XXIV
Gel. N.A. 16.8
(ἀξιώματα Varro appellat) alias profata alias proloquia.— 24.29.1
proloquium est sententia in qua nihil desideratur. erit autem
planius quid istud sit, si exemplum eius dixerimus. ἀξίωμα
igitur, sive id proloquium dicere placet, huiusce modi est:
'Hannibal Poenus fuit', 'Scipio Numantiam delevit', 'Milo 5
caedis damnatus est', 'neque bonum est voluptas neque ma-
lum'; et omnino quicquid ita dicitur plena atque perfecta
verborum sententia, ut id necesse sit aut verum aut falsum
esse . . . . sed quod Graeci συνημμένον ἀξίωμα dicunt, id alii
nostrorum adiunctum, alii conexum dixerunt. id conexum 10
tale est: 'si Plato ambulat, Plato movetur', 'si dies est, sol
super terras est'. item quod illi συμπεπλεγμένον, nos vel con-
iunctum vel copulatum dicimus, quod est eiusdem modi:
'P. Scipio Pauli filius et bis consul fuit et triumphavit et
censura functus est et collega in censura L. Mummii fuit'. 15
in omni autem coniuncto si unum est mendacium, etiamsi
cetera vera sunt, totum esse mendacium dicitur. nam si ad
ea omnia, quae de Scipione illo vera dixi, addidero: 'et Hanni-
balem in Africa superavit', quod est falsum, universa quoque
illa quae coniuncte dicta sunt propter hoc unum quod fal- 20
sum accesserit, quia simul dicentur, vera non erunt. est item
aliud, quod Graeci διεζευγμένον ἀξίωμα, nos disiunctum dici-
mus. id huiusce modi est: 'aut malum est voluptas aut bo-
num aut neque bonum neque malum est'. omnia autem quae
disiunguntur, pugnantia esse inter sese oportet, eorumque 25
opposita, quae ἀντικείμενα Graeci dicunt, ea quoque ipsa inter
se adversa esse. ex omnibus quae disiunguntur unum esse
verum debet, falsa cetera. quodsi aut nihil omnium verum
aut omnia plurave quam unum vera erunt aut quae disiuncta
sunt non pugnabunt aut quae opposita eorum sunt contraria 30
inter sese non erunt, tum id disiunctum mendacium est et
appellatur παραδιεζευγμένον, sicuti hoc est, in quo quae op-
posita non sunt contraria: 'aut curris aut ambulas aut stas'.
nam ipsa quidem inter se adversa sunt, sed opposita eorum
non pugnant: non ambulare enim et non stare et non currere 35
contraria inter sese non sunt, quoniam contraria ea dicuntur
quae simul vera esse non queunt: possis enim simul eodem-
que tempore neque ambulare neque stare neque currere.
Prisc. GL 2.540K
cum indidem haurierint. 30.1