DE ACCENTIBVS
|
|
Accentus dictus est quasi adcantus secundum Graecos, qui προσῳ-
|
426.7
|
δίαν vocant. nam apud Graecos πρός dicitur ad, cantus vero ᾠδή vo-
|
|
catur. plane sive accentum dicas sive tonum sive tenorem, idem est [aut
|
|
hoc est]. omnis accentus aut acutus est ´ aut circumflexus ῀ . acutus di-
|
10
|
citur accentus, quotiens cursim syllabam proferimus, ut arma; circum-
|
|
flexus vero, quotiens tractim, ut Musa. nam gravis accentus ` in Latino
|
|
sermone paene usum non habet, nisi quod vel cum acuto vel circumflexo
|
|
poni potest, in his scilicet syllabis, quae supra dictos accentus non habent.
|
|
unus autem sermo unum recipit accentum, vel acutum vel circumflexum;
|
15
|
utrumque autem simul habere non potest. accentus in ea syllaba est,
|
|
quae plus sonat. quam rem deprehendimus, si fingamus nos aliquem
|
|
longe positum clamare. invenimus enim naturali ratione illam syllabam
|
|
plus sonare, quae retinet accentum, atque usque eodem nisum vocis ascen-
|
|
dere. accentus autem conputantur non a prioribus syllabis, sed ab ulti-
|
20
|
mis, id est retrorsum, nec possunt ascendere nisi usque ad tertiam syl-
|
|
labam a fine. Graeci acutum accentum in tribus syllabis ponunt, id est
|
|
in ultima et paenultima vel antepaenultima; circumflexum vero in duabus,
|
|
id est in ultima et paenultima. Latinitas autem in ultima syllaba nullum
|
|
ponit accentum. unde fit ut acutus accentus apud Latinos duos possideat
|
25
|
locos, paenultimum et antepaenultimum, circumflexus unum paenultimum
|
|
tantum. in monosyllabis partibus orationis quotiens syllaba naturaliter
|
|
longa est, circumflexum habet accentum, ut res dos; quotiens vero vel
|
|
naturaliter brevis est vel positione longa, acutum habet accentum, ut nec
|
|
nix nox. nam in accentibus syllaba sive naturaliter brevis sive positione
|
30
|
longa indifferenter accipitur. in disyllabis vero unus modus est, qui cir-
|
|
cumflexum ostendit accentum, quotiens prior naturaliter longa est et ultima
|
|
naturaliter brevis, ut meta Creta Roma. aliter vero acutum habet, sive
|
|
ambae natura longae fuerint, ut leges, sive positione longae, ut princeps,
|
|
sive naturaliter breves, id est duae syllabae, ut ego, ut ait Virgilius 'ast
|
35
|
ego quae divum incedo'. sic et sive prior positione longa sit, ut arma,
|
|
sive posterior, ut Arabs, ubique acutus, ut diximus, accentus est. in
|
|
trisyllabis et tetrasyllabis et deinceps (nam necesse est ut trisyllaborum
|
|
rationem omnia posasyllaba sequantur, eo quod usque ad tres syllabas a
|
|
fine ascendit accentus) tertia a fine syllaba acutum semper habebit accen-
|
427.1
|
tum. numquam enim ad ipsam circumflexus ascendit. tunc autem supra
|
|
dictum habebit accentum, cum secunda a fine fuerit naturaliter brevis,
|
|
ut Romulus: nam ideo Ro habet accentum, quia mu syllaba brevis est.
|
|
quotiens autem paenultimo loco longa est, ipsa habebit accentum; quem
|
5
|
autem habeat, de disyllaborum ratione cognoscimus. quattuor sunt parti-
|
|
culae, quae corrumpunt in pronuntiando regulas accentuum hae, ve ne
|
|
que ce. nam quotienscumque istae particulae sequuntur, faciunt accentus
|
|
in ultimis syllabis superiorum esse sermonum, ut Musaque Musane Musave
|
|
illiusce huiusce. Graeca verba tunc Graecis accentibus proferimus, cum
|
10
|
Graeca fuerit declinatio. hos Arcades quoniam Latina declinatio est, prior
|
|
syllaba habebit accentum, id est tertia a fine; quando autem dicimus hos
|
|
Arcadas, media, quoniam declinatio Graeca est. 'itaque' pars orationis
|
|
quaeritur utrum correpta media an producta dici debeat. scire debemus
|
|
quoniam tunc corripitur media, [id est] cum una pars fuerit orationis;
|
15
|
tunc vero producitur, cum duae. hoc intellegere ex elocutionibus possu-
|
|
mus. nam siqui dicat 'itaque fecit', 'itaque dixit', pro duabus <est>, nec
|
|
in aliqua elocutione potest esse pro duabus, nisi in ea ubi pro simplici
|
|
ponitur.
|
|
Quotienscumque quaerimus, quae consonantes in scribendo sibi co-
|
20
|
haereant vel cui syllabae inputentur, utrum priori an sequenti, similitudo
|
|
aliorum nominum hunc solvit errorem. ut puta si dicamus aspice et du-
|
|
bitemus, utrum s et p dividendae sint consonantes et s danda priori syl-
|
|
labae, p sequenti, intellegimus hoc fieri non posse, sed ambas consonan-
|
|
tes sequenti tantum modo dare nos debere, eo quod invenitur sermo qui
|
25
|
a duabus istis consonantibus inchoetur, ut spica. similiter amnis: debe-
|
|
mus m et n sequenti syllabae dare in scribendo, quoniam invenitur sermo
|
|
qui ab his consonantibus inchoetur, ut Mnestheus. attulit: non possumus
|
|
duo t sequenti syllabae dare, quia nullus sermo invenitur, qui a duabus
|
|
t consonantibus inchoetur. et hoc in ceteris consonantibus observabimus.
|
30
|
plane <scire debemus>, conexiones quod dico consonantium non eas quae
|
|
Latinis syllabis congruunt, sed etiam quae Graecis, excepta scilicet ea
|
|
syllaba quae constat de b et d, quae in Latinum sermonem numquam ita
|
|
transit, ut cohaereat, ut est βδέλλα. quando enim scribimus abditur, non
|
|
possumus a in una syllaba ponere, et b et d in sequenti.
|
35
|