LIBER TERTIVS
VXORI
Aequor Iasonio pulsatum remige primum 3.1.1
  quaeque nec hoste fero nec niue, terra, cares,
ecquod erit tempus quo uos ego Naso relinquam,
  in minus hostili iussus abesse loco?
An mihi barbaria uiuendum semper in ista 5
  inque Tomitana condar oportet humo?
Pace tua, si pax ulla est tua, Pontica tellus,
  finitimus rapido quam terit hostis equo,
pace tua dixisse uelim: 'Tu pessima duro
  pars es in exilio, tu mala nostra grauas. 10
Tu neque uer sentis cinctum florente corona,
  tu neque messorum corpora nuda uides,
nec tibi pampineas autumnus porrigit uuas,
  cuncta sed inmodicum tempora frigus habent.
Tu glacie freta uincta tenes, et in aequore piscis 15
  inclusus tecta saepe natauit aqua.
Nec tibi sunt fontes, laticis nisi paene marini,
  qui potus dubium sistat alatne sitim.
Rara, neque haec felix, in apertis eminet aruis
  arbor et in terra est altera forma maris. 20
Non auis obloquitur, nisi siluis si qua remota
  aequoreas rauco gutture potat aquas.
Tristia per uacuos horrent absinthia campos
  conueniensque suo messis amara loco.
Adde metus et quod murus pulsatur ab hoste 25
  tinctaque mortifera tabe sagitta madet,
quod procul haec regio est et ab omni deuia cursu
  nec pede quo quisquam nec rate tutus eat.
Non igitur mirum finem quaerentibus horum
  altera si nobis usque rogatur humus. 30
Te magis est mirum non hoc euincere, coniunx,
  inque meis lacrimas posse tenere malis.
Quid facias quaeris? Quaeras hoc scilicet ipsum,
  inuenies, uere si reperire uoles.
Velle parum est: cupias ut re potiaris oportet 35
  et faciat somnos haec tibi cura breues.
Velle reor multos: quis enim mihi tam sit iniquus
  optet ut exilium pace carere meum?
Pectore te toto cunctisque incumbere neruis
  et niti pro me nocte dieque decet. 40
Vtque iuuent alii, tu debes uincere amicos
  uxor et ad partis prima uenire tuas.
Magna tibi inposita est nostris persona libellis:
  coniugis exemplum diceris esse bonae.
Hanc caue degeneres, ut sint praeconia nostra 45
  uera; uide Famae quod tuearis opus.
Vt nihil ipse querar, tacito me Fama queretur,
  quae debet fuerit ni tibi cura mei.
Exposuit memet populo Fortuna uidendum
  et plus notitiae quam fuit ante dedit. 50
Notior est factus Capaneus a fulminis ictu,
  notus humo mersis Amphiaraus equis.
Si minus errasset, notus minus esset Vlixes,
  magna Philoctetae uulnere fama suo est.
Si locus est aliquis tanta inter nomina paruis, 55
  nos quoque conspicuos nostra ruina facit.
Nec te nesciri patitur mea pagina, qua non
  inferius Coa Bittide nomen habes.
Quicquid ages igitur, scena spectabere magna
  et pia non paucis testibus uxor eris. 60
Crede mihi, quotiens laudaris carmine nostro,
  qui legit has laudes, an mereare rogat.
Vtque fauere reor plures uirtutibus istis,
  sic tua non paucae carpere facta uolent.
Quarum tu praesta ne liuor dicere possit: 65
  "Haec est pro miseri lenta salute uiri".
Cumque ego deficiam nec possim ducere currum,
  fac tu sustineas debile sola iugum.
Ad medicum specto uenis fugientibus aeger:
  ultima pars animae dum mihi restat, ades, 70
quodque ego praestarem, si te magis ipse ualerem,
  id mihi, cum ualeas fortius ipsa, refer.
Exigit hoc socialis amor foedusque maritum.
  Moribus hoc, coniunx, exigis ipsa tuis.
Hoc domui debes de qua censeris, ut illam 75
  non magis officiis quam probitate colas.
Cuncta licet facias, nisi eris laudabilis uxor,
  non poterit credi Marcia culta tibi.
Nec sumus indigni nec, si uis uera fateri,
  debetur meritis gratia nulla meis. 80
Redditur illa quidem grandi cum fenore nobis
  nec te, si cupiat, laedere rumor habet,
sed tamen hoc factis adiunge prioribus unum,
  pro nostris ut sis ambitiosa malis,
Vt minus infesta iaceam regione labora, 85
  clauda nec officii pars erit ulla tui.
Magna peto, sed non tamen inuidiosa roganti,
  utque ea non teneas, tuta repulsa tua est.
Nec mihi suscense, totiens si carmine nostro
  quod facis ut facias teque imitere rogo. 90
Fortibus adsueuit tubicen prodesse suoque
  dux bene pugnantis incitat ore uiros.
Nota tua est probitas testataque tempus in omne:
  sit uirtus etiam non probitate minor.
Nec tibi Amazonia est pro me sumenda securis 95
  aut excisa leui pelta gerenda manu.
Numen adorandum est, non ut mihi fiat amicum,
  sed sit ut iratum quam fuit ante minus.
Gratia si nulla est, lacrimae tibi gratia fient:
  hac potes aut nulla parte mouere deos. 100
Quae tibi ne desint, bene per mala nostra cauetur
  meque uiro flendi copia diues adest;
utque meae res sunt, omni, puto, tempore flebis:
  has fortuna tibi nostra ministrat opes.
Si mea mors redimenda tua, quod abominor, esset, 105
  Admeti coniunx quam sequereris erat.
Aemula Penelopes fieres, si fraude pudica
  instantis uelles fallere nupta procos.
Si comes extincti manes sequerere mariti,
  esset dux facti Laudamia tui. 110
Iphias ante oculos tibi erat ponenda uolenti
  corpus in accensos mittere forte rogos.
Morte nihil opus est, nihil Icariotide tela:
  Caesaris est coniunx ore precanda tuo
quae praestat uirtute sua, ne prisca uetustas 115
  laude pudicitiae saecula nostra premat,
quae Veneris formam, mores Iunonis habendo
  sola est caelesti digna reperta toro.
Quid trepidas et adire times? Non inpia Progne
  filiaue Aeetae uoce mouenda tua est, 120
nec nurus Aegypti, nec saeua Agamemnonis uxor,
  Scyllaque quae Siculas inguine terret aquas,
Telegoniue parens uertendis nata figuris
  nexaque nodosas angue Medusa comas,
femina sed princeps, in qua Fortuna uidere 125
  se probat et caecae crimina falsa tulit,
qua nihil in terris ad finem solis ab ortu
  clarius excepto Caesare mundus habet.
Eligito tempus captatum saepe rogandi,
  exeat aduersa ne tua nauis aqua. 130
Non semper sacras reddunt oracula sortis
  ipsaque non omni tempore fana patent.
Cum status Vrbis erit qualem nunc auguror esse,
  et nullus populi contrahet ora dolor,
cum domus Augusti Capitoli more colenda 135
  laeta, quod est et sit, plenaque pacis erit,
tum tibi di faciant adeundi copia fiat,
  profectura aliquid tum tua uerba putes.
Si quid aget maius, differ tua coepta caueque
  spem festinando praecipitare meam. 140
Nec rursus iubeo, dum sit uacuissima, quaeras:
  corporis ad curam uix uacat illa sui.
Omnia . . . . . . . . . . . . . . .
  per rerum turbam tu quoque oportet eas.
Cum tibi contigerit uultum Iunonis adire, 145
  fac sis personae quam tueare memor.
Nec factum defende meum: mala causa silenda est.
  Nil nisi sollicitae sint tua uerba preces.
Tum lacrimis demenda mora est submissaque terra
  ad non mortalis brachia tende pedes. 150
Tum pete nil aliud saeuo nisi ab hoste recedam:
  hostem Fortunam sit satis esse mihi.
Plura quidem subeunt, sed sunt turbata timore;
  haec quoque uix poteris uoce tremente loqui.
Suspicor hoc damno fore non tibi: sentiet illa 155
  te maiestatem pertimuisse suam.
Nec tua si fletu scindentur uerba, nocebit:
  interdum lacrimae pondera uocis habent.
Lux etiam coeptis facito bona talibus adsit
  horaque conueniens auspiciumque fauens, 160
sed prius inposito sanctis altaribus igni
  tura fer ad magnos uinaque pura deos,
e quibus ante omnes Augustum numen adora
  progeniemque piam participemque tori.
Sint utinam mites solito tibi more tuasque 165
  non duris lacrimas uultibus aspiciant!