Altera iam teritvr bellis civilibvs aetas. Qu[a]eritur in
|
16.pr.1
|
hac egloga, quod bellis ciuilibus nullus finis inponatur. Al-
|
|
tera aetas ergo <a>i<t> alterum saeculum.
|
|
Svis et ipsa Roma viribvs rvit.
|
2.1
|
Hoc est, quod Titus Libius ait:
|
|
Vt magnitudine laboret sua.
|
|
Minacis a<vt> Etrvsca Porsennae manvs.
|
4.1
|
Porsenna rex Etruscorum.
|
|
Aemvla nec virtvs Capvae.
|
5.1
|
Aemula, inquit quia imperium ereptuire Romanis
|
|
sperauit.
|
|
Novisqve rebvs infidelis Allobrox. Hoc ad tempus illud
|
6.1
|
refertur, quo Catilinae factio coniurauit, et paene legati Allo-
|
|
brugum illis consenserant.
|
|
Ne<c> fera caervl<ea> domvit. Caeruleos Germanos ad co-
|
7.1
|
lorem oculorum referens dixit.
|
|
Impia perdemvs devoti sangvinis aetas. Hic cluditur
|
9.1
|
περίοδος inde coepta, quam neque finitimi ualuerunt
|
|
perdere Marsi.
|
|
Et deuoti sanguinis pro 'abominati atque exse-
|
|
crati' dictum est.
|
5
|
Ferisqve rvrsvs occvpabitvr solvm. Ingemescit tam
|
10.1
|
desertum futurum solum urbis Romae, quam fuerit, antequam
|
|
ipsa Roma conderetur.
|
|
Barbarvs hev cineres insistet victor et vrbem. Non bella
|
11.1
|
barbarica exsecra[ba]tur, sed ciuilia. Quomodo ergo dicit?
|
|
Nisi forte ait futurum, ut reliquias attritas bellis ciuilibus
|
|
urbis Romae barbari inuadant.
|
|
Qvaeqve carent ventis et solibvs ossa Qvirini.
|
13.1
|
Hoc sic dicitur, quasi Romulus sepultus sit, non ad
|
|
caelum raptus aut discerptus. Nam Varro post rostra fuisse
|
|
sepultum Romulum dicit.
|
|
Forte qvid expediat commvniter avt melior pars malis
|
15-16.1
|
carere qvaeritis laboribvs? subdistinguendum. H<o>c enim in-
|
|
terrogatiua figura dicitur.
|
|
Ait autem: fortasse aut omnes communiter aut certe
|
|
melior pars quaeritis carere malis laboribus.
|
5
|
Melior ergo pro eo, quod est 'maior', dictum est, sicut
|
|
apud Vergilium:
|
|
Nunc adeo, melior quoniam pars acta diei est
|
|
Nvlla sit hac <pot>ior sententia Focaeorvm. Elocutionis
|
17.1
|
sensus sic est ordinandus: si quaeritis, quid uobis agendum
|
|
sit, accipite consilium, ut nulla sit potior uobis sententia,
|
|
quam eatis, quocumque pedes uos ferent, uelut Focaeorum
|
|
ciuitas profugit, exsecrata agros atque lares patrios, fanaque
|
5
|
reliquit habitanda apris et rapacibus lupis.
|
|
Foc<ae>i autem relicto patrio solo in Galliam uenerunt
|
|
Massiliamque urbem condiderunt.
|
|
Ire pedes qvocvmqve fervnt. Hoc superioribus iungen-
|
21.1
|
dum est nulla sit hac potior sententia, quam eatis,
|
|
quocumque uos pedes ferunt.
|
|
Sic placet an melivs qvis habet svadere? secvnda. Sic
|
23.1
|
placet interrogatiue pronuntiandum est. Sensus: hoc nempe
|
|
placet? an numqui uestrum habet melius, quod suade<a>t?
|
|
Et adtende figuram elocutionis, an melius quis[que]
|
|
habet suadere? 'Suadere' [uadere] enim uerbum loco
|
5
|
nominis positum est pro suadela, quia sic accipiendum: an
|
|
quis habet meliorem suadelam?
|
|
Secvnda ratem occvpare qvid moramvr alite?
|
23-24.1
|
Hoc iam hortatiue dicitur, quasi non proferendo melio-
|
|
rem suadelam confessi sint optimum consilium esse profi-
|
|
ciscend<i>. Secunda autem alite <pro> prospero auspicio
|
|
dicitur, ut supra.
|
5
|
Sed ivremvs in haec: simvl imis saxa renari<n>t
|
25-26.1
|
vadis levata, ne redire sit nefas.
|
|
Per hoc reuertendum non esse dicit. Nec enim saxa
|
|
umquam renabunt.
|
|
Ne conversa domvm <p>i<g>eat dare lintea, qvando Padvs
|
27-28.1
|
Matina laverit cacvmina. Ne radices quidem Matini montis
|
|
contingere Padus potest, nedum cacumina, quippe cum Padus
|
|
Galliae sit, Matin<u>s Calabriae. Per auxesin ergo uidetur red-
|
|
itum exsecrari.
|
5
|
In mare sev celsvs procvrrerit Appenninvs.
|
29.1
|
Appenninus mons per mediam Italiam porrigitur longe
|
|
a mari. Sed eleganter dixit in mare procurret, id est
|
|
promunturium fiet.
|
|
Mirvs amor, iv<v>et <v>t tigres svbsidere cervis. Ipse ex
|
31.1
|
subiectis ostendit, quam mirus.
|
|
Advlteretvr et colvmba milvo.
|
32.1
|
Iucunde adulteretur, quia dicitur columba nulli alii
|
|
<su>ccumbere, quam cui se semel iunxit, nisi forte ad id rettulit,
|
|
quod diuersum animal sit miluus a[c] columba.
|
|
Credvla ne<c> rav<o>s timeant armenta leones. Non
|
33.1
|
'quae semper credula sunt', sed 'in hoc credula facta, ut se
|
|
leonibus committant'.
|
|
Ametqve salsa levis hircvs aeqvora.
|
34.1
|
Duplex diuersitas, ut et amet aequora hircus, id est, ut
|
|
in mari moretur, <ut>qu<e> leuis fiat, cum alioquin saetosus sit.
|
|
Haec et qvae potervnt reditvs abscidere dvlces eamvs
|
35-36.1
|
omnes exsecrata civitas. Ordo: 'haec exsecrata' pro[pter]: ha[e]c
|
|
exsecratione, id est iure iurando interposito.
|
|
Et est figurata elocutio 'eamus ciuitas', ut:
|
|
Pars in frusta secant.
|
5
|
Dulces autem reditus non de his dicit (quippe cum
|
|
abhorre<a>nt eos), sed qui alioqui dulces solent esse.
|
|
Avt pars indocili melior grege; mollis et expe<s> ino-
|
37-38.1
|
minata perpr[a]emat cvbilia: aut omnis ciuitas eamus, inquit,
|
|
<a>ut pars maior remaneat, quae mollis animi ac sine spe
|
|
est[, expersque uirtutis].
|
|
Fere autem imperitorum ac deteriorum maior modus est
|
5
|
[hoc est in melioribus uictor], ut ait ille:
|
|
’Επεὶ τ<ὰ> χερ<ε>ίονα νικᾶ<ι>.
|
|
Inominata perpr[a]emat cvbilia.
|
38.1
|
Inominata numquid sic dictum est, ut 'abominata'
|
|
solet dici, an quasi 'nullo omine ac nulla religione condita,
|
|
et ideo infelicia'?
|
|
Nos manet Oceanvs circvm vagvs arva beata.
|
41.1
|
Ordo est: Oceanus circum arua beata uagus. Fortunatas
|
|
autem insulas significat; et bonum ἐπίθετον 'Oceanus uagus'.
|
|
Et inpvtata [fronde] floret vsqve vinea. Bene 'usque',
|
44.1
|
quasi 'semper'. Aut numquid pro 'ualde' positum, quasi 'ualde
|
|
frondet', ac per hoc 'fertilis est'?
|
|
Germinat et nvmqvam fallentis termes olivae. Term<e>s
|
45.1
|
appellatur proprie caulis olearum arborum. Numquam
|
|
fallentis autem non est perpetuum epitheton oleae, sed
|
|
'[s]ibi' numquam fallentis.
|
|
Svamqve pvlla ficvs ornat arborem. Eleganter 'et suam
|
46.1
|
ornat'. Suam enim ad illud pertinet, ut non insertas arbores
|
|
fic<os>, sed sponte natas intellegamus. Sic enim e contrario
|
|
Vergilius, cum de insitiuis arboribus loqueretur, ait:
|
|
Miratas<t>que nouas frondes et non sua
|
5
|
poma.
|
|
Deinde quoniam alibi fici, quae sponte nascuntur, durae
|
|
atque inelegantes solent esse, hic ait:
|
|
Ficus ornat arborem,
|
|
ut pulchram et gratam nasci ostenderet. Pullam autem ni-
|
10
|
gram significat, sicut Vergilius ait:
|
|
Ne maculis infuscet uellera pullis
|
|
Nascentum.
|
|
Vnde et pullam uestem appellamus.
|
|
Levis crepante lymfa desilit pede. Poetica elegantia
|
48.1
|
dictum, et 'leuis lympha' et 'crepante pede desilit', simul et
|
|
sonus uersus imitatur uelocitatem et strepitum aquae currentis.
|
|
Refertqve tenta grex amicvs vbera. Bene amicus,
|
50.1
|
qui<a> refert praedixerat, ut sponte uenire ad mulctra [id.]
|
|
intellegamus.
|
|
Plvraqve felices mirabimvr.
|
53.1
|
Plura quam supra dixi.
|
|
Deinde infert, quae sint haec plura.
|
|
Vtrvmqve rege temperante caelitvm.
|
56.1
|
Vt nec nimia pluuia humum radat, nec rursum siccitas
|
|
urat.
|
|
Non hvc Argoo contendit remige pinvs, neqve in-
|
57-58.1
|
pvdica Colchis. Medeam significat, quae Iasonem p<ro>secuta
|
|
cum Argonautis nauigauit; per quod significat <u>enefici<a i>b<i>
|
|
ignota esse.
|
|
Non hvc Sidonii torservnt cornva navtae, laboriosa
|
59-60.1
|
nec cohors Vlixei. Subaudiendum: si enim huc uenissent, nol-
|
|
lent recedere. Per Sidonios autem Cadmum Thebarum con-
|
|
ditorem uult intellegi.
|
|
Vlixei: metri causa [separatio, id est] dih<a>eresis facta
|
5
|
est, ut materiai et pictai solet dici; nisi forte ita decli-
|
|
nauit, ut 'diei'.
|
|
Nam utrumque nomen uidemus producta syllaba terminari.
|
|
Ita et paulo post Achillei dixit.
|
|
Ivppiter illa piae secrevit litora genti. Hoc est: ad hoc
|
63.1
|
secreuit, ut pia gente habitarentur.
|
|
Qvorvm piis secvnda vate me datvr fvga.
|
65-66.1
|
Quorum saeculorum, scilicet aerei ac ferrei, fuga uobis
|
|
piis datur a me uate, id est, datur uobis consilio meo, ut effu-
|
|
giatis pessuma saecula.
|
|