tris imbris torti radios constricti et coacti in gran- 8.429.1
dinem: Statius "sicco quos asper hiatu praesolidat Boreas".
et sciendum hoc eum velle ostendere, toto anno iaci fulmen: nam
per has periphrasis tempora ostendit anni totius, quae et quattuor
esse et ternos menses habere manifestum est: unde dicit 'tris imbris 5
torti radios', hoc est grandinis, quae abundat per hiemem; 'tris
nubis aquosae', hoc est veris, quo tempore nimiae sunt pluviae, ut
"et ruit imbriferum ver"; 'rutili tris ignis', hoc est aestatis; 'et
alitis austri', id est autumni, quo ventorum crebra sunt flamina.
et prudenter his omnibus naturam exprimit fulminis, quod necesse 10
est ut per nubes nascatur et ventos: {⁴³nam alibi ait "ful-
minis adflavit ventis et contigit igni". et bene in materiam ful-
minis vertit ea ex quibus fulmen nascitur, nubem imbrem ventum: nam
ut physici volunt, cum nubes ventis vehementer agitatae sunt, sic inca-
lescunt, ut accendantur. sane fulmen triplici praeditum potestate est: 15
est ostentatorium, peremptorium, praesagum. ostentatorium est quo ter-
ror incutitur, ut 'fulgores nunc terrificos sonitumque metumque'. at
cum dicit 'flammisque sequacibus iras' peremptorium docet. praesagi
autem sic meminit "tertius ille hominum divumque inter-
pres Asilas, cui pecudum fibrae, caeli cui sidera parent et 20
linguae volucrum et praesagi fulminis ignes". non nulli vero
manubias fulminis his numinibus, id est Iovi, Iunoni, Marti et Austro
vento, adserunt attributas, quod hoc loco ostendunt. nam cum dicit
'tris imbris torti radios', Iovem significasse intellegitur; cum vero 'tris
nubis aquosae', Iunonem intellegit; cum autem 'rutili tris ignis', Mar- 25
tem; et sic adiectum 'alitis Austri', scilicet venti. alii ideo ternorum
radiorum volunt mentionem factam, quia fulmen trisulcum est: aut
enim terebrat aut incendit aut †disclina. et 'imbris torti radios' pro 'tor-
tos radios', 'torti' autem vehementis. et hoc verbo frequenter utitur
quotiens vim aliquam vult exprimere, ut "torquet aquosam 30
hiemem" et "an te genitor, cum fulmina torques"}⁴³.