Quam ob rem quoniam, quod crimen esse voluisti, id 70.1
totum vides in laudem esse conversum, veniamus iam ad
civium Romanorum querelas; ex quibus sit sane prima
Deciani. Quid tibi tandem, Deciane, iniuriae factum est?
Negotiaris in libera civitate. Primum patere me esse curio- 5
sum. Quo usque negotiabere, cum praesertim sis isto loco
natus? Annos iam xxx in foro versaris, sed tamen in
Pergameno. Longo intervallo, si quando tibi peregrinari
commodum est, Romam venis, adfers faciem novam,
nomen vetus, purpuram Tyriam, in qua tibi invideo, quod 10
unis vestimentis tam diu lautus es. Verum esto, negotiari 71.1
libet; cur non Pergami, Smyrnae, Trallibus, ubi et multi
cives Romani sunt et ius a nostro magistratu dicitur?
Otium te delectat, lites, turbae, praetor odio est, Graecorum
libertate gaudes. Cur ergo unus tu Apollonidensis aman- 5
tissimos populi Romani, fidelissimos socios, miseriores
habes quam aut Mithridates aut etiam pater tuus habuit
umquam? Cur his per te frui libertate sua, cur denique
esse liberos non licet? Homines sunt tota ex Asia fruga-
lissimi, sanctissimi, a Graecorum luxuria et levitate remo- 10
tissimi, patres familias suo contenti, aratores, rusticani;
agros habent et natura perbonos et diligentia culturaque
meliores. In hisce agris tu praedia habere voluisti. Omni-
no mallem, et magis erat tuum, si iam te crassi agri
delectabant, hic alicubi in Crustumino aut in Capenati 15
paravisses. Verum esto; Catonis est dictum 'pedibus 72.1
compensari pecuniam.' Longe omnino a Tiberi ad Caicum,
quo in loco etiam Agamemnon cum exercitu errasset, nisi
ducem Telephum invenisset. Sed concedo id quoque;
placuit oppidum, regio delectavit. Emisses. Amyntas est 5
genere, honore, existimatione, pecunia princeps illius civi-
tatis. Huius socrum, mulierem imbecilli consili, satis locu-
pletem, pellexit Decianus ad sese et, cum illa quid ageretur
nesciret, in possessione praediorum eius familiam suam
conlocavit; uxorem abduxit ab Amynta praegnantem, 10
quae peperit apud Decianum filiam, hodieque apud De-
cianum est et uxor Amyntae et filia. Num quid harum 73.1
rerum a me fingitur, Deciane? Sciunt haec omnes nobiles,
sciunt boni viri, sciunt denique noti homines, sciunt me-
diocres negotiatores. Exsurge, Amynta, repete a Deciano
non pecuniam, non praedia, socrum denique sibi habeat; 5
restituat uxorem, reddat misero patri filiam. Membra
<quidem>, quae debilitavit lapidibus, fustibus, ferro, manus
quas contudit, digitos quos confregit, nervos quos concidit,
restituere non potest; filiam, filiam inquam, aerumnoso
patri, Deciane, redde. Haec Flacco non probasse te mi- 74.1
raris? Cui, quaeso, tandem probasti? Emptiones falsas,
praediorum proscriptiones cum aperta circumscriptione
fecisti. Tutor his mulieribus Graecorum legibus ascri-
bendus fuit; Polemocratem scripsisti, mercennarium et 5
administrum consiliorum tuorum. Adductus est in iudicium
Polemocrates de dolo malo et de fraude a Dione huius
ipsius tutelae nomine. Qui concursus ex oppidis finitimis
undique, qui dolor animorum, quae querela! Condemna-
tus est Polemocrates sententiis omnibus; inritae vendi- 10
tiones, inritae proscriptiones. Num restituis? Defers ad
Pergamenos ut illi reciperent in suas litteras publicas
praeclaras proscriptiones et emptiones tuas. Repudiant,
reiciunt. At qui homines? Pergameni, laudatores tui.
Ita enim mihi gloriari visus es laudatione Pergamenorum 15
quasi honorem maiorum tuorum consecutus esses, et hoc
te superiorem esse putabas quam Laelium, quod te civitas
Pergamena laudaret. Num honestior est civitas Pergamena
quam Smyrnaea? At ne ipsi quidem dicunt. Vellem tan- 75.1
tum habere me oti, ut possem recitare psephisma Smyr-
naeorum quod fecerunt in Castricium mortuum, primum ut
in oppidum introferretur, quod aliis non conceditur, deinde
ut ferrent ephebi, postremo ut imponeretur aurea corona 5
mortuo. Haec P. Scipioni, clarissimo viro, cum esset Per-
gami mortuus, facta non sunt. At Castricium quibus
verbis, di immortales! 'decus patriae, ornamentum populi
Romani, florem iuventutis' appellant. Qua re, Deciane,
si cupidus es gloriae, alia ornamenta censeo quaeras; Per- 10
gameni te deriserunt. Quid? tu ludi te non intellegebas, 76.1
cum tibi haec verba recitabant: 'clarissimum virum, prae-
stantissima sapientia, singulari ingenio'? Mihi crede, lude-
bant. Cum vero coronam auream litteris imponebant, re
vera non plus aurum tibi quam monedulae committebant, 5
ne tum quidem hominum venustatem et facetias perspicere
potuisti? <Ipsi> igitur illi Pergameni proscriptiones quas
tu adferebas repudiaverunt. P. Orbius, homo et prudens
et innocens, contra te omnia decrevit. Apud P. Globulum,
meum necessarium, fuisti gratiosior. Vtinam neque ipsum 10
neque me paeniteret! Flaccum iniuria decrevisse in tua re 77.1
dicis; adiungis causas inimicitiarum, quod patri L. Flacco
aedili curuli pater tuus tribunus plebis diem dixerit. At
istud ne ipsi quidem patri Flacco valde molestum esse
debuit, praesertim cum ille cui dies dicta est praetor postea 5
factus sit et consul, ille qui diem dixit non potuerit privatus
in civitate consistere. Sed si iustas inimicitias putabas,
cur, cum tribunus militum Flaccus esset, in illius legione
miles fuisti, cum per leges militaris effugere liceret iniqui-
tatem tribuni? Cur autem praetor te, inimicum paternum, 10
in consilium vocavit? Quae quidem quam sancte solita
sint observari scitis omnes. Nunc accusamur ab eis qui in 78.1
consilio nobis fuerunt. 'Decrevit Flaccus.' Num aliud
atque oportuit? 'In liberos.' Num aliter censuit sena-
tus? 'In absentem.' Decrevit, cum ibidem esses, cum
prodire nolles; non est hoc in absentem, sed in latentem 5
reum. Senatvs consvltvm et decretvm Flacci. Quid?
