VI
|
|
Hoc erat in votis: modus agri non ita magnus,
|
2.6.1
|
hortus ubi et tecto vicinus iugis aquae fons
|
|
et paulum silvae super his foret. auctius atque
|
|
di melius fecere. bene est. nil amplius oro,
|
|
Maia nate, nisi ut propria haec mihi munera faxis.
|
5
|
si neque maiorem feci ratione mala rem
|
|
nec sum facturus vitio culpave minorem,
|
|
si veneror stultus nihil horum 'o si angulus ille
|
|
proximus accedat, qui nunc denormat agellum!'
|
|
'o si urnam argenti fors quae mihi monstret, ut illi,
|
10
|
thesauro invento qui mercennarius agrum
|
|
illum ipsum mercatus aravit, dives amico
|
|
Hercule!', si quod adest gratum iuvat, hac prece te oro:
|
|
pingue pecus domino facias et cetera praeter
|
|
ingenium, utque soles, custos mihi maximus adsis.
|
15
|
ergo ubi me in montes et in arcem ex urbe removi,
|
|
quid prius inlustrem saturis musaque pedestri?
|
|
nec mala me ambitio perdit nec plumbeus auster
|
|
autumnusque gravis, Libitinae quaestus acerbae.
|
|
Matutine pater, seu Iane libentius audis,
|
20
|
unde homines operum primos vitaeque labores
|
|
instituunt—sic dis placitum—, tu carminis esto
|
|
principium. Romae sponsorem me rapis: 'eia,
|
|
ne prior officio quisquam respondeat, urge.'
|
|
sive aquilo radit terras seu bruma nivalem
|
25
|
interiore diem gyro trahit, ire necesse est.
|
|
postmodo quod mi obsit clare certumque locuto
|
|
luctandum in turba et facienda iniuria tardis.
|
|
'quid tibi vis, insane?' et 'quam rem agis?' inprobus urget
|
|
iratis precibus, 'tu pulses omne quod obstat,
|
30
|
ad Maecenatem memori si mente recurras.'
|
|
hoc iuvat et melli est, non mentiar. at simul atras
|
|
ventum est Esquilias, aliena negotia centum
|
|
per caput et circa saliunt latus. 'ante secundam
|
|
Roscius orabat sibi adesses ad Puteal cras.'
|
35
|
'de re communi scribae magna atque nova te
|
|
orabant hodie meminisses, Quinte, reverti.'
|
|
'inprimat his cura Maecenas signa tabellis.'
|
|
dixeris: 'experiar': 'si vis, potes,' addit et instat.
|
|
septimus octavo propior iam fugerit annus,
|
40
|
ex quo Maecenas me coepit habere suorum
|
|
in numero, dumtaxat ad hoc, quem tollere raeda
|
|
vellet iter faciens et cui concredere nugas
|
|
hoc genus: 'hora quota est?' 'Thraex est Gallina Syro par?'
|
|
'matutina parum cautos iam frigora mordent',
|
45
|
et quae rimosa bene deponuntur in aure.
|
|
per totum hoc tempus subiectior in diem et horam
|
|
invidiae noster. ludos spectaverat, una
|
|
luserat in campo: 'fortunae filius' omnes.
|
|
frigidus a rostris manat per compita rumor:
|
50
|
quicumque obvius est, me consulit: 'o bone—nam te
|
|
scire, deos quoniam propius contingis oportet—,
|
|
numquid de Dacis audisti?' 'nil equidem.' 'ut tu
|
|
semper eris derisor.' 'at omnes di exagitent me,
|
|
si quicquam.' 'quid? militibus promissa Triquetra
|
55
|
praedia Caesar an est Itala tellure daturus?'
|
|
iurantem me scire nihil mirantur ut unum
|
|
scilicet egregii mortalem altique silenti.
|
|
perditur haec inter misero lux non sine votis:
|
|
o rus, quando ego te adspiciam quandoque licebit
|
60
|
nunc veterum libris, nunc somno et inertibus horis
|
|
ducere sollicitae iucunda oblivia vitae?
|
|
o quando faba Pythagorae cognata simulque
|
|
uncta satis pingui ponentur holuscula lardo?
|
|
o noctes cenaeque deum, quibus ipse meique
|
65
|
ante Larem proprium vescor vernasque procacis
|
|
pasco libatis dapibus. prout cuique libido est,
|
|
siccat inaequalis calices conviva solutus
|
|
legibus insanis, seu quis capit acria fortis
|
|
pocula seu modicis uvescit laetius. ergo
|
70
|
sermo oritur, non de villis domibusve alienis,
|
|
nec male necne Lepos saltet; sed, quod magis ad nos
|
|
pertinet et nescire malum est, agitamus, utrumne
|
|
divitiis homines an sint virtute beati,
|
|
quidve ad amicitias, usus rectumne, trahat nos
|
75
|
et quae sit natura boni summumque quid eius.
|
|
Cervius haec inter vicinus garrit anilis
|
|
ex re fabellas. siquis nam laudat Arelli
|
|
sollicitas ignarus opes, sic incipit: 'olim
|
|
rusticus urbanum murem mus paupere fertur
|
80
|
accepisse cavo, veterem vetus hospes amicum,
|
|
asper et attentus quaesitis, ut tamen artum
|
|
solveret hospitiis animum. quid multa? neque ille
|
|
sepositi ciceris nec longae invidit avenae,
|
|
aridum et ore ferens acinum semesaque lardi
|
85
|
frusta dedit, cupiens varia fastidia cena
|
|
vincere tangentis male singula dente superbo,
|
|
cum pater ipse domus palea porrectus in horna
|
|
esset ador loliumque, dapis meliora relinquens.
|
|
tandem urbanus ad hunc "quid te iuvat" inquit, "amice,
|
90
|
praerupti nemoris patientem vivere dorso?
|
|
vis tu homines urbemque feris praeponere silvis?
|
|
carpe viam, mihi crede, comes, terrestria quando
|
|
mortalis animas vivunt sortita neque ulla est
|
|
aut magno aut parvo leti fuga: quo, bone, circa,
|
95
|
dum licet, in rebus iucundis vive beatus,
|
|
vive memor, quam sis aevi brevis." haec ubi dicta
|
|
agrestem pepulere, domo levis exsilit; inde
|
|
ambo propositum peragunt iter, urbis aventes
|
|
moenia nocturni subrepere. iamque tenebat
|
100
|
nox medium caeli spatium, cum ponit uterque
|
|
in locuplete domo vestigia, rubro ubi cocco
|
|
tincta super lectos canderet vestis eburnos
|
|
multaque de magna superessent fercula cena,
|
|
quae procul exstructis inerant hesterna canistris.
|
105
|
ergo ubi purpurea porrectum in veste locavit
|
|
agrestem, veluti succinctus cursitat hospes
|
|
continuatque dapes nec non verniliter ipsis
|
|
fungitur officiis, praelambens omne quod adfert.
|
|
ille cubans gaudet mutata sorte bonisque
|
110
|
rebus agit laetum convivam, cum subito ingens
|
|
valvarum strepitus lectis excussit utrumque.
|
|
currere per totum pavidi conclave magisque
|
|
exanimes trepidare, simul domus alta Molossis
|
|
personuit canibus. tum rusticus: "haud mihi vita
|
115
|
est opus hac" ait et "valeas: me silva cavosque
|
|
tutus ab insidiis tenui solabitur ervo."'
|
|