sed et bellum Uolscum imminebat et ciuitas secum ipsa 2.23.1.1
discors intestino inter patres plebemque flagrabat odio,
maxime propter nexos ob aes alienum. fremebant se, 2.1
foris pro libertate et imperio dimicantes, domi a ciuibus
captos et oppressos esse, tutioremque in bello quam in pace
et inter hostes quam inter ciues libertatem plebis esse;
inuidiamque eam sua sponte gliscentem insignis unius cala- 5
mitas accendit. magno natu quidam cum omnium malo- 3.1
rum suorum insignibus se in forum proiecit. obsita erat
squalore uestis, foedior corporis habitus pallore ac macie
perempti; ad hoc promissa barba et capilli efferauerant 4.1
speciem oris. noscitabatur tamen in tanta deformitate, et
ordines duxisse aiebant, aliaque militiae decora uolgo mise-
rantes eum iactabant; ipse testes honestarum aliquot locis
pugnarum cicatrices aduerso pectore ostentabat. scisci- 5.1
tantibus unde ille habitus, unde deformitas, cum circumfusa
turba esset prope in contionis modum, Sabino bello ait se
militantem, quia propter populationes agri non fructu modo
caruerit, sed uilla incensa fuerit, direpta omnia, pecora 5
abacta, tributum iniquo suo tempore imperatum, aes alie-
num fecisse. id cumulatum usuris primo se agro paterno 6.1
auitoque exuisse, deinde fortunis aliis; postremo uelut ta-
bem peruenisse ad corpus; ductum se ab creditore non in
seruitium, sed in ergastulum et carnificinam esse. inde 7.1
ostentare tergum foedum recentibus uestigiis uerberum.
ad haec uisa auditaque clamor ingens oritur. non iam
foro se tumultus tenet, sed passim totam urbem peruadit.
nexi, uincti solutique, se undique in publicum proripiunt, 8.1
implorant Quiritium fidem. nullo loco deest seditionis
uoluntarius comes; multis passim agminibus per omnes
uias cum clamore in forum curritur. magno cum periculo 9.1
suo qui forte patrum in foro erant in eam turbam incide-
runt; nec temperatum manibus foret, ni propere consules, 10.1
P. Seruilius et Ap. Claudius, ad comprimendam seditio-
nem interuenissent. at in eos multitudo uersa ostentare
uincula sua deformitatemque aliam. haec se meritos di- 11.1
cere, exprobrantes suam quisque alius alibi militiam; postu-
lare multo minaciter magis quam suppliciter ut senatum
uocarent; curiamque ipsi futuri arbitri moderatoresque
publici consilii circumsistunt. pauci admodum patrum, 12.1
quos casus obtulerat, contracti ab consulibus; ceteros metus
non curia modo sed etiam foro arcebat, nec agi quicquam
per infrequentiam poterat senatus. tum uero eludi atque 13.1
extrahi se multitudo putare, et patrum qui abessent, non
casu, non metu, sed impediendae rei causa abesse, et con-
sules ipsos tergiuersari, nec dubie ludibrio esse miserias
suas. iam prope erat ut ne consulum quidem maiestas 14.1
coerceret iras hominum, cum incerti morando an ueniendo
plus periculi contraherent, tandem in senatum ueniunt.
frequentique tandem curia non modo inter patres sed ne
inter consules quidem ipsos satis conueniebat. Appius, 15.1
uehementis ingenii uir, imperio consulari rem agendam
censebat; uno aut altero arrepto, quieturos alios: Ser-
uilius, lenibus remediis aptior, concitatos animos flecti
quam frangi putabat cum tutius tum facilius esse. 5