De generibus stercoris
|
|
Tria igitur genera stercoris sunt praecipue, quod ex
|
2.14.1.1
|
auibus, quod ex hominibus, quod ex pecudibus confit.
|
|
auium primum habetur, quod ex columbariis egeritur,
|
|
deinde, quod gallinae ceteraeque uolucres edunt, exceptis
|
|
tamen palustribus aut nantibus, ut anetis et anseris; nam
|
5
|
id noxium quoque est. maxime tamen columbinum pro-
|
|
bamus, quod modice sparsum terram fermentare conperi-
|
|
mus, secundum deinde, quod homines faciunt, si et aliis
|
2.1
|
uillae purgamentis inmisceatur, quoniam per se naturae est
|
|
feruentioris et idcirco terram perurit. aptior est tamen
|
|
surculis hominis urina, quam sex mensibus passus uetere-
|
|
scere si uitibus aut pomorum arboribus adhibeas, nullo alio
|
5
|
magis fructus exuberat, nec solum ea res maiorem faciet
|
|
prouentum, sed etiam saporem et odorem uini pomorum-
|
|
que reddit meliorem. potest et uetus amurga, quae salem
|
3.1
|
non habet, permixta huic commode frugiferas arbores et
|
|
praecipue oleas rigare, nam per se quoque adhibita mul-
|
|
tum iuuat. sed usus utriusque maxime per hiemem est et
|
|
adhuc uere ante aestiuos uapores, dum etiam uites et ar-
|
5
|
bores ablaqueatae sunt. tertium locum optinet pecudum
|
4.1
|
stercus, atque in eo quoque discrimen est, nam optimum
|
|
existimatur, quod asinus facit, quia id animal lentissime
|
|
mandit ideoque facilius concoquit et bene confectum atque
|
|
idoneum protinus aruo fimum reddit. post haec, quae
|
5
|
diximus, ouillum et ab hoc caprinum est, mox ceterorum
|
|
iumentorum armentorumque, deterrimum ex omnibus suil-
|
|
lum habetur; quin etiam satis proficit cineris et fauillae,
|
5.1
|
frutex uero lupini succisus optimi sterceris uim praebet.
|
|
nec ignoro quoddam esse ruris genus, in quo neque pecora
|
|
neque auis haberi possint; at tamen inertis est rustici eo
|
|
quoque loco defici stercore. licet enim quamlibet frondem,
|
6.1
|
licet e uepribus et e uiis conpitisque congesta conligere,
|
|
licet felicem sine iniuria uicini, etiam cum officio decidere
|
|
et permiscere cum purgamentis cohortis, licet depressa
|
|
fossa, qualem stercori reponendo primo uolumine fieri
|
5
|
praecepimus, cinerem caenumque cloacarum et culmos
|
|
ceteraque, quae euerruntur, in unum congerere. sed eodem
|
|
medio loco robustam materiem defigere conuenit, namque
|
|
ea res serpentem noxiam latere in stercore prohibet. haec
|
7.1
|
ubi uiduus pecudibus ager. nam ubi greges quadrupedum
|
|
uersantur, quaedam cottidie, ut culina et caprile, quaedam
|
|
pluuiis diebus, ut bubilia et ouilia, debent emundari. ac
|
|
si tantum frumentarius ager est, nihil refert genera ster-
|
5
|
ceris separare; sin autem surculo et segetibus atque etiam
|
|
pratis fundus est dispositus, generatim quoque reponendum
|
|
est, sicut caprarum et auium. reliqua deinde in praedictum
|
|
locum concauom egerenda et adsiduo humore satianda
|
|
sunt, ut herbarum semina culmis ceterisque rebus inmixta
|
10
|
putrescant. aestiuis deinde mensibus non aliter ac si repa-
|
8.1
|
stines, totum stercilinum rastris permisceri oportet, quo faci-
|
|
lius putrescat et sit aruis idoneum. parum autem diligentis
|
|
existimo esse agricolas, apud quos minores singulae pecu-
|
|
des trigenis diebus minus quam singulas itemque maiores
|
5
|
denas uehes stercoris efficiunt totidemque singuli homines,
|
|
qui non solum ea purgamenta, quae ipsi corporibus edunt,
|
|
sed et quae colluuies cohortis et aedificii cotidie gignit,
|
|
contrahere et congerere possunt. illud quoque praecipien-
|
|
dum habeo, stercus omne, quod tempestiue repositum anno
|
10
|
requieuerit, segetibus esse maxime utile, nam et uires adhuc
|
|
solidas habet et herbas non creat; quanto autem uetustius
|
|
sit, minus prodesse, quoniam minus ualeat. itaque pratis
|
|
quam recentissimum debere inici, quod plus herbarum
|
|
progeneret, idque mense Februario luna crescente fieri
|
15
|
oportere, nam ea quoque res aliquantum faeni fructum
|
|
adiuuat. de cetero usu sterceris, qualis in quaque re
|
|
debeat esse, tum dicemus, cum singula persequemur.
|
|