LIBER SECVNDVS
  Potentiae Romanorum prior Scipio uiam ape- 2.1.1.1
ruerat, luxuriae posterior aperuit: quippe remoto
Carthaginis metu sublataque imperii aemula, non
gradu, sed praecipiti cursu a uirtute descitum, ad
uitia transcursum; uetus disciplina deserta, noua 5
inducta; in somnum a uigiliis, ab armis ad uolup-
tates, a negotiis in otium conuersa ciuitas.
Tum 2.1
Scipio Nasica in Capitolio porticus, tum, quas prae-
diximus, Metellus, tum in circo Cn. Octauius multo
amoenissimam moliti sunt, publicamque magnifi-
centiam secuta priuata luxuria est. 5
  Triste deinde et contumeliosum bellum in His- 3.1
pania, duce latronum Viriatho, secutum est: quod ita
uaria fortuna gestum est ut saepius Romanorum gere-
retur aduersa. Sed, interempto Viriatho, fraude magis
quam uirtute Seruilii Caepionis, Numantinum grauius 5
exarsit.
Haec urbs numquam plura quam X milia 4.1
propriae iuuentutis armauit, sed, uel ferocia ingenii,
uel inscitia nostrorum ducum, uel fortunae indulgen-
tia, cum alios duces, tum Pompeium, magni nominis
uirum, ad turpissima deduxit foedera—hic primus 5
e Pompeis consul fuit—, nec minus turpia ac detes-
tabilia Mancinum Hostilium consulem.
Sed Pom- 5.1
peium gratia impunitum habuit, Mancinum uere-
cundia—quippe non recusando—perduxit huc,
ut per fetiales nudus ac post tergum religatis mani-
bus dederetur hostibus. Quem illi recipere se ne- 5
gauerunt, sicut quondam Caudini fecerunt, dicentes
publicam uiolationem fidei non debere unius lui
sanguine.