creta Dardanus Iovis filius et Electrae, profectus de Co- 3.104.1
rytho, civitate Tusciae, primus venit ad Troiam et illic parva aedi-
ficia collocavit. post cuius obitum Teucer venit ex Creta et invenit
Dardani socios habitantes in vallibus. qui constituit arces et moenia.
modo ergo errat Anchises, nec respiciens adventum Dardani oracu- 5
lum Cretam significare argumentatur ex his quae solent ab advenis
fieri. Ida, inquit, illic est, quae et in Troia ad similitudinem dicta,
ut "effigiem Xanthi Troiamque videtis, quam vestrae
fecere manus", item sacrorum similitudo, quae apud maiores nefas
erat perire: unde Aeneas in XII. "sacra deosque dabo, 10
socer arma Latinus habeto". iovis magni quia illic dicitur
esse nutritus: quod, ut Sallustius dicit, ideo fingitur, quia primos
Cretenses constat invenisse religionem. sane nati Iovis fabula haec
est: Saturnus postquam a Themide oraculo comperit, a filio se posse
regno depelli, natos ex Rhea uxore {⁴³filios}⁴³ devorabat. quae natum 15
Iovem, pulchritudine {⁴³eius}⁴³ delectata, nymphis commendavit in monte
Cretae Dictaeo, ubi eum aluerunt apes. {⁴³pro quo involutum lapidem
glutiendum Saturno dedit. quem cum Saturnus, fraude cognita, vehe-
mentius quaereret,}⁴³ et adhibiti sunt Curetes et Corybantes, qui tinnitu
aeris, {⁴³id est lusus excogitato genere, ut cum clipeis aereis inter se con- 20
currerent et}⁴³ prohiberent audiri pueri vagitum: unde ipsi sunt matris
deum ministri. {⁴³sed non nulli eosdem Curetes et Corybantes dicunt.}⁴³
ut autem fingatur Saturnus filios suos comesse, ratio haec est, quia
dicitur deus esse aeternitatis et saeculorum. saecula autem annos
ex se natos in se revolvunt: unde Graece Κρόνος quasi χρόνος, id 25
est tempus, dicitur. medio ponto potest quidem intellegi se-
cundum Sallustium, longe a continenti. sed altior est hoc loco
poetae intuitus: nam apud chorographos legimus, quae insula in quo
sit mari, ut Sardinia in Africo, Delos in Aegeo, et de aliis {⁴³omnibus}⁴³.
de Creta omnes dubitant in quo sit mari; nam parte Libycum, parte 30
Aegyptium, parte Achaicum, parte Ionium respicit. ergo 'medio
ponto', ac si dici possit 'medio pontorum', quod Latinitas non
recipit.