'Petisse,' inquit, 'suam partem Roscium a Flavio con- 52.1
fiteor, vacuam et integram reliquisse Fanni concedo; sed,
quod sibi exegit, id commune societatis factum esse con-
tendo.' Quo nihil captiosius neque indignius potest dici.
Quaero enim potueritne Roscius ex societate suam partem 5
petere necne. Si non potuit, quem ad modum abstulit? si
potuit, quem ad modum non sibi exegit? nam quod sibi
petitur, certe alteri non exigitur. An ita est: si quod uni- 53.1
versae societatis fuisset petisset, quod tum redactum esset
aequaliter omnes partirentur; nunc cum petierit quod suae
partis esset, non quod tum abstulit soli sibi exegit? Quid
interest inter eum qui per se litigat et eum qui cognitor est 5
datus? Qui per se litem contestatur, sibi soli petit, alteri
nemo potest, nisi qui cognitor est factus. Itane vero?
cognitor si fuisset tuus, quod vicisset iudicio, ferres tuum;
<cum> suo nomine petiit, quod abstulit, tibi non sibi exegit?
Quod si quisquam petere potest alteri qui cognitor non est 54.1
factus, quaero, quid ita, cum Panurgus esset interfectus et
lis contestata cum Flavio damni iniuria esset, tu in eam
litem cognitor Rosci sis factus, cum praesertim ex tua ora-
tione quodcumque tibi peteres huic peteres, quodcumque 5
tibi exigeres, id in societatem recideret. Quod si ad
Roscium nihil perveniret quod tu a Flavio abstulisses, nisi
te in suam litem dedisset cognitorem, ad te pervenire nihil
debet quod Roscius pro sua parte exegit, quoniam tuus
cognitor non est factus. Quid enim huic rei respondere 55.1
poteris, Fanni? Cum de sua parte Roscius transegit cum
Flavio, actionem tibi tuam reliquit an non? Si non reli-
quit, quem ad modum HS ccciↄↄↄ ab eo postea exegisti?
si reliquit, quid ab hoc petis quod per te persequi et petere 5
debes? Simillima enim et maxime gemina societas here-
ditatis est; quem ad modum socius in societate habet par-
tem, sic heres in hereditate habet partem. Vt heres sibi
soli non coheredibus petit, sic socius sibi soli non sociis
petit; et quem ad modum uterque pro sua parte petit, 10
sic pro sua parte dissolvit, heres ex ea parte qua here-
ditatem adiit, socius ex ea qua societatem coiit. Quem 56.1
ad modum suam partem Roscius suo nomine condonare
potuit Flavio, ut eam tu non peteres, sic, cum exegit suam
partem et tibi integram petitionem reliquit, tecum partiri
non debet, nisi forte tu perverso more quod huius est ab 5
alio extorquere non potes, huic eripere potes. Perstat in
sententia Saturius, quodcumque sibi petat socius, id socie-
tatis fieri. Quod si ita est, qua, malum, stultitia fuit
Roscius, qui ex iuris peritorum consilio et auctoritate resti-
pularetur a Fannio diligenter ut eius quod exegisset a Flavio 10
dimidiam partem sibi dissolveret, si quidem sine cautione et
repromissione nihilo minus id Fannius societati, hoc est
Roscio, debebat? * * * * * * * * *