si non decrevisset, sed edixisset, quis posset vere reprehen-
dere? Num etiam fratris mei litteras plenissimas humani-
tatis et aequitatis reprehensurus <es>? quas ea de muliere ad
me datas apud . . . requisivit. Recita. Litterae Q. 79.1
Ciceronis. Quid? haec Apollonidenses occasionem nacti
ad Flaccum <non> detulerunt, apud Orbium acta non sunt, ad
Globulum delata non sunt? Ad senatum nostrum me
consule nonne legati Apollonidenses omnia postulata de 5
iniuriis unius Deciani detulerunt? At haec praedia in
censum dedicavisti. Mitto quod aliena, mitto quod pos-
sessa per vim, mitto quod convicta ab Apollonidensibus,
mitto quod a Pergamenis repudiata, mitto etiam quod a
nostris magistratibus in integrum restituta, mitto quod nullo 10
iure neque re neque possessione tua; illud quaero sintne 80.1
ista praedia censui censendo, habeant ius civile, sint necne
sint mancipi, subsignari apud aerarium aut apud censorem
possint. In qua tribu denique ista praedia censuisti? Com-
misisti, si tempus aliquod gravius accidisset, ut ex isdem prae- 5
diis et Apollonide et Romae imperatum esset tributum.
Verum esto, gloriosus fuisti, voluisti magnum agri modum
censeri, et eius agri qui dividi plebi Romanae non potest.
Census es praeterea numeratae pecuniae cxxx. Eam
opinor tibi numeratam non esse abs te. Sed haec omitto. 10
Census es mancipia Amyntae neque huic ullam in eo fecisti
iniuriam. Possidet enim ea mancipia Amyntas. Ac primo
quidem pertimuit, cum te audisset servos suos esse censum;
rettulit ad iuris consultos. Constabat inter omnis, si aliena
censendo Decianus sua facere posset, eum maxima habi- 15
turum esse. . . . Habetis causam inimicitiarum, qua causa 81.1
inflammatus Decianus ad Laelium detulerit hanc opimam
accusationem. Nam ita questus est Laelius, cum de per-
fidia Deciani diceret: 'qui mihi auctor fuit, qui causam ad
me detulit, quem ego sum secutus, is a Flacco corruptus 5
est, is me deseruit ac prodidit.' Sicine tu auctor tandem
eum cui tu in consilio fuisses, apud quem omnis gradus
dignitatis tuae retinuisses, pudentissimum hominem, nobi-
lissima familia natum, optime de re publica meritum in
discrimen omnium fortunarum vocavisti? Si licet, defen- 10
dam Decianum, qui tibi in suspicionem nullo suo delicto
venit. Non est, mihi crede, corruptus. Quid enim fuit 82.1
quod ab eo redimeretur? ut duceret iudicium? Cui sex
horas omnino lex dedit, quantum tandem ex his horis
detraheret, si tibi morem gerere voluisset? Nimirum illud
est quod ipse suspicatur. Invidisti ingenio subscriptoris 5
tui; quod ornabat facile locum quem prehenderat, et acute
testis interrogabat aut . . . fortasse fecisset ut tu ex populi
sermone excideres, idcirco Decianum usque ad coronam
applicavisti. Sed, ut hoc haud veri simile est Decianum
a Flacco esse corruptum, ita scitote esse cetera, velut quod 83.1
ait Lucceius, L. Flaccum sibi dare cupisse, ut a fide se
abduceret, sestertium viciens. Et eum tu accusas avari-
tiae quem dicis sestertium viciens voluisse perdere? Nam
quid emebat, cum te emebat? ut ad se transires? Quam 5
partem causae tibi daremus? An ut enuntiares consilia
Laeli? qui testes ab eo prodirent? Quid? nos non vide-
bamus? Habitare una? Quis hoc nescit? Tabulas in
Laeli potestate fuisse? Num dubium est? An ne vehe-
menter, ne copiose accusares? Nunc facis suspicionem; 10
ita enim dixisti ut nescio quid a te impetratum esse
videatur.