| Vocatus a patre in militiam venenum terens | |
| Parricidii sit actio. Pater filium in militiam vocavit. Ille ornatus donis | 377.pr.1 |
| ad patrem rediit. Adhibitis amicis petît a patre ne se amplius mitteret; | |
| non impetravit. Iterum fortissime pugnavit; rediit. Terens venenum a | |
| patre deprehensus est. Interrogatus dixit se mori velle. Parricidii reus est | |
| patri. | 5 |
| DECLAMATIO | |
| Parricidii reus sum. Quaedam crimina ipsa magnitudine fidem non | 1.1 |
| impetrant. Parricidium aliquando legem non habuit, nec inmerito: quis | |
| enim se facile vinclis naturae exsolvat? Vos estis qui nascentes excipitis. | |
| Itaque ad tantum nefas magna oportet serie parricida veniat, et per | |
| hominum deorumque contemptum ad ultimum nefas conscendat. Quid | 2.1 |
| hoc est, iudices? Maximum omnium reo crimen obicitur, et solum: non | |
| circumscriptus amicus, <non * * * >, cessant etiam familiaria adulescentiae | |
| crimina et ne in scortis quidem reus male audio. Plus fortasse quam | |
| putatis, iudices, pollicebor; non quemlibet ex illis subselliis sed accusa- | 5 |
| torem ipsum laudatorem dabo: numquam abdicavit. Quidni non | 3.1 |
| abdicaret cuius non solum innocentiam sed etiam virtutem cognoverat? | |
| Facinus indignum! Inter speciosa militiae opera impietatis privatae reus | |
| sum, sponsor salutis publicae. Non sunt eiusdem pectoris vitia et | |
| virtutes. Etiam pro alienis patribus dimicare soleo. | 5 |
| Sed forsitan non solum puram sed etiam speciosam innocentiam gravet | 4.1 |
| in parricidium causa. Numquid abdicaveras, et exuere naturalem indul- | |
| gentiam prior docueras? An etiam [in] hereditatis cupiditate volebam te | |
| occidere, scilicet inmensis luxuriae oneratus damnis? An infeliciter te | |
| iubente pugnaveram et inertiae poenam verebar? 'Immo' inquit 'invitus | 5.1 |
| militabas.' Sic fit ergo ut quisquis hostem timet patrem occidat? Ergo | |
| iners sum: atqui parricida non solum audax debet esse sed etiam | |
| temerarius. 'Invitus.' Quid ergo? rogare non possum, ad preces decur- | |
| rere, non ad venena? Iterum adlegare amicos non possum? Denique, <si> | 5 |
| perseveras, mori non possum? Finge enim qualem te velis esse. | 6.1 |
| Crudelem? Et hunc iudex vindicabit, et propter hunc occidet filium? Sed | |
| melius ego de te iudico: puto te omnia indulgenter imperare filio. Avida | |
| est gloriae paterna pietas: nostra tirocinia timidiora sunt. Numquid | |
| offenderis si te laudo? Sed ne tali quidem patri parco? | 5 |
| Quemadmodum occidere volo? Conducam percussorem, insidiabor | 7.1 |
| peregrinanti? Nihil horum est: meas manus inquino, et sic paro | |
| venenum ut deprehendar. Secreta sunt parricidarum scelera. | |
| 'Cur ergo' inquit 'venenum habuisti?' O miseram liberandae adules- | 8.1 |
| centiae meae sortem et malis quoque ipsis tristiora remedia! Excusandum | |
| est quod ne diluerem mori volueram, et ultimae cogitationes revocantur | |
| ad iudices: paulo minus quam post fata arcessor reus. Sed ne fallam te, | |
| pater, respondebo verbis fortunae meae, respondebo quod soleo, id est: | 5 |
| non alius reus quam filius, mori volo. O quanto facilius tibi mortis | 9.1 |
| causas quam parricidii reddam! Immo passim obiectas et publicatas | |
| tantum non transibo. Mori volui. Quaeris quare? Quia natus sum ad | |
| miserias hominum, incendia, naufragia, bella. Felices qui suo arbitrio | |
| moriuntur. 'Scipio' inquit 'bene habet' (puto quia ultra pugnaturus non | 5 |
| erat): [Cato] num et ille peccavit? Idem fecit quod Cato. Ad quietem hoc | |
| iter est et dulcis quaedam ad securitatem via. Quare mori voluerim | 10.1 |
| quaeris? En quia vivam reus sum! Quare mori volui? Vides enim: ex voto | |
| adulescentiam egeram, nihil umquam me offendit, quamquam interim et | |
| secunda adversum me faciunt: quidquid rogavi te, pater, etiam solus | |
| exoravi. Pace maiestatis tuae dictum sit: non omnes tam fortes sumus, | 11.1 |
| non omnes bella sustinere possumus. Sed non quisquis occidere hostem | |
| non potest continuo patrem potest. Varia sunt ingenia: alii <negotio, | |
| alii> otio delectantur: ego tecum volebam militare. En parricidam!—sub | |
| iudicio tuo vivere volo. In hoc etiam ambitiosus, apud te, pater, amicos | 12.1 |
| adhibui. Sed postquam iussus sum, 'obsequendum est' inquam 'patri, | |
| eamus in bellum; quid habeo quod pro me timeam si de filio pater | |
| securus est?' Vidi alios sterni, alios fugari, universos exercitus caedi. | |
| Dedi me periculo, subieci, tamquam vilis mihi, fortunae. Et ideo, puto, | 13.1 |
| miser vici. Tum vero in aestimatione periculorum ac vulnerum 'quid? | |
| hic' inquam 'nemo vincere potest nisi mori voluerit?' Redii in domum | |
| patris: nulla erat missio, ne post victoriam quidem. 'Si necesse est, | |
| moriamur,' inquam 'sed domi: ibi certe pater sepeliet.' Inter haec tamen | 14.1 |
| paternam clementiam sperans 'videat' inquam 'pater, deprendat: qui | |
| roganti non credidit, morienti credat.' Ipse me cum veneno optuli, ut | |
| essem miserabilis. Sed, ut video, crudeliorem feci patrem. Et nunc intel- | |
| lego: filium perire voluisti cum in aciem misisti. | 5 |
| Si perseveras, venenum redde: liceat meis instrumentis mori. Sed | 15.1 |
| miserere heredis, miserere viri fortis: iudicio impetrem quod per amicos | |
| exorare non potui. |