|
DE FINALIBVS SYLLABIS
|
|
|
Omnis nominativus cuiuslibet generis latinus syllabas extremas in
|
8
|
|
numero singulari breves habet, exceptis as es os, ut aetas facies custos
|
|
|
nepos, et exceptis duabus consonantibus, ut sons, et una duplici x, ut fax,
|
10
|
|
et aliis <monosyllabis>, ut lar et lac, et exceptis his quae us terminantur,
|
|
|
ut tellus iuventus senectus palus virtus tus mus servitus et similibus, quae
|
|
|
in genetivo singulari crescunt paenultimis manentibus longis. genetivus,
|
|
|
si in vocales exit, longus est, ut huius regni, huius Musae; si in conso-
|
|
|
nantes, brevis, ut huius fortis. nam in quarta declinatione semper pro-
|
15
|
|
ducitur, ut huius fluctus. dativus longus est, ut docto Musae agili. accu-
|
|
|
sativus brevis est, ut Musam doctum hostem flumen decus. vocativus
|
|
|
brevis in omni consonante finitus; in vocali longus sola i, ut o Virgili, in
|
|
|
graecis correptus, ut o Tibri. ablativus et septimus in omnibus vocalibus
|
|
|
longus, ut ab hac Musa, ab hoc docto, ab hoc agili, ab hoc versu: e media
|
20
|
|
est, tunc longa, quando vocalis sola in fine est, ut ab hac facie, tum
|
|
|
brevis, quando cum consonante est, ut ab hac muliere, exceptis tribus
|
|
|
nominibus, quae producuntur, fame re spe. pluralis nominativus tam in
|
|
|
vocalibus quam in consonantibus excepto neutro genere longus est, ut
|
|
|
docti doctae fortes. genetivus eiusdem numeri semper brevis est, ut
|
25
|
|
doctorum doctarum felicium fructuum. dativus et ablativus, si is termi
|
|
|
nantur, longi sunt; si bus, breves. accusativus et vocativus eiusdem numeri
|
|
|
regulam nominativi sui sequuntur.
|
|
|
Pronominum ratio eadem fere est, quamvis articularia quae in c
|
|
|
desinunt longa sunt, ut hic haec hoc. et in secunda persona nominativus
|
30
|
|
et vocativus longi sunt, ut tu, et in illis, quae nominativo * * * nam has, hos
|
|
|
et his semper longae sunt. ipsius, unius et totius et producuntur et cor-
|
626.1
|
|
ripiuntur, ut 'ipsius Anchisae' et 'di capiti ipsius', 'unius ob
|
|
|
iram' et 'unius ob noxam' * * * carent accusativum et vocativum longum
|
|
|
habent, te me se; et illorum pronominum dativi contra rationem breves
|
|
|
inveniuntur, quos poetae medios habent, mihi tibi sibi.
|
5
|
|
Cuiuslibet verbi prima persona ultimam syllabam brevem habet, ut
|
|
|
lego legor, curro, luctor, tueor, exceptis monosyllabis, sto do flo no.
|
|
|
tamen omnia verba apud Vergilium producuntur praeter scio et nescio,
|
|
|
ut 'nunc scio quid sit amor' et 'nescio quis teneros o. m. f. a.'
|
|
|
in secunda persona coniugationem sequimur. si primae coniugationis vel
|
10
|
|
secundae aut quartae fuerit verbum, secunda persona longam ultimam
|
|
|
habet, ut amas doces munis; in tertia brevis est. nam et es et potes
|
|
|
aeque breves sunt, ut 'quisquis es armatus' et 'tu potes Aenean
|
|
|
m. s. G.' tertia persona in omni coniugatione brevis est semper. secunda
|
|
|
ergo persona indicativi modi imperativum simul producit in prima, secunda,
|
15
|
|
quarta, in tertia corripit, ut amas ama, doces doce, munis muni, legis lege.
|
|
|
sunt verba quae primas personas in praesenti longas habent, in prae-
|
|
|
terito perfecto breves, ut pono posui, caedo cecidi, cogo coegi et similia.
|
|
|
item sunt verba in prima persona correpta, in participiis producta, ut
|
|
|
moveor motus, cado casurus. item inveniuntur in prima persona pro-
|
20
|
|
ducta, in participiis correpta, ut itur productum est, iturus correptum.
|
|
|
sunt item verba quae primas personas correptas habent et praeterito
|
|
|
perfecto producuntur, ut fugio fugi, facio feci, lavo lavi, moveo movi et
|
|
|
similia.
|
|
|
Participia in declinatione ultimarum syllabarum hanc rationem habent,
|
25
|
|
quam et nomina.
|
|
|
Adverbia, quae consonantibus terminantur, ultimas breves habent,
|
|
|
ut divinitus, humanitus, sollicitius, nobiliter, exceptis his, illic, istic, huc,
|
|
|
illuc, istuc. vocalibus terminata producta sunt, ut docte, exceptis his, quae
|
|
|
aut comparatione carent aut non recte comparantur, ut bene, male, rite,
|
30
|
|
saepe, inpune, facile, difficile, quippe, temere, repente, ubi, quasi, ibi.
|
|
|
Sunt syllabae quae in primis sonum longum demonstrant et breves
|
|
|
sunt, ut prohibitus, profanus, professus, profudit, disertus, diremptus,
|
|
|
direxit. item e contrario quae sunt longae, putantur breves, ut obicio,
|
|
|
subicio. Diana communis syllaba, ut 'exercet Diana choros' et
|
35
|
|
'novus iste Dianae'. ita nos has breves habemus. haec licentia
|
|
|
poetarum est.
|
|
