Nam quid ego de Q. Lollio, iudices, dicam, equite Ro- 2.3.61.1
mano spectato atque honesto? Clara res est quam dicturus
sum, tota Sicilia celeberrima atque notissima. Qui cum
araret in Aetnensi, cumque is ager Apronio cum ceteris
agris esset traditus, equestri vetere illa auctoritate et gratia 5
fretus adfirmavit se decumanis plus quam deberet non
daturum. Refertur eius sermo ad Apronium. Enim vero
iste ridere ac mirari Lollium nihil de Matrinio, nihil de
ceteris rebus audisse. Mittit ad hominem Venerios. Hoc
quoque attendite, apparitores a praetore adsignatos habuisse 10
decumanum, si hoc mediocre argumentum videri potest
istum decumanorum nomine ad suos quaestus esse abusum.
Adducitur a Veneriis atque adeo attrahitur Lollius, com-
modum cum Apronius e palaestra redisset, et in triclinio
quod in foro Aetnae straverat recubuisset. Statuitur Lol- 15
lius in illo tempestivo gladiatorum convivio. Non meher- 62.1
cule haec quae loquor crederem, iudices, tametsi vulgo
audieram, nisi mecum ipse senex, cum mihi atque huic
voluntati accusationis meae lacrimans gratias ageret, summa
cum auctoritate esset locutus. Statuitur, ut dico, eques 5
Romanus annos prope lxxxx natus in Aproni convivio,
cum interea Apronius caput atque os suum unguento con-
fricaret. 'Quid est, Lolli?' inquit; 'tu nisi malo coactus
recte facere nescis?' Homo quid ageret, taceret respon-
deret, quid faceret denique illa aetate et auctoritate prae- 10
ditus nesciebat. Apronius interea cenam ac pocula
poscebat; servi autem eius, qui et moribus isdem essent
quibus dominus et eodem genere ac loco nati, praeter
oculos Lolli haec omnia ferebant. Ridere convivae, ca-
chinnare ipse Apronius, nisi forte existimatis eum in vino 15
ac lu<do> non risisse qui nunc in periculo atque exitio suo
risum tenere non possit. Ne multa, iudices: his contu-
meliis scitote Q. Lollium coactum ad Aproni leges con-
dicionesque venisse. Lollius aetate et morbo impeditus ad 63.1
testimonium dicendum venire non potuit. Quid opus est
Lollio? Nemo hoc nescit, nemo tuorum amicorum, nemo
abs te productus, nemo abs te interrogatus nunc se primum
hoc dicet audire. M. Lollius, filius eius, adulescens le- 5
ctissimus, praesto est: huius verba audietis. Nam Q. Lol-
lius, eius filius, qui Calidium accusavit, adulescens et bonus
et fortis et in primis disertus, cum his iniuriis contumeliisque
commotus in Siciliam esset profectus, in itinere occisus est.
Cuius mortis causam fugitivi sustinent, re quidem vera 10
nemo in Sicilia dubitat quin eo sit occisus quod habere
clausa non potuerit sua consilia de Verre. Iste porro non
dubitabat quin is, qui alium antea studio adductus accu-
sasset, sibi advenienti praesto esset futurus, cum esset
parentis iniuriis et domestico dolore commotus. 15