V
Caelo tonantem credidimus Iovem 3.5.1
regnare: praesens divus habebitur
  Augustus adiectis Britannis
    imperio gravibusque Persis.
milesne Crassi coniuge barbara 5
turpis maritus vixit et hostium
  —pro curia inversique mores!—
    consenuit socerorum in armis,
sub rege Medo Marsus et Apulus,
anciliorum et nominis et togae 10
  oblitus aeternaeque Vestae,
    incolumi Iove et urbe Roma?
hoc caverat mens provida Reguli
dissentientis condicionibus
  foedis et exemplo trahenti 15
    perniciem veniens in aevum,
si non periret inmiserabilis
captiva pubes: 'signa ego Punicis
  adfixa delubris et arma
    militibus sine caede' dixit 20
'derepta vidi, vidi ego civium
retorta tergo bracchia libero
  portasque non clausas et arva
    Marte coli populata nostro.
auro repensus scilicet acrior 25
miles redibit: flagitio additis
  damnum. neque amissos colores
    lana refert medicata fuco
nec vera virtus, cum semel excidit,
curat reponi deterioribus; 30
  si pugnat extricata densis
    cerva plagis, erit ille fortis,
qui perfidis se credidit hostibus,
et Marte Poenos proteret altero,
  qui lora restrictis lacertis 35
    sensit iners timuitque mortem.
hic unde vitam sumeret inscius,
pacem duello miscuit: o pudor!
  o magna Carthago probrosis
    altior Italiae ruinis!' 40
fertur pudicae coniugis osculum
parvosque natos ut capitis minor
  ab se removisse et virilem
    torvus humi posuisse voltum,
donec labantis consilio patres 45
firmaret auctor numquam alias dato
  interque maerentis amicos
    egregius properaret exul.
atqui sciebat, quae sibi barbarus
tortor pararet: non aliter tamen 50
  dimovit obstantis propinquos
    et populum reditus morantem,
quam si clientum longa negotia
diiudicata lite relinqueret
  tendens Venafranos in agros 55
    aut Lacedaemonium Tarentum.