habere vellem, emi fictilia
columbaria, iam issem emptum e<t> mi<si>ssem ad vil-
lam. Quasi vero, inquit Pica, non in urbe quoque sint 5
multi. an tibe columbaria qui in tegulis habent, non
videntur habere peristeronas, cum aliquot supra cen-
tum milium sestertium habeant instrumentum? e quis
alicuius totum emas censeo, et antequam aedificas rure,
magnum condiscas hic in urbe cotidie lucrum assem 10
semissem condere in loculos. tu[m], Merula, sic perge
deinceps.