| SERMO | |
| De parte legis inter utrumque litigatorem confessum est. | 344.1.1 |
| DECLAMATIO | |
| Inscriptum esse id quod obicio non negatur: qua lege comprehendi | 2.1 |
| potuit hoc nocendi genus quod rem gravissimam fecit specie liberalitatis? | |
| Omnia igitur ista quaecumque ex adverso dicuntur, 'donavi enim | |
| pecuniam et servavi' et 'quo iure prohibetur?', eo pertinent ut appareat | |
| inscriptum esse quod obicio. | 5 |
| Hac parte finita et constituta, transeamus ad eam quae reliqua est, ut | 3.1 |
| ostendam esse maleficium. Nihildum de animo divitis loquor, nondum | |
| prodo causas propter quas fecit. Solum fuisse filium meum credite | |
| amatorem meretricis, huic redemptam esse meretricem: dico hoc esse | |
| maleficium, et quidem omnium maleficiorum gravissimum. Levia sunt | 4.1 |
| illa quae patrimonium populantur, levia etiam quae adversus corpus | |
| excogitantur: hoc non est legis viribus vindicandum quod saevit adversus | |
| animum? Utrum igitur dicis non esse deforme, non esse inutile, mere- | 5.1 |
| tricem domi habere, an eum qui rem deformem atque inutilem effecerit | |
| non esse maleficii lege comprehensum? Cuicumque mortalium grave erat | |
| domi habere meretricem: hoc nomen suo loco tantum fortasse deforme | |
| est, translatum in domum etiam periculosum. Dicam nunc ego hic | 6.1 |
| interceptam spem nepotum, inquinatam filii mei famam, futurorum | |
| quoque annorum spem esse sublatam? Hoc igitur qui fecit non potest | |
| non admisisse maleficium. | |
| 'Sed periturus' inquit 'erat nisi id fecissem.' Scio quae partes forent | 7.1 |
| severioris patris: diceret ille: 'Mallem: levior ad me dolor pervenisset ex | |
| morte. Infelices quidem qui liberos suos ad rogum deflent: summum | |
| orbitatis est malum desiderare. Hoc vero intolerabile est, lugere | |
| viventem, quotiens occurrit flere, †plenas† quasdam ducere exequias | 5 |
| dignitatis.' Ego sane hanc tibi remiserim partem qua colligis moriturum | 8.1 |
| fuisse. Utrum amore perisset non diu disputabo: vivunt qui amaverunt. | |
| Itane? Quid minus rationis habet quam ut is mori velit qui habet propter | |
| quod vivat? 'Stricto tamen gladio in secreto deprehendi.' Iam mihi narras | 9.1 |
| moras: ipsum illud secretum quaerere et putare interesse ubi pereat non | |
| est ardentis in mortem impetus. Non fiunt ista nisi subito, nec quis- | |
| quam, praesertim nulla gravi praecedente causa, spiritum ratione | |
| deposuit. Et stricto tamen gladio et in secreto quid facientem vidisti? | 10.1 |
| Aptantem iam iugulo mucronem, iam incumbentem, iam paene | |
| admotam usque ad sanguinem manum? Nihil horum. 'Flentem' inquit | |
| 'mirabar.' Maius fuisse periculum crederem si fleret antequam stringere | |
| gladium coepisset. Non est igitur quod dicas te fecisse causa mea quod | 5 |
| ego non fecissem. | |
| Et iam hoc, iudices, satis erat †nisi et inscriptum et maleficium est†. | 11.1 |
| Quacumque a te mente factum est, ego laesus sum; etiamsi non vindicta | |
| dolori meo deberetur, debeatur tamen solacium. Videamus tamen et quare | |
| fiat ista res. Eandem meretricem amaverunt duo iuvenes, filii nostri. | 12.1 |
| Quaerebatur utrius esset. Volo te consulere an, cum scieris, pecuniam filio | |
| tuo dederis, volo scire an, cum vidisses filium meum (ut putas) mori | |
| volentem, tale aliquid de tuo timueris. Filius meus propter amorem dicit | |
| se mori velle: amat et tuus. Hic deprehendam patrem: tu si periculum | 5 |
| mortis putasses, tum vero ad filium tuum cucurrisses. Quae fuit ergo | 13.1 |
| ratio? Non tu filium meum servasti, sed tuum emendasti. Una erat ratio, | |
| credo, illius ab eo quo flagrabat impetu * * *, si amor transferretur, si | |
| potestas illius deformitatis adimeretur. | |
| Vivit itaque filius tuus et honeste vivit et iam sine fabula vivit. At tu | 14.1 |
| mihi nurum meretricem dedisti, tu domum meam lupanar fecisti: et, ne | |
| parum sit has iniurias intulisse, etiamnum vis adfirmare iudicibus filium | |
| meum, nisi redempta meretrice, non fuisse victurum. |