Transi, inquit Axius, nunc in illud genus, quod 3.10.1.1
non est [ulla] villa ac terra contentum, sed requirit
piscinas, quod vos philograeci vocatis amphibium. in
quibus ubi anseres aluntur, nomine <alieno> chenobo-
scion appellatis. horum greges Scipio Metellus et 5
M. Seius habent magnos aliquot. Merula, Seius, in-
quit, ita greges comparavit anserum, ut hos quinque
gradus observaret, quos in gallinis dixi. hi sunt de
genere, de fetura, de ovis, de pullis, [de anseribus]
de sagina. primum iubebat servum in legendo ob- 2.1
servare ut essent ampli et albi, quod plerumque pullos
similes sui faciunt. est enim alterum genus varium,
quod ferum vocatur, nec cum iis libenter congregantur,
nec [non] aeque fit mansuetum. anseribus <ad> admit- 3.1
tendum [iis] tempus est aptissimum a bruma, ad pa-
riendum et incubandum <a Kalendis Februariis vel Mar-
tiis> usque ad solstitium. saliunt fere in aqua, iniguntur
in flumen aut piscinam. singulae non plus qua<m> ter in 5
anno pariunt. singulis, ubi pariant, faciendum <h>aras
quadratas circum binos pedes et semipedem; eas sub-
sternendum palea. notandum earum ova aliquo signo,
quod aliena non excudunt. ad incubandum supponunt
plerumque novem aut undecim, qui hoc minus, quinque, 10
qui hoc plus, [x]xv. incubat tempestatibus dies tri-
ginta, tepidioribus xxv. cum excudit, quinque diebus 4.1
primis patiuntur esse cum matre. deinde cotidie, se-
renum cum est, producunt in prata, item piscinas aut
paludes, iisque faciunt <h>aras supra terram aut suptus,
in quas non inducunt plus vicenos pullos, easque 5
cellas provident ne habeant in solo umorem et ut
molle habeant substramen e palea aliave qua re, neve
qua eo accedere possint mustelae aliaeve quae bestiae
noceant. anseres pascunt in umidis locis et pabulum 5.1
serunt, quod aliquem fera[n]t fructum, seruntque his
herbam, quae vocatur seris, quod ea aqua tacta, etiam
cum est arida, fit viridis. folia eius decerpentes dant,
ne, si eo inegerint, ubi nascitur, aut obterendo per- 5
dant aut ipsi cruditate pereant: voraces enim sunt
natura. quo temperandum iis, qui propter cupiditatem
saepe in pascendo, si radicem prenderunt, quam edu-
cere velint e terra, abrumpunt collum: perinbecillum
enim id, ut caput molle. si haec <h>erba non est, dan- 10
dum hordeum aut frumentum aliut. cum est tempus
farraginis, dandum, ut in seri[i] dixi. cum incubant, 6.1
hordeum iis intritum in aqua apponendum. pullis
primum biduo polenta aut hordeum apponitur, tribus
proximis nasturtium viride consectum minutatim ex
aqua in vas aliquod. cum autem sunt inclusi in haras 5
aut speluncas, ut dixi, viceni, obiciunt iis polentam
hordeaceam aut farraginem herbamve teneram aliquam
concisam. ad saginandum eligunt pullos circiter ses- 7.1
quimense<m> qui sunt nati: eos includunt in saginario
ibique polentam et pollinem aqua madefacta dant
cibum, ita ut ter die saturent. secundum cibum large
ut bibant faciunt potestatem. sic curati circiter duo- 5
bus mensibus fiunt pingues. quotienscumque sump-
serunt, locus solet purgari, quod [ipsae] amant locum
purum neque ipsi ullum, ubi fuerunt, relincunt purum.