| XXIV | |
| Intactis opulentior | 3.24.1 |
| thesauris Arabum et divitis Indiae | |
| caementis licet occupes | |
| terrenum omne tuis et mare publicum: | |
| si figit adamantinos | 5 |
| summis verticibus dira Necessitas | |
| clavos, non animum metu, | |
| non mortis laqueis expedies caput. | |
| campestres melius Scythae, | |
| quorum plaustra vagas rite trahunt domos, | 10 |
| vivunt et rigidi Getae, | |
| inmetata quibus iugera liberas | |
| fruges et Cererem ferunt | |
| nec cultura placet longior annua | |
| defunctumque laboribus | 15 |
| aequali recreat sorte vicarius. | |
| illic matre carentibus | |
| privignis mulier temperat innocens | |
| nec dotata regit virum | |
| coniunx nec nitido fidit adultero; | 20 |
| dos est magna parentium | |
| virtus et metuens alterius viri | |
| certo foedere castitas, | |
| et peccare nefas, aut pretium est mori. | |
| o quisquis volet inpias | 25 |
| caedis et rabiem tollere civicam, | |
| si quaeret pater urbium | |
| subscribi statuis, indomitam audeat | |
| refrenare licentiam, | |
| clarus postgenitis, quatenus, heu nefas, | 30 |
| virtutem incolumem odimus, | |
| sublatam ex oculis quaerimus invidi. | |
| quid tristes querimoniae, | |
| si non supplicio culpa reciditur, | |
| quid leges sine moribus | 35 |
| vanae proficiunt, si neque fervidis | |
| pars inclusa caloribus | |
| mundi nec Boreae finitimum latus | |
| durataeque solo nives | |
| mercatorem abigunt, horrida callidi | 40 |
| vincunt aequora navitae, | |
| magnum pauperies opprobrium iubet | |
| quidvis et facere et pati | |
| virtutisque viam deserit arduae? | |
| vel nos in Capitolium, | 45 |
| quo clamor vocat et turba faventium, | |
| vel nos in mare proximum | |
| gemmas et lapides aurum et inutile, | |
| summi materiem mali, | |
| mittamus, scelerum si bene paenitet. | 50 |
| eradenda cupidinis | |
| pravi sunt elementa et tenerae nimis | |
| mentes asperioribus | |
| formandae studiis. nescit equo rudis | |
| haerere ingenuus puer | 55 |
| venarique timet, ludere doctior, | |
| seu Graeco iubeas trocho | |
| seu malis vetita legibus alea, | |
| cum periura patris fides | |
| consortem socium fallat et hospites | 60 |
| indignoque pecuniam | |
| heredi properet. scilicet inprobae | |
| crescunt divitiae, tamen | |
| curtae nescio quid semper abest rei. |