|
DE STRVCTVRIS
|
|
|
Quattuordecim tibi structurarum praecepta transmisi, ex quibus velut
|
627.2
|
|
gubernaculum compositionum teneres. hinc enim reliquas aut per am-
|
|
|
pliationem aut per solutionem nasci, si animadverteris, comprobabis. ex
|
|
|
trochaeo et palimbacchio, ut doctus orator. ex trochaeo et molosso, ut
|
5
|
|
sacra maiestas. ex trochaeo et paeone tertio, ut poena capitalis. ex
|
|
|
trochaeo et paeone primo, ut fracta navicula. ex trochaeo et ionico
|
|
|
maiore, ut vita felicior. ex tribrachi et palimbacchio, ut timidus auditor.
|
|
|
ex tribrachi et molosso, ut misera libertas. ex spondeo et bacchio, ut
|
|
|
fulmen tonantis. ex dactylo et ditrochaeo, ut Romulus amputavit. ex
|
10
|
|
anapaesto et ditrochaeo, ut oculus virginalis. ex amphimacro et ditrochaeo,
|
|
|
ut optime cantitastis. ex dactylo et antispasto, ut dedecus amicorum. ex
|
|
|
anapaesto et antispasto, ut cupidus voluptatum. ex amphimacro et anti-
|
|
|
spasto ut impetus retardavit.
|
|
|
Hae XIIII clausulae possunt et ita esse, ex trochaeo et molosso, ut
|
15
|
|
fortis Aeneas. ex trochaeo et antibacchio, ut doctus orator. ex trochaeo
|
|
|
et paeone III, ut templa revocavit. ex trochaeo et ionico minori, ut fata
|
|
|
repararint. ex trochaeo et ionico maiori, ut arva lunonia. ex tribrachi
|
|
|
et molosso, ut revocat insanos. ex tribrachi et palimbacchio, ut reparat
|
|
|
orator. ex tribrachi et ionico maiori, ut numerat impendia. ex spondeo
|
20
|
|
et amphibrachy, ut mentes nocentum. ex spondeo et amphibrachy, ut
|
|
|
calcans amicum. ex quattuor longis, quarum media brevis est, ut felici-
|
|
|
tates. ex amphibrachy et ditrochaeo, ut insulam comparavit. ex dactylo
|
|
|
et ditrochaeo, ut optimus imperator. ex dactylo et epitrito II, ut arbiter
|
|
|
imperandi.
|
25
|
|
Sed et has, quas memoravi clausulas, si acrius advertas, in duarum
|
|
|
generalium numerum reputabis, ex trochaeo et molosso, tribrachi et di-
|
|
|
trochaeo. Vale.
|
|
|
Clausulae his placentes temporibus huius modi esse noscuntur, ex
|
628.1
|
|
trochaeo et antibacchio, ut templa deiecit. ex trochaeo et paeone III, ut
|
|
|
corpus animavit. tertia [clausula], si quemcumque pedem ditrochaeus
|
|
|
terminet [finem], ut accepit cantilenam. [feliciter]
|
|
|
Hi pedes, quotiens trochaeus locum paenultimum tenet, sunt congrui
|
5
|
|
structuris, molossus, ut natus Aeneas; ionicus minor, ut ipse Diomedes;
|
|
|
ionicus maior, ut ipse Iunonius; choriambus, ut ite canticuli; paeon primus,
|
|
|
ut iste legitimus. quotiens vero pes praecedit, qui mediam brevem habet,
|
|
|
id est amphimacros, dactylus, tribrachys, hi [ergo] subiciendi sunt, di-
|
|
|
trochaeus, ut sidera iudicabant, antispastus, ut Helena maritalis, †carina
|
10
|
|
repercussa. quotiens autem spondeus praecedit, bacchius postponendus,
|
|
|
ut fulmen tonanti [vel molossum et amphibrachyn, invadit tonantem, ut
|
|
|
addas syllabam: nam metrum est. quidam metrici hoc metro scribunt,
|
|
|
fulmen tonantis]. hae sunt optimae structurae, quae ex trochaeo et mo-
|
|
|
losso constant, quem molossum praeposito trochaeo ita solvis * * * aut ipsum
|
15
|
|
trochaeum solvas in tribrachyn, ut naturae tribuit.
|
|
|
Si autem volueris ampliationem facere, praeponis istis pedibus qui-
|
|
|
narum syllabarum quosvis alios in elocutione, qui quidem non quaeruntur,
|
|
|
si longi sunt aut breves (hoc etenim tantum requiretur, paenultimus et
|
|
|
ultimus, non antepaenultimus et superiores), excepta hac structura, quae
|
20
|
|
quinque breves habet et est barbarismus Afer, vel ex longis Hispanus
|
|
|
[quos debeamus in fine clausularum observare]; vel ne sint III longae
|
|
|
aut IIII breves, ne monosyllaba pars orationis terminet, ne sint III tro-
|
|
|
chaei, ne sit versus heroici principium vel finis, et ne sint duae breves,
|
|
|
tres longae et tres dactyli. clausulae non solum pleno sensu debent fieri,
|
25
|
|
verum et in commatibus singulis et divisae et plenae fiunt. sane in
|
|
|
oratore ait Tullius hoc esse vitandum.
|
|
|
quinque breves, totidem longas triplicemque trochaeum
|
|
|
heroicique caput finemque cavete, diserti.
|
|
|
initium versus, ut puta 'vota Minerva iuvat', penthemimeres est; finem,
|
30
|
|
'vera potestas'.
|
|
|
Optimae structurae hae sunt duae, ex trochaeo et molosso, ut laetus
|
|
|
Aeneas, item ex trochaeo et paeone tertio, ut poena capitalis.
|
|
|
Sed <ut> brevissime, ait Probus, de structuris delectantibus doceamus,
|
|
|
observantes, ne aut versum heroici metri faciamus aut in natura longam
|
629.1
|
|
syllabam paenultimo verbo terminato trisyllabo finiamus, ceteris paene
|
|
|
omnibus auditores possumus delectare. est autem structura verborum
|
|
|
compositio dicta a struendo, id est componendo, unde structores <com-
|
|
|
positores> alicuius rei dicti. hae quamvis in omni oratione servari debeant,
|
5
|
|
tamen maxime in verbis duobus, novissimo et paenultimo, sunt delecta-
|
|
|
biliter componendae.
|
|
