diva deam aut hypallage est pro 'dea divam': nam deos 12.139.1
aeternos dicimus, divos vero qui ex hominibus fiunt. aut bene dixit
de Iunone divam, respiciens etymologiam: nam in Horatio legimus
"sub divo moreris victima nil miserantis Orci", id est sub aere,
quem constat esse Iunonem. deus autem vel dea generale {⁴³nomen}⁴³ 5
est omnibus: nam quod graece δέος, latine timor vocatur, inde deus
dictus est, quod omnis religio sit timoris. {⁴³Varro ad Ciceronem tertio
"ita respondeant cur dicant deos, cum <de> omnibus antiqui
dixerint divos".}⁴³ stagnis qvae flvminibvsqve sonoris prae-
sidet Iuturna fons est in Italia saluberrimus iuxta Numicum flu- 10
vium, cui nomen a iuvando est inditum. cum enim naturaliter omnis
aqua noxia sit extraneorum corporibus, hic omnibus saluberrimus
fons est. de hoc autem fonte Romam ad omnia sacrificia aqua ad-
ferri consueverat. {⁴³bene ergo Vergilius Turno fingit sororem, quae la-
borantes iuvare consuevit. huic fonti propter aquarum inopiam sacri- 15
ficari solet: cui Lutatius Catulus primus templum in campo Martis
fecit; nam et Iuturnas ferias celebrant qui artificium aqua exercent,
quem diem festum Iuturnalia dicunt. Varro rerum divinarum quarto
decimo ait "Iuturna inter proprios deos nymphasque ponitur".
et quia 'stagna' dixerat, ideo 'sonora flumina' addidit: est enim stagno- 20
rum ἀντίθετον.}⁴³