De uitiario faciendo.
  Qui uineam uel arbustum constituere uolet, seminaria 1.3.3
prius facere debebit; sic enim sciet cuius generis uitem po-
siturus sit. nam quae pretio parata disponitur, certam gene- 5
rositatis fidem non habet, quoniam dubium est, an is qui
uendidit legendis seminibus adhibuerit diligentiam; tum etiam
quod ex longinquo petitur, parum familiariter nostro solo
uenit, propter quod difficilius conualescit alienum exterae
regionis. optimum est itaque eodem agro, quo uitem dispo- 4.1
siturus es, uel certe uicino facere seminarium, idque mul-
tum refert loci natura. nam si colles uineis uel arbustis oc-
cupaturus es, prouidendum est, ut siccissimo loco fiat semi-
narium et iam quasi ab incunabulis uitis exiguo adsuescat 5
humore; aliter cum transtuleris de humido in aridum locum,
uiduata pristino alimento deficiet. at si campestres et uligi- 5.1
nosos agros possidebis, proderit quoque seminarium simili
loco facere et uitem largo consuescere humore. nam quae
ex sicco in aquosum agrum transfertur, utcunque putrescit.
ipsum autem agrum, quem seminario destinaueris planum 5
et sucosum, sat erit bipalio uertere, quod uocant rustici
sestertium. ea repastinatio altitudinis habet plus sesquipe-
dem, minus tamen quam duos pedes. iugerum agri uertitur
operis quinquaginta. collem autem et cliuosum modum iu- 6.1
geri, sed ne minus duobus pedibus alte, repastinaueris operis
sexaginta: uel si eodem loco, quo uineam ordinaturus es,
facere uoles seminarium, tribus pedibus alte repastinabis
iugerum operis octoginta; ita tamen si neque lapis neque 5
tophus aut alia materia difficilior interuenit, quae res quot
operas absumat parum certum est. nos autem de terreno
loquimur.