Satis esse arbitror demonstratum, iudices, eis criminibus
|
49.1
|
accusatum esse Oppianicum uti honeste absolvi nullo modo
|
|
potuerit. Cognoscite nunc ita reum citatum esse illum ut
|
|
re semel atque iterum praeiudicata condemnatus in iudi-
|
|
cium venerit. Nam Cluentius, iudices, primum nomen
|
5
|
eius detulit cuius in manibus venenum deprenderat. Is
|
|
erat libertus Fabriciorum, Scamander. Integrum consilium,
|
|
iudici corrupti nulla suspicio; simplex in iudicium causa,
|
|
certa res, unum crimen adlatum est. Hic tum C. Fabricius,
|
|
is de quo ante dixi, qui liberto damnato sibi illud impen-
|
10
|
dere periculum videret, quod mihi cum Aletrinatibus vicini-
|
|
tatem et cum plerisque eorum magnum usum esse sciebat,
|
|
frequentis eos ad me domum adduxit. Qui quamquam de
|
|
homine sic ut necesse erat existimabant, tamen quod erat
|
|
ex eodem municipio, suae dignitatis esse arbitrabantur eum
|
15
|
quibus rebus possent defendere, idque a me ut facerem et
|
|
ut causam Scamandri susciperem petebant, in qua causa
|
|
patroni omne periculum continebatur. Ego, qui neque
|
50.1
|
illis talibus viris ac tam amantibus mei rem possem ullam
|
|
negare neque illud crimen tantum ac tam manifestum esse
|
|
arbitrarer, sicut ne illi ipsi quidem qui mihi tum illam
|
|
causam commendabant arbitrabantur, pollicitus eis sum me
|
5
|
omnia quae vellent esse facturum.
|
|
Res agi coepta est; citatus est Scamander reus. Accu-
|
|
sabat P. Cannutius, homo in primis ingeniosus et in dicendo
|
|
exercitatus; accusabat autem ille quidem Scamandrum
|
|
verbis tribus, venenum esse deprensum. Omnia tela to-
|
10
|
tius accusationis in Oppianicum coniciebantur, aperiebatur
|
|
causa insidiarum, Fabriciorum familiaritas commemoraba-
|
|
tur, hominis vita et audacia proferebatur, denique omnis
|
|
accusatio varie graviterque tractata ad extremum manifesta
|
|
veneni deprehensione conclusa est. Hic ego tum ad respon-
|
15
|
dendum surrexi qua cura, di immortales! qua sollicitudine
|
51.1
|
animi, quo timore! Semper equidem magno cum metu
|
|
incipio dicere; quotienscumque dico, totiens mihi videor
|
|
in iudicium venire non ingeni solum sed etiam virtutis
|
|
atque offici, ne aut id profiteri videar quod non possim,
|
5
|
quod est impudentiae, aut non id efficere quod possim,
|
|
quod est aut perfidiae aut neglegentiae. Tum vero ita sum
|
|
perturbatus ut omnia timerem, si nihil dixissem ne infan-
|
|
tissimus, si multa in eius modi causa dixissem ne impu-
|
|
dentissimus existimarer. Conlegi me aliquando et ita con-
|
10
|
stitui, fortiter esse agendum; illi aetati qua tum eram solere
|
|
laudi dari, etiam si in minus firmis causis hominum periculis
|
|
non defuissem. Itaque feci; sic pugnavi, sic omni ratione
|
|
contendi, sic ad omnia confugi, quantum ego adsequi potui,
|
|
remedia ac perfugia causarum ut hoc quod timide dicam
|
15
|
consecutus sim, ne quis illi causae patronum defuisse arbi-
|
|
traretur. Sed ut quidquid ego apprehenderam, statim accu-
|
52.1
|
sator extorquebat e manibus. Si quaesiveram quae inimi-
|
|
citiae Scamandro cum Habito, fatebatur nullas fuisse, sed
|
|
Oppianicum cuius ille minister fuisset huic inimicissimum
|
|
fuisse atque esse dicebat. Sin autem illud egeram, nullum
|
5
|
ad Scamandrum morte Habiti venturum emolumentum
|
|
fuisse, concedebat, sed ad uxorem Oppianici, hominis in
|
|
uxoribus necandis exercitati, omnia bona Habiti ventura
|
|
fuisse dicebat. Cum illa defensione usus essem quae in
|
|
libertinorum causis honestissima semper existimata est,
|
10
|
Scamandrum patrono esse probatum, fatebatur, sed quaere-
|
|
bat cui probatus esset ipse patronus. Cum ego pluribus
|
53.1
|
verbis in eo commoratus essem, Scamandro insidias factas
|
|
esse per Diogenem constitutumque inter eos alia de re
|
|
fuisse ut medicamentum, non venenum Diogenes adferret;
|
|
hoc cuivis usu venire posse: quaerebat cur in eius modi
|
5
|
locum tam abditum, cur solus, cur cum obsignata pecunia
|
|
venisset. Denique hoc loco causa testibus honestissimis
|
|
hominibus premebatur. M. Baebius de suo consilio Dio-
|
|
genem emptum, se praesente Scamandrum cum veneno
|
|
pecuniaque deprehensum esse dicebat. P. Quintilius Varus,
|
10
|
homo summa religione et summa auctoritate praeditus, de
|
|
insidiis quae fierent Habito et de sollicitatione Diogenis re-
|
|
centi re secum Cleophantum locutum esse dicebat. Atque
|
54.1
|
in illo iudicio cum Scamandrum nos defendere videremur,
|
|
verbo ille reus erat, re quidem vera et periculo tota accusa-
|
|
tione Oppianicus. Neque id obscure ferebat nec dissimu-
|
|
lare ullo modo poterat; aderat frequens, advocabat, omni
|
5
|
studio gratiaque pugnabat; postremo—id quod maximo malo
|
|
illi causae fuit—hoc ipso in loco, quasi reus ipse esset, sede-
|
|
bat. Oculi omnium iudicum non in Scamandrum sed in
|
|
Oppianicum coniciebantur; timor eius, perturbatio, suspen-
|
|
sus incertusque voltus, crebra coloris mutatio, quae erant
|
10
|
antea suspiciosa, haec aperta et manifesta faciebant. Cum
|
55.1
|
in consilium iri oporteret, quaesivit ab reo C. Iunius quae-
|
|
sitor ex lege illa Cornelia quae tum erat clam an palam de
|
|
se sententiam ferri vellet. De Oppianici sententia respon-
|
|
sum est, quod is Habiti familiarem Iunium esse dicebat,
|
5
|
clam velle ferri. Itum est in consilium. Omnibus senten-
|
|
tiis praeter unam quam suam Staienus esse dicebat Sca-
|
|
mander prima actione condemnatus est. Quis tum erat
|
|
omnium qui Scamandro condemnato non iudicium de
|
|
Oppianico factum esse arbitraretur? quid est illa damna-
|
10
|
tione iudicatum, nisi venenum id quod Habito daretur esse
|
|
quaesitum? Quae porro tenuissima suspicio conlata in
|
|
Scamandrum est aut conferri potuit ut is sua sponte necare
|
|
voluisse Habitum putaretur?
|
|