ceterum transportati milites in Siciliam—et erant maior 27.9.1.1
pars Latini nominis sociorumque—prope magni motus causa
fuere; adeo ex paruis saepe magnarum momenta rerum pen-
dent. fremitus enim inter Latinos sociosque in conciliis 2.1
ortus, decimum annum dilectibus stipendiis se exhaustos
esse; quotannis ferme clade magna pugnare; alios in acie 3.1
occidi, alios morbo absumi; magis perire sibi ciuem qui
ab Romano miles lectus sit quam qui ab Poeno captus:
quippe ab hoste gratis remitti in patriam, ab Romanis ex-
tra Italiam in exsilium uerius quam in militiam ablegari. 5
octauum iam ibi annum senescere Cannensem militem, 4.1
moriturum ante quam Italia hostis, quippe nunc cum
maxime florens uiribus, excedat. si ueteres milites non 5.1
redeant in patriam, noui legantur, breui neminem superfu-
turum. itaque quod propediem res ipsa negatura sit, prius-
quam ad ultimam solitudinem atque egestatem perueniant,
negandum populo Romano esse. si consentientes in hoc 6.1
socios uideant Romani, profecto de pace cum Carthaginien-
sibus iungenda cogitaturos: aliter nunquam uiuo Hanni-
bale sine bello Italiam fore. haec acta in conciliis.
triginta tum coloniae populi Romani erant; ex iis duode- 7.1
cim, cum omnium legationes Romae essent, negauerunt
consulibus esse unde milites pecuniamque darent. eae
fuere Ardea, Nepete, Sutrium, Alba, Carseoli, Sora, Suessa,
Circeii, Setia, Cales, Narnia, Interamna. noua re consules 8.1
icti cum absterrere eos a tam detestabili consilio uellent,
castigando increpandoque plus quam leniter agendo pro-
fecturos rati, eos ausos esse consulibus dicere aiebant quod 9.1
consules ut in senatu pronuntiarent in animum inducere
non possent; non enim detractationem eam munerum mili-
tiae, sed apertam defectionem a populo Romano esse. redi- 10.1
rent itaque propere in colonias et tamquam integra re,
locuti magis quam ausi tantum nefas, cum suis consulerent.
admonerent non Campanos neque Tarentinos esse eos sed
Romanos, inde oriundos, inde in colonias atque in agrum 11.1
bello captum stirpis augendae causa missos. quae liberi
parentibus deberent, ea illos Romanis debere, si ulla pietas,
si memoria antiquae patriae esset. consulerent igitur de 12.1
integro; nam tum quidem quae temere agitassent, ea pro-
dendi imperii Romani, tradendae Hannibali uictoriae
esse. cum alternis haec consules diu iactassent, nihil 13.1
moti legati neque se quid donum renuntiarent habere dixe-
runt neque senatum suum quid noui consuleret, ubi nec
miles qui legeretur nec pecunia quae daretur in stipen-
dium esset. cum obstinatos eos uiderent consules, rem 14.1
ad senatum detulerunt, ubi tantus pauor animis hominum
est iniectus ut magna pars actum de imperio diceret: idem
alias colonias facturas, idem socios; consensisse omnes ad
prodendam Hannibali urbem Romanam. 5