tenuere tamen arcem Sabini; atque inde postero die, 1.12.1.1
cum Romanus exercitus instructus quod inter Palatinum
Capitolinumque collem campi est complesset, non prius de-
scenderunt in aequum quam ira et cupiditate reciperandae
arcis stimulante animos in aduersum Romani subiere. prin- 2.1
cipes utrimque pugnam ciebant ab Sabinis Mettius Curtius
ab Romanis Hostius Hostilius. hic rem Romanam iniquo
loco ad prima signa animo atque audacia sustinebat. ut 3.1
Hostius cecidit, confestim Romana inclinatur acies fusaque
est. ad ueterem portam Palati Romulus et ipse turba
fugientium actus, arma ad caelum tollens, 'Iuppiter, tuis' 4.1
inquit 'iussus auibus hic in Palatio prima urbi fundamenta
ieci. arcem iam scelere emptam Sabini habent; inde huc
armati superata media ualle tendunt; at tu, pater deum 5.1
hominumque, hinc saltem arce hostes; deme terrorem Ro- 6.1
manis fugamque foedam siste. hic ego tibi templum Statori
Ioui, quod monumentum sit posteris tua praesenti ope serua-
tam urbem esse, uoueo.' haec precatus, ueluti sensisset 7.1
auditas preces, 'hinc' inquit, 'Romani, Iuppiter optimus
maximus resistere atque iterare pugnam iubet.' restitere
Romani tamquam caelesti uoce iussi: ipse ad primores Ro-
mulus prouolat. Mettius Curtius ab Sabinis princeps ab 8.1
arce decucurrerat et effusos egerat Romanos toto quantum
foro spatium est. nec procul iam a porta Palati erat, cla-
mitans: 'uicimus perfidos hospites, imbelles hostes; iam
sciunt longe aliud esse uirgines rapere, aliud pugnare cum 5
uiris.' in eum haec gloriantem cum globo ferocissimorum 9.1
iuuenum Romulus impetum facit. ex equo tum forte Met-
tius pugnabat; eo pelli facilius fuit. pulsum Romani perse-
quuntur; et alia Romana acies, audacia regis accensa, fundit
Sabinos. Mettius in paludem sese strepitu sequentium tre- 10.1
pidante equo coniecit; auerteratque ea res etiam Sabinos
tanti periculo uiri. et ille quidem adnuentibus ac uocanti-
bus suis fauore multorum addito animo euadit: Romani
Sabinique in media conualle duorum montium redintegrant 5
proelium; sed res Romana erat superior.