LIBER XXXII
  Ventum est ad summa naturae exemplorumque 32.1.1
per rerum ordinem, et ipsum sua sponte occurrit in-
mensum potentiae occultae documentum, ut prorsus neque
aliud ultra quaeri debeat nec par ac simile possit inveniri,
ipsa se vincente natura, et quidem numerosis modis. quid 5
enim violentius mari ventisve et turbinibus ac procellis?
quo maiore hominum ingenio in ulla sui parte adiuta est
quam velis remisque? addatur his et reciproci aestus in-
enarrabilis vis versumque totum mare in flumen. tamen 2.1
omnia haec pariterque eodem inpellentia unus ac parvus
admodum pisciculus, echenais appellatus, in se tenet.
ruant venti licet, saeviant procellae: imperat furori vires-
que tantas compescit et cogit stare navigia, quod non 5
vincula ulla, non ancorae pondere inrevocabili iactae.
infrenat impetus et domat mundi rabiem nullo suo labore,
non renitendo aut alio modo quam adhaerendo. hoc tan- 3.1
tulo satis est, contra tot impetus ut vetet ire navigia.
sed armatae classes inponunt sibi turrium propugnacula,
ut in mari quoque pugnetur velut e muris. heu vanitas
humana, cum rostra illa aere ferroque ad ictus armata 5
semipedalis inhibere possit ac tenere devincta pisciculus!
fertur Actiaco Marte tenuisse praetoriam navem Antoni
properantis circumire et exhortari suos, donec transiret
in aliam, ideoque Caesariana classis impetu maiore pro-
tinus venit. tenuit et nostra memoria Gai principis ab 4.1
Astura Antium renavigantis—ut res est, etiam auspi-
calis pisciculus, siquidem novissime tum in urbem re-
versus ille imperator suis telis confossus est—, nec
longa fuit illius morae admiratio, statim causa intellecta, 5
cum e tota classe quinqueremis sola non proficeret, exi-
lientibus protinus qui quaererent circa navem. invenere
adhaerentem gubernaculo ostenderuntque Gaio indignanti
hoc fuisse, quod se revocaret quadringentorumque remi-
gum obsequio contra se intercederet. constabat peculia- 5.1
riter miratum, quomodo adhaerens tenuisset nec idem
polleret in navigium receptus. qui tunc posteaque videre
eum, limaci magnae similem esse dicunt. nos plurium
opiniones posuimus in natura aquatilium, cum de eo 5
diceremus, nec dubitamus idem valere omnia ea genera,
cum celebri et consecrato etiam exemplo apud Cnidiam
Venerem conchas quoque esse eiusdem potentiae credi
necesse sit. e nostris quidam Latine moram appellavere 6.1
eum, mirumque, e Graecis alii lubricos partus atque pro-
cidentes continere ad maturitatem adalligat<um>, ut diximus,
prodiderunt, alii sale adservatum adalligatumque gravidis
partus solvere, ob id alio nomine odinolyten appellari. 5
quocumque modo ista se habent, quis ab hoc tenendi
navigia exemplo de ulla potentia naturae vique et effectu
in remediis sponte nascentium rerum dubitet